Bạo lực giới đối với phụ nữ dân tộc thiểu số không chỉ gây tổn thương cá nhân mà còn là rào cản lớn cho sự phát triển kinh tế – xã hội của cả cộng đồng. Vấn đề này cần được nhìn nhận nghiêm túc và giải quyết bằng giải pháp toàn diện.
- Lãnh đạo tình báo Nga – Mỹ điện đàm khẩn giữa lúc căng thẳng ngoại giao
- ĐH Ngoại thương có hiệu trưởng là nữ sau 20 năm
- Đời người có 4 cái ngu, cái nào là ngu nhất?
Bạo lực giới – Bức tường vô hình ngăn phụ nữ dân tộc thiểu số phát triển
Tại nhiều vùng sâu, vùng xa ở Việt Nam, phụ nữ dân tộc thiểu số (DTTS) đang âm thầm chịu đựng những hình thức bạo lực giới tinh vi, kéo dài và khó thoát. Không chỉ gây tổn thương cá nhân, tình trạng này đang âm thầm phá vỡ cấu trúc phát triển bền vững của cộng đồng và quốc gia.
Theo Điều tra Quốc gia về bạo lực đối với phụ nữ năm 2019, có tới 62,9% phụ nữ từng kết hôn đã trải qua ít nhất một hình thức bạo lực từ chồng hoặc bạn tình. Đặc biệt, tỷ lệ này cao hơn đáng kể ở phụ nữ DTTS, với 42,3% chịu bạo lực thể chất và tình dục, cao hơn phụ nữ Kinh.
Những con số báo động về bạo lực giới với phụ nữ DTTS
Bạo lực kiểm soát hành vi: 33,8% phụ nữ DTTS từng bị kiểm soát hành vi trong đời, 17,4% trong 12 tháng gần nhất.
- Phụ nữ Mông: 54,7% (trong đời), 25,6% (12 tháng)
- Phụ nữ Dao: 51,3% (trong đời), 32,0% (12 tháng)
Bạo lực kinh tế: 24,1% phụ nữ DTTS từng bị bạo lực kinh tế, cao hơn toàn quốc (20,6%) và phụ nữ Kinh (19,9%)
- Phụ nữ Dao: 45,8% trong đời, 28,6% trong 12 tháng
Tảo hôn và hôn nhân cận huyết:
- Dân tộc Mông: 51,5%
- Cơ Lao: 47,8%
- Mảng: 47,2%
- Xinh Mun: 44,8%
- Mạ: 39,2%
Tỷ lệ tảo hôn ở nữ DTTS là 23,5%, cao hơn nam DTTS (20,1%).
Nguyên nhân sâu xa: Vòng xoáy nghèo đói, bất bình đẳng và hủ tục
Văn hóa gia trưởng và hủ tục lạc hậu
Nhiều cộng đồng DTTS vẫn duy trì tư tưởng gia đình phụ quyền, hợp thức hóa bạo lực như một “công cụ duy trì trật tự”. Các hủ tục như cướp vợ, ép hôn, tảo hôn vẫn còn tồn tại dai dẳng.
Thiếu hiểu biết và thông tin
Phụ nữ DTTS thường thiếu học vấn, không được tiếp cận với pháp luật hoặc nhận thức về quyền của bản thân. Sự phụ thuộc tài chính vào chồng và rào cản ngôn ngữ khiến họ không thể tiếp cận các dịch vụ hỗ trợ khi bị bạo lực.
Kiểm soát tài chính và áp lực sinh kế
Tình trạng kiểm soát kinh tế diễn ra phổ biến. 74,2% hộ DTTS do nam giới đứng tên đất đai và tài sản – gấp gần đôi người Kinh (40,6%). Tỷ lệ sử dụng rượu bia cao trong cộng đồng (Tày: 85%, Mường: 84%, Dao: 80,8%, Nùng: 76,2%) cũng góp phần làm tăng nguy cơ bạo lực.
Hệ thống hỗ trợ còn yếu
Thiếu cơ sở pháp lý, y tế và tư vấn tâm lý tại chỗ, cộng thêm định kiến từ một bộ phận cán bộ địa phương, khiến nạn nhân ít khi được giúp đỡ. Đáng buồn, 72,1% nạn nhân giữ im lặng, chưa đến 2% tìm đến cơ quan chức năng.
Tác động kinh tế – xã hội: Mất mát vượt xa cá nhân
Bạo lực không chỉ gây tổn thương thể chất, tinh thần, mà còn tước đi cơ hội phát triển của phụ nữ DTTS – từ giáo dục đến kinh tế.
- 25% phụ nữ bị bạo lực không thể tham gia thị trường lao động
- 45% phải bỏ việc, 32% mất thu nhập vì ảnh hưởng sức khỏe và tinh thần
- 1,8% GDP (tương đương hơn 100.000 tỷ đồng) thất thoát mỗi năm do bạo lực giới
Đây là vòng luẩn quẩn giữa nghèo đói – phụ thuộc – tái bạo lực, không chỉ kìm hãm phụ nữ mà kéo chậm đà phát triển của toàn xã hội.
Giải pháp toàn diện: Trao quyền cho phụ nữ DTTS
Để phá bỏ rào cản vô hình này, theo TS Nguyễn Lê Hoài Anh, cần triển khai hệ thống giải pháp đồng bộ và toàn diện, đặt phụ nữ DTTS vào trung tâm phát triển.
Về chính sách – thể chế
- Hoàn thiện pháp luật về phòng chống bạo lực, có điều khoản đặc thù cho phụ nữ DTTS
- Lồng ghép bình đẳng giới vào các chương trình mục tiêu quốc gia
Về truyền thông – giáo dục
- Tài liệu truyền thông song ngữ, thân thiện văn hóa
- Lồng ghép giáo dục giới trong trường học và cộng đồng
- Tổ chức chiến dịch truyền thông có sự tham gia của nam giới
Về dịch vụ hỗ trợ
- Phát triển mạng lưới nhà tạm lánh, hỗ trợ pháp lý và tâm lý lưu động
- Đào tạo cán bộ cơ sở, đặc biệt là nữ cán bộ DTTS có kiến thức giới
Về kinh tế – quyền năng
- Hỗ trợ tiếp cận đất đai, tín dụng, nghề nghiệp, việc làm tại chỗ
- Tăng cường tiếng nói và vai trò của phụ nữ trong cộng đồng
Về nghiên cứu – giám sát
- Thu thập dữ liệu phân tách theo giới, dân tộc, vùng miền
- Thiết kế cơ chế giám sát mô hình can thiệp để đo hiệu quả
Khi phụ nữ DTTS được trao quyền, cả cộng đồng cùng phát triển
Chấm dứt bạo lực giới không chỉ là bảo vệ quyền con người, mà còn là chiến lược phát triển bền vững. Khi phụ nữ DTTS được trao quyền, họ không chỉ thay đổi số phận cá nhân mà còn trở thành lực lượng kiến tạo thay đổi cho cả cộng đồng.
Đã đến lúc, mọi nỗ lực phát triển phải được đo bằng mức độ an toàn, tiếng nói và quyền năng mà phụ nữ dân tộc thiểu số được hưởng.
Theo: phunuvietnam