Biến đổi khí hậu ngày càng tác động trực tiếp đến người dân, doanh nghiệp và nền kinh tế, đe dọa tốc độ tăng trưởng và đặt ra yêu cầu cấp bách về thích ứng, phát triển xanh và bền vững.
- Hành trình đổi đời của cô gái Mông giữa núi rừng Tây Bắc
- Cháy chuồng cọp Hà Nội: Tầng 5 tập thể Trung Tự bùng phát ngọn lửa
- Quả đồi bất ngờ sạt lở giữa trời nắng ở Đà Nẵng, nghi có 7 người đang làm rẫy
Tác động ngày càng rõ nét lên kinh tế – xã hội
Từ cảnh báo khoa học, biến đổi khí hậu đã hiện hữu qua mưa lũ kéo dài ở Bắc và Trung Bộ, gây thiệt hại hàng chục nghìn tỉ đồng, trong đó riêng hoàn lưu bão số 11 đầu tháng 10-2025 khiến các tỉnh miền núi phía Bắc chịu ngập lụt lịch sử với thiệt hại hơn 8.700 tỉ đồng.
Tại Đồng bằng sông Cửu Long, nước biển dâng, sụt lún đất và thiếu phù sa khiến hàng trăm nghìn ha đất ngập mặn, thu hẹp diện tích lúa, cây ăn trái và nuôi thủy sản, kéo theo năng suất suy giảm. Những thiệt hại này chỉ phản ánh một phần thực tế khi người lao động và doanh nghiệp còn đối mặt nhiều hệ lụy xã hội và sinh kế bị đe dọa.
Theo báo cáo Việt Nam 2045 của Ngân hàng Thế giới, biến đổi khí hậu có thể làm giảm tăng trưởng 0,5%/năm, khiến mục tiêu trở thành nước thu nhập cao vào năm 2045 bị chậm lại. Đồng thời, tài khóa có thể thâm hụt thêm 0,8% GDP vào năm 2050 do chi phí khắc phục thiên tai, và từ 0,1–1,1 triệu người có nguy cơ rơi xuống ngưỡng nghèo nếu không có biện pháp thích ứng kịp thời.
Thích ứng bền vững với mô hình kinh tế xanh – tuần hoàn
Dự thảo văn kiện Đại hội XIV của Đảng xác định bảo vệ môi trường, phát triển kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn là nhiệm vụ trọng tâm, hướng đến đóng góp 30% GDP vào năm 2030. Theo UNDP, Việt Nam cần năng lực quản trị chiến lược mạnh, thích ứng linh hoạt dựa trên dữ liệu và đặt người dân làm trung tâm để duy trì tăng trưởng bền vững.
Trong thực tế, nhiều mô hình xanh đã được triển khai. Trong công nghiệp, Nhựa Duy Tân đầu tư dây chuyền tái chế nhựa PET; các tập đoàn như Hòa Phát, Pomina dùng phế liệu thép làm nguyên liệu đầu vào. Một số khu công nghiệp như Amata Biên Hòa và Nam Cầu Kiền xây dựng mô hình sinh thái, chia sẻ tài nguyên và xử lý chất thải tập trung.
Trong nông nghiệp, đề án một triệu ha lúa chất lượng cao – phát thải thấp tại ĐBSCL cho thấy hiệu quả ban đầu, với sản phẩm “Gạo Việt xanh phát thải thấp” đã xuất khẩu sang Nhật Bản.
Tuy vậy, các chuyên gia cho rằng khung pháp lý về kinh tế tuần hoàn còn thiếu đồng bộ. Nhiều mô hình KCN sinh thái dù đạt chuẩn quốc tế nhưng chưa được công nhận trong nước do chưa phù hợp quy hoạch và thiếu quy định cụ thể. Doanh nghiệp cũng cần thêm hỗ trợ về vốn, thuế và tiêu chuẩn kỹ thuật để triển khai mô hình xanh hiệu quả.
Trong ngắn hạn, các chuyên gia RMIT đề xuất tăng cường hạ tầng chống ngập thông minh, biến công viên, bãi đỗ xe hay hành lang ven sông thành không gian trữ nước. Giải pháp này không chỉ giảm ngập mà còn cải thiện vi khí hậu, tăng mảng xanh và giá trị đô thị, hướng tới không gian sống bền vững trước biến đổi khí hậu.
Theo: Kinh Tế Sài Gòn