Với quy trình thủ công tỉ mỉ từ trồng bông, kéo sợi đến nhuộm màu tự nhiên, mỗi tấm thổ cẩm của người Mường ở xóm Cóm không chỉ là sản phẩm thủ công tinh xảo mà còn là biểu tượng văn hóa lưu giữ bản sắc dân tộc.
- Hà Nội có thể mưa trên 350mm, nguy cơ ngập lụt diện rộng
- Sân bay Thọ Xuân ngừng tiếp thu tàu bay để ứng phố bão
- Trump điều quân đến Portland đối phó khủng bố nội địa
Người giữ nghề giữa đời thường
Ở tuổi ngoài 60, bà Bùi Thị Hương (xóm Cóm, Tân Lạc, Phú Thọ) vẫn miệt mài bên khung cửi. Tại các hội chợ OCOP, bà mang theo cả dụng cụ cán bông, khung dệt để giới thiệu tận mắt quy trình làm ra một tấm vải thổ cẩm.
Để hoàn thành, người thợ phải tự trồng bông, cán tách hạt, bật bông thành “con” rồi kéo thành sợi. Sợi sau đó được ngâm, giặt, hồ bằng cháo gạo để tăng độ bền. Nguyên liệu nhuộm đều từ tự nhiên: màu đen từ cây chàm, vàng từ nghệ, xanh từ cây đác…
Trên khung dệt, từng sợi chỉ được kết hợp thành hoa văn quả trám, trái tim, ngọn núi, con vịt… Mỗi mẫu là một câu chuyện gắn liền với thiên nhiên và đời sống cộng đồng.
Nỗi lo mai một nghề truyền thống
Thổ cẩm Mường từng phản ánh địa vị xã hội: tầng lớp quý tộc có hoa văn rồng, phượng cầu kỳ, trong khi dân thường chỉ dùng hoa văn lá cây đơn giản. Nhưng giờ, cả làng nghề xưa chỉ còn hơn 50 hộ theo nghề, phần lớn đã lớn tuổi.
Bà Bùi Thị Mỉa, Phó giám đốc hợp tác xã dệt thổ cẩm Đông Lai, chia sẻ: “Không kiên nhẫn thì không thể làm nghề này. Nhưng giới trẻ ít mặn mà vì thu nhập quá thấp”.
Năm 2023, hợp tác xã Đông Lai ra đời, đưa nghề đạt chuẩn OCOP 3 sao với quy trình khép kín từ trồng bông, nuôi tằm đến dệt vải. Tuy vậy, để nghề sống bền, cần chính sách hỗ trợ để thợ dệt có thu nhập ổn định, tạo động lực cho thế hệ trẻ tiếp nối.
Giữ nghề dệt thổ cẩm không chỉ là giữ một nghề thủ công, mà còn là bảo tồn hồn cốt văn hóa của người Mường, một cộng đồng giàu bản sắc đang đứng trước nguy cơ mai một.
Theo: Vietnamnet