Tại hội thảo “Phát triển nhân lực – điều kiện tiên quyết cho kinh tế số và tăng trưởng xanh” ngày 11/8, ông Nguyễn Phong Anh – chuyên gia trí tuệ nhân tạo thuộc dự án đào tạo của Tập đoàn Meta và Đại học Quốc gia Hà Nội – cảnh báo nhiều chủ doanh nghiệp đang mắc sai lầm khi “dọa” dùng AI thay thế nhân sự hoặc yêu cầu nhân viên tự tìm công cụ AI để thay phần việc của mình.
- TP.HCM: Cứu sống hai trẻ sơ sinh ngưng tim ngay khi chào đời nhờ hướng dẫn sơ cứu qua điện thoại
- Nổ lớn tại nhà máy thép lớn nhất Mỹ: 2 người thiệt mạng, 10 người bị thương
- VTV bác tin kẻ hành hung phụ nữ ở chung cư Hà Nội là nhân viên
Theo ông, cách tiếp cận này không chỉ gây áp lực tâm lý mà còn có thể làm giảm hiệu suất lao động. AI nên được coi là công cụ kích hoạt trí óc, hỗ trợ sáng tạo và khám phá, thay vì thay thế hoàn toàn năng lực con người.
Nguy cơ mất việc trong kỷ nguyên AI
Dữ liệu từ Layoffs.fyi cho thấy năm 2023, ngành công nghệ toàn cầu chứng kiến số nhân sự bị sa thải vượt tổng hai năm 2020 và 2021, với Amazon, Meta, Google và Microsoft nằm trong nhóm cắt giảm nhiều nhất. Tại Việt Nam, báo cáo của VCCI và Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp cho thấy 70% việc làm trong các ngành thâm dụng lao động như dệt may, da giày, lắp ráp điện tử có nguy cơ bị thay thế bởi robot và AI trong vòng 10 năm.
Ông Nguyễn Khánh Long, Phó Cục trưởng Cục Việc làm (Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội), nhấn mạnh nhóm lao động phổ thông, trung niên và lao động nữ ở khu công nghiệp dễ bị bỏ lại phía sau nếu không được tái đào tạo kịp thời. Hiện gần 38 triệu trên tổng số 52 triệu lao động chưa qua đào tạo nghề cơ bản, cho thấy khoảng cách lớn giữa chương trình đào tạo và nhu cầu thực tiễn.
Chuyển đổi số và xanh – cơ hội nâng tầm nhân lực
Các chuyên gia cho rằng, thay vì đe dọa, doanh nghiệp cần biến tổ chức thành “cỗ máy học tập tốc độ cao” để nhân viên có thể rút kinh nghiệm từ việc vận hành AI, hiểu rõ bản chất công việc, lợi ích và rủi ro khi ứng dụng công nghệ. Đồng thời, xây dựng văn hóa phản biện, so sánh và đánh giá kết quả do AI đưa ra để tránh phụ thuộc quá mức, bảo toàn khả năng tư duy.
Ông Phong Anh cảnh báo: với tốc độ công nghệ hiện tại, đa số lao động sẽ phải tái đào tạo trong vòng hai năm tới, nếu không sẽ đối diện nguy cơ phân hóa thành ba tầng – nhóm tinh hoa biết khai thác AI, nhóm công việc tay chân ít công nghệ, và nhóm bị AI thay thế hoàn toàn.
Khuyến nghị
Ở cấp độ vĩ mô, Cục Việc làm đề xuất xây dựng chiến lược quốc gia về phát triển nhân lực gắn với chuyển đổi số và tăng trưởng xanh, cùng cơ sở dữ liệu quốc gia về nhân lực số – nhân lực xanh. Hệ thống này sẽ giúp dự báo xu hướng việc làm mới, nguy cơ mất việc và cơ hội tái đào tạo, qua đó bảo đảm lực lượng lao động Việt Nam thích ứng nhanh với biến động công nghệ và yêu cầu môi trường.
Theo: Vnexpress