Tại hội nghị công nghệ East Tech West 2025 do CNBC tổ chức, các chuyên gia nhận định Đông Nam Á nên duy trì lập trường trung lập trong cuộc cạnh tranh công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc. Giữa bối cảnh căng thẳng địa chính trị leo thang, chiến lược “không chọn phe” sẽ giúp khu vực này vừa tránh được rủi ro chính trị, vừa tận dụng lợi thế từ cả hai siêu cường.
- Trump phủ nhận đình chỉ viện trợ quân sự cho Ukraine
- Tổng thống Mỹ và Thủ tướng Israel tăng tốc đàm phán ngừng bắn tại Gaza
- Mỹ cấm cửa Trung Quốc mua đất nông nghiệp, lý do nằm ở đâu?
Câu hỏi đặt ra là: Đông Nam Á sẽ làm gì để phát huy nội lực công nghệ và giữ vững vị thế chiến lược trong thời đại AI đang phát triển mạnh mẽ?
Trung lập – lợi thế chiến lược trong cuộc đua công nghệ toàn cầu
Phát biểu tại hội nghị East Tech West 2025, ông Julian Gorman – Giám đốc khu vực Châu Á – Thái Bình Dương của tổ chức viễn thông toàn cầu GSMA – cho rằng các quốc gia Đông Nam Á nên duy trì lập trường trung lập trong cạnh tranh công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc. Ông cảnh báo rằng việc buộc phải chọn một bên sẽ không mang lại lợi ích lâu dài cho khu vực, vốn đang phụ thuộc nhiều vào cả hai nền kinh tế lớn.
Theo ông Gorman, thay vì bị cuốn vào tranh chấp địa chính trị, các quốc gia Đông Nam Á nên tập trung thống nhất các tiêu chuẩn công nghệ, hướng tới phát triển công nghệ phục vụ lợi ích chung. Đây là cách để khu vực vượt qua sự phân mảnh và củng cố nội lực, trong khi vẫn duy trì được mối quan hệ với cả Washington và Bắc Kinh.
Tận dụng cơ hội từ cả Mỹ và Trung Quốc
Mỹ hiện vẫn giữ vai trò dẫn đầu toàn cầu về phần cứng, đặc biệt với các dòng chip AI của Nvidia. Dù chính quyền Mỹ đã hạn chế xuất khẩu sang Trung Quốc, song các sản phẩm này vẫn có mặt tại Đông Nam Á. Đây là cơ hội quan trọng để khu vực đẩy mạnh tiếp cận công nghệ cao – theo nhận định của ông George Chen, Giám đốc điều hành Tập đoàn The Asia Group.
Ông Chen dự báo trong vòng 5–10 năm tới, Trung Quốc sẽ tung ra các giải pháp AI giá rẻ, làm thay đổi cục diện thị trường toàn cầu. Do đó, ông khuyến nghị các quốc gia Đông Nam Á nên “cân đo kỹ lưỡng” và không vội chọn bên, mà nên tìm cách tối đa hóa lợi ích từ cả hai phía.
Ông Gorman cũng chỉ ra rằng bản thân khu vực đã và đang thực hiện tốt chiến lược cân bằng: thiết bị phần cứng chủ yếu đến từ Trung Quốc, trong khi các giải pháp phần mềm và hạ tầng viễn thông vẫn phụ thuộc vào công nghệ Mỹ. Thế cân bằng này cần được duy trì để bảo đảm lợi thế dài hạn.
Cơ hội vàng để xây dựng năng lực công nghệ nội khối
Mặc dù Mỹ và Trung Quốc đang dẫn đầu trong cuộc đua phát triển AI, nhưng các chuyên gia tại hội nghị East Tech West 2025 tin rằng Đông Nam Á không nên đứng ngoài cuộc. Ông George Chen nhấn mạnh rằng giá trị thực của AI chỉ được thể hiện khi được ứng dụng vào đời sống – điều mà Đông Nam Á có thể làm tốt nhờ dân số trẻ, chi phí R&D thấp và môi trường đổi mới sáng tạo sôi động.
Malaysia là ví dụ tiêu biểu: bang Johor đang nổi lên như một trung tâm điện toán AI và dữ liệu quy mô khu vực nhờ lợi thế chi phí và hạ tầng. Tuy nhiên, để tiến xa hơn, khu vực cần thu hút các doanh nghiệp công nghệ quốc tế, từ đó lan tỏa kỹ năng và kinh nghiệm đến doanh nghiệp bản địa – chiến lược từng giúp Trung Quốc rút ngắn khoảng cách với phương Tây.
Vai trò chủ động trong xây dựng chính sách AI
Không chỉ giữ vai trò “vùng đệm” trung lập, Đông Nam Á còn có cơ hội chủ động đóng góp vào việc xây dựng các quy định quốc tế về AI. Singapore là một trong số ít quốc gia trong khu vực đã ban hành “Khung trách nhiệm chung” nhằm kiểm soát gian lận công nghệ – minh chứng cho tiềm năng dẫn dắt trong việc định hình chính sách AI.
Hiện nay, thế giới vẫn thiếu một bộ quy định toàn cầu về AI. Trong khi châu Âu đã thông qua luật AI, Mỹ và nhiều nước ASEAN vẫn chưa có khung pháp lý cụ thể. Ông Chen cho rằng, nếu muốn có tiếng nói tại các diễn đàn công nghệ quốc tế, Đông Nam Á cần phối hợp xây dựng khung pháp lý thống nhất, thể hiện quan điểm chung.
Với vị thế địa chính trị đặc biệt và tiềm năng công nghệ đang lên, Đông Nam Á đang đứng trước cơ hội hiếm có để vươn lên thành một điểm trung chuyển chiến lược trong cuộc đua công nghệ toàn cầu. Việc giữ lập trường trung lập, tận dụng tối đa lợi thế từ cả Mỹ và Trung Quốc, đồng thời chủ động xây dựng nội lực và chính sách riêng – sẽ là chìa khóa để khu vực khẳng định vai trò trong tương lai số
Theo: Vneconomy