Trước tình trạng nhiều địa phương gặp vướng mắc sau khi sắp xếp đơn vị hành chính, Bộ Nội vụ vừa có thêm hướng dẫn mới và cho biết đang xây dựng nghị định mới để điều chỉnh hoạt động thôn, tổ dân phố, phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
- Nổ nhà máy pháo hoa ở Thái Lan, 9 người chết, nhiều người bị thương
- Sóng thần tấn công Nga, Mỹ, Nhật Bản sau động đất 8,8 độ ở Kamchatka
- Ông Trump áp thuế 25% với Ấn Độ, phạt thêm vì mua vũ khí của Nga
1. Nhiều thôn tổ dân phố không đủ điều kiện sau sáp nhập
Sau khi thực hiện sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã, đặc biệt ở Đắk Lắk, nhiều thôn, khu phố không còn đủ số hộ như tiêu chuẩn. Do đó, Sở Nội vụ tỉnh đề nghị hướng dẫn về trình tự, thủ tục xây dựng đề án ghép cụm dân cư vào thôn hoặc tổ dân phố hiện có
2. Thẩm quyền HĐND cấp xã – nhưng chờ hướng dẫn mới
Luật Tổ chức chính quyền địa phương giao HĐND cấp xã thẩm quyền thành lập, tổ chức lại, giải thể, đặt tên và đổi tên thôn, tổ dân phố. Tuy nhiên Bộ Nội vụ chưa ban hành thông tư thích ứng với mô hình 2 cấp mới. Trong khi chờ nghị định, Bộ đã ban hành Văn bản số 4168/BNV‑CQĐP ngày 23/6/2025, hướng dẫn loại hình tổ chức cộng đồng dân cư cấp xã mới, chuyển đổi loại hình (thôn ↔ tổ dân phố) và đổi tên do trùng lập
3. Yêu cầu bầu lại sau khi hết nhiệm kỳ
Ngày 28/7/2025, Bộ Nội vụ đã ban hành Công văn 5607/BNV‑VP chính thức yêu cầu các địa phương tổ chức bầu cử lại trưởng thôn, buôn, tổ dân phố, khu phố đã hết nhiệm kỳ, theo đúng quy định tại Nghị định 59/2023/NĐ‑CP và Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở
4. Quy trình bầu cử theo Nghị định 59/2023
Trong thời gian chờ sửa Thông tư số 04/2012 (sửa đổi bởi TT14/2018, TT05/2022), quy trình bầu cử trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố thực hiện theo Điều 6, 7, 8 của Nghị định 59/2023/NĐ‑CP (ban hành ngày 14/8/2023):
- Chủ tịch UBND cấp xã ra quyết định tổ chức bầu và thành lập Tổ bầu cử; thông báo tới dân cư trước ít nhất 7 ngày Đại diện Ban công tác Mặt trận làm Tổ trưởng bầu cử; thành viên gồm các tổ chức đoàn thể và đại diện hộ dân, không phải ứng cử viên.
- Ban công tác Mặt trận tổ chức hội nghị lấy danh sách ứng cử viên (ít nhất 1 người) sau khi chi ủy đồng ý.
- UBND xã ra quyết định công nhận người trúng cử hoặc bầu lại trong 5 ngày làm việc kể từ khi cộng đồng biểu quyết; nếu không công nhận phải trả lời bằng văn bản rõ lý do Người trúng cử chính thức làm việc khi có quyết định công nhận của UBND cấp xã.
5. Tiêu chuẩn trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố
Theo Điều 11 của Thông tư 04/2012/TT‑BNV (sửa đổi, bổ sung bởi TT14/2018 và TT05/2022), tiêu chuẩn tối thiểu:
- Có hộ khẩu thường trú và cư trú thường xuyên ở địa phương; đủ 21 tuổi; sức khỏe tốt; có đạo đức, tinh thần trách nhiệm; được dân cư tín nhiệm; có năng lực vận động cộng đồng thực hiện nhiệm vụ được giao
6. Chế độ, chính sách cho người hoạt động không chuyên trách
- Nghị định 33/2023/NĐ‑CP quy định hình thức khoán quỹ phụ cấp hàng tháng cho người hoạt động không chuyên trách ở mỗi thôn/tổ dân phố (mức chi bằng nhiều lần lương cơ sở) Nghị định 154/2025/NĐ‑CP hướng dẫn cách tính trợ cấp thời gian công tác, điều kiện hoàn trả trợ cấp nếu tiếp tục được bố trí công tác trong vòng 60 tháng sau tinh giản biên chế; áp dụng cả cho chức danh Phó Chỉ huy trưởng Quân sự cấp xã theo Luật 98/2025/QH15
- Văn bản 4177/BNV‑TCBC ngày 23/6/2025 hướng dẫn xác định số biên chế thấp hơn khung và xử lý chính sách tinh giản theo Nghị định 178/2024 và bổ sung bởi Nghị định 67/2025
Góc nhìn
Việc bổ sung các văn bản hướng dẫn mới như Công văn 5607, Văn bản 4168, và Nghị định 33/2023, 154/2025 đã góp phần cụ thể hóa lộ trình tổ chức bầu cử, tiêu chuẩn và chế độ cho người hoạt động không chuyên trách. Điều này giúp cắt giảm khoảng trống pháp lý và tạo điều kiện thuận lợi cho chính quyền địa phương triển khai mô hình 2 cấp. Nghị định dự kiến ban hành trước ngày 31‑5‑2026 sẽ là bước hoàn thiện cuối cùng để đảm bảo đồng bộ cả tổ chức và vận hành cơ sở
Nguồn: Dân Trí