Cụm từ “Nước Mỹ trên hết” (America First) được Tổng thống Donald Trump sử dụng như một khẩu hiệu xuyên suốt trong chiến dịch tranh cử và nhiệm kỳ của ông. Điều này đã khiến nhiều người, đặc biệt là truyền thông, có cảm giác rằng nước Mỹ dưới thời Trump đang tập trung tối đa vào lợi ích quốc gia, đồng thời ít quan tâm hơn đến các vấn đề toàn cầu như hòa bình hay trách nhiệm duy trì trật tự thế giới. Nhưng liệu sự thật có đơn giản như vậy?
Truyền thông quốc tế, một cách vô tình hoặc hữu ý, thường nhấn mạnh rằng chính quyền Trump theo đuổi chính sách biệt lập, đặt lợi ích nước Mỹ lên trên tất cả mà không cân nhắc đến trách nhiệm với các quốc gia khác. Những ví dụ điển hình như việc áp đặt thuế quan đối với nhiều quốc gia hay rút khỏi các hiệp định quốc tế như Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu được trích dẫn để củng cố lập luận này.
Tuy nhiên, khi nhìn vào bối cảnh cụ thể và những hành động thực tế, một bức tranh khác dần hiện lên.
Vai trò của Mỹ trong các vấn đề toàn cầu dưới thời Trump
Mặc dù có vẻ như chính quyền Trump tập trung chủ yếu vào lợi ích nước Mỹ, nhưng thực tế lại cho thấy nước Mỹ vẫn đóng vai trò không thể thiếu trong nhiều vấn đề quốc tế:
Giải quyết xung đột khu vực
Ngay cả trước khi nhậm chức, ông Trump đã gây ảnh hưởng đến một số diễn biến chính trị và xung đột quan trọng trên thế giới. Chẳng hạn, trong thời điểm xung đột giữa Israel và Hamas leo thang, việc Trump thúc đẩy các cuộc đàm phán đã giúp đạt được hiệp định đình chiến chỉ trong thời gian ngắn. Đây là một bước tiến quan trọng mà nhiều bên trung gian trước đó không thể đạt được.
Cách tiếp cận với các hiệp định quốc tế
Việc Mỹ rút khỏi một số hiệp định quốc tế không hoàn toàn mang nghĩa từ chối trách nhiệm toàn cầu. Chẳng hạn, trong các cuộc đàm phán kinh tế và thương mại, chính quyền Trump đã nhấn mạnh đến nguyên tắc “có đi có lại”, nhằm tái cân bằng các thỏa thuận mà Mỹ cho rằng không công bằng. Điều này không chỉ là bảo vệ lợi ích quốc gia, mà còn thúc đẩy một hệ thống thương mại quốc tế minh bạch hơn.
Vai trò trong duy trì trật tự toàn cầu
Với vị thế là một siêu cường, nước Mỹ dưới bất kỳ thời đại nào, bao gồm cả thời Trump, luôn có ảnh hưởng lớn đến cấu trúc an ninh và kinh tế toàn cầu. Việc Mỹ trở nên mạnh mẽ hơn, xét trên khía cạnh lý thuyết, đồng nghĩa với khả năng đảm đương vai trò bảo vệ trật tự thế giới tốt hơn.
Chia sẻ gánh nặng trách nhiệm
Chính quyền Trump không phải là chính quyền đầu tiên theo đuổi chính sách “ưu tiên quốc gia”, và điều này cũng không đồng nghĩa với việc Mỹ từ chối trách nhiệm quốc tế. Cách tiếp cận “Nước Mỹ trên hết” có thể được hiểu như một cách để tái định hình mối quan hệ quốc tế, đòi hỏi các quốc gia khác phải chia sẻ gánh nặng trách nhiệm trong các vấn đề chung thay vì chỉ dựa vào Mỹ.
Ví dụ, việc Mỹ gây sức ép để các thành viên NATO gia tăng đóng góp ngân sách quân sự không phải là hành động rút lui khỏi trách nhiệm, mà ngược lại, nhằm đảm bảo các quốc gia đồng minh cùng chia sẻ nghĩa vụ trong duy trì an ninh khu vực.
Kết luận
Nói rằng nước Mỹ dưới thời Trump chỉ “lo cho bản thân” có lẽ là một cách nhìn nhận chưa đầy đủ. Thực tế cho thấy, chính quyền này vẫn tham gia sâu vào các vấn đề toàn cầu nhưng với cách tiếp cận thực dụng và trực diện hơn. Điều này phản ánh một cách tiếp cận mới trong việc duy trì lợi ích quốc gia song song với trách nhiệm quốc tế, dù cách thể hiện có thể gây tranh cãi.
Sự mạnh lên của nước Mỹ, dù dưới bất kỳ hình thức nào, không chỉ mang lại lợi ích cho chính nước Mỹ mà còn giúp duy trì trật tự thế giới, một vai trò mà các cường quốc khác khó có thể thay thế hoàn toàn.