Dự thảo Luật Quản lý nợ công (sửa đổi) đang gây nhiều tranh luận khi quy định ngân hàng thương mại cho vay lại nhưng không chịu rủi ro tín dụng. Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn yêu cầu làm rõ trách nhiệm của ngân hàng để tránh nguy cơ nợ xấu, bảo đảm an toàn tài chính quốc gia.
- Ông Đinh Trường Chinh kháng cáo xin giảm nhẹ án 13 năm tù – MUC News
- Ca phẫu thuật 4 giờ cắt 6 bộ phận ổ bụng cứu sống bệnh nhân 62 tuổi
- Mẹ và con gái 11 tuổi nghi bị điện giật chết trong lúc đi tắm
Lo ngại “vay rồi làm việc khác”
Tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, các đại biểu đã thảo luận sôi nổi về dự thảo Luật Quản lý nợ công (sửa đổi). Một trong những nội dung gây chú ý là quy định ngân hàng thương mại cho vay lại các khoản vốn ODA và vay ưu đãi của Chính phủ nhưng “không chịu rủi ro tín dụng”.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng đây là quy định tiềm ẩn rủi ro lớn nếu không có cơ chế kiểm soát chặt chẽ. Ông nhấn mạnh: “Sợ nhất là vay khoản này nhưng lại mang đi đầu tư việc khác, ngân hàng thiếu kiểm tra, giám sát”.
Theo Chủ tịch Quốc hội, nếu ngân hàng chỉ đóng vai trò “trung gian” mà không chịu phần rủi ro khi người vay không trả được nợ, sẽ rất khó bảo đảm hiệu quả sử dụng vốn và an toàn nợ công. Tình trạng buông lỏng quản lý, sử dụng vốn sai mục tiêu có thể khiến Nhà nước phải gánh thay, tạo gánh nặng cho ngân sách trung ương.
Thực tế cho thấy, một số dự án sử dụng vốn vay nước ngoài từng rơi vào cảnh dở dang hoặc hoạt động kém hiệu quả. Điển hình là Dự án Bệnh viện Ung bướu Cần Thơ – vốn vay từ Hungary – xây dựng được khoảng 80% rồi dừng thi công suốt 4-5 năm, hiện đang xuống cấp nghiêm trọng.
Từ bài học này, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu phải làm rõ cơ chế giám sát và trách nhiệm của ngân hàng thương mại: nếu khoản vay không trả được, ngân hàng có phải chịu một phần rủi ro hay không, và tỷ lệ chia sẻ rủi ro là bao nhiêu? Đây là nội dung cần được quy định rõ trong luật hoặc hướng dẫn cụ thể của Chính phủ.
Cần quy định chặt chẽ giữa Trung ương, địa phương và ngân hàng
Một vấn đề khác được đặt ra là sự phối hợp giữa Trung ương và địa phương trong quản lý nợ công. Khi địa phương vay vốn ODA hoặc vay ưu đãi, nếu không đủ khả năng bố trí vốn đối ứng, ngân sách Nhà nước buộc phải hỗ trợ. Điều này có thể làm tăng gánh nặng tài chính nếu không được kiểm soát chặt.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị dự thảo luật phải quy định rõ trách nhiệm của từng bên: địa phương phải bảo đảm sử dụng vốn đúng mục tiêu; ngân hàng phải thẩm định và giám sát nghiêm túc; cơ quan trung ương phải có cơ chế kiểm tra, cảnh báo sớm rủi ro.
Đảm bảo an toàn tài chính cho các dự án lớn sắp tới
Trong giai đoạn tới, Việt Nam sẽ triển khai nhiều dự án trọng điểm quốc gia như tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng, hay các dự án hạ tầng chiến lược khác. Các dự án này đòi hỏi nguồn vốn vay cực lớn, vì vậy việc quản lý nợ công, đặc biệt là trách nhiệm của ngân hàng khi cho vay lại, trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, mọi cơ chế mới phải hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, công khai, minh bạch và không để ngân sách Nhà nước “gánh rủi ro thay ngân hàng”.
Việc sửa đổi Luật Quản lý nợ công lần này không chỉ là yêu cầu kỹ thuật mà còn là cơ hội để hoàn thiện khung pháp lý, nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm trong sử dụng vốn vay. Mỗi ngân hàng, địa phương, bộ ngành cần có nghĩa vụ rõ ràng trong việc thẩm định, giải ngân và giám sát.
Chỉ khi trách nhiệm của ngân hàng được xác định cụ thể và chia sẻ rủi ro hợp lý, Việt Nam mới có thể bảo đảm an toàn nợ công, củng cố niềm tin của nhà đầu tư và duy trì tăng trưởng bền vững.
Theo: Dân trí