Nhà nước có thể thu hồi phần đất còn lại dù đã đạt 75% diện tích và 75% người đồng ý — giải pháp tháo gỡ “dự án treo”. Cơ chế mới đang được trình Quốc hội xem xét bổ sung với kỳ vọng bảo vệ quỹ đất và hạn chế lãng phí tài nguyên.
- Nhà ga hình bông sen sân bay Long Thành sắp hoàn thiện với quy mô nghìn tỷ
- Bí quyết giúp ngôi nhà duy nhất ở Songkhla không bị ngập giữa lũ lịch sử Thái Lan
Vì sao cần bổ sung quy định mới?
Theo dự thảo nghị quyết, trường hợp dự án đã đạt hơn 75% diện tích đất và 75% số hộ dân đồng ý chuyển nhượng hoặc thu hồi, phần đất còn lại dù chưa đạt đồng thuận vẫn có thể được Nhà nước thực hiện thu hồi để phục vụ triển khai dự án. Cơ chế này được cho là nhằm giải quyết tình trạng nhiều dự án bị đình trệ vì một nhóm nhỏ người dân không đồng ý mức bồi thường hoặc từ chối bàn giao mặt bằng.
Tình trạng này dẫn đến hiện tượng “đất vàng bỏ hoang”, dự án không thể tiếp tục dù phần lớn người dân đã chấp thuận. Hậu quả là đất đai bị lãng phí, vốn đầu tư bị chậm giải ngân và ảnh hưởng đến tiến độ phát triển kinh tế – xã hội tại nhiều địa phương.
Các đơn vị soạn thảo cho rằng việc điều chỉnh quy định là cần thiết để tạo hành lang pháp lý nhằm tháo gỡ vướng mắc trong giải phóng mặt bằng, đặc biệt đối với các dự án hạ tầng, đô thị, công nghiệp quy mô lớn.
Cơ chế thu hồi và điểm mới đáng chú ý
Dự thảo đưa ra hai phương án xử lý phần diện tích chưa thỏa thuận: hoặc tiếp tục đàm phán thông qua Nhà nước làm trung gian, hoặc tiến hành thu hồi theo quy định nếu vẫn không đạt đồng thuận.
Việc bồi thường, hỗ trợ và tái định cư sẽ áp dụng theo Luật Đất đai 2024.
Một điểm đáng chú ý là nếu mức bồi thường theo phương án Nhà nước ban hành thấp hơn giá trung bình đã thỏa thuận trước đó giữa chủ đầu tư và các hộ dân, chủ đầu tư sẽ phải chi trả phần chênh lệch.
Quy định này nhằm bảo đảm quyền lợi người dân còn lại, hạn chế nguy cơ bị ép giá và minh bạch hóa quá trình đàm phán.
Cơ chế này cũng được xem là bước tiến trong việc xác lập quy định theo hướng đảm bảo hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân.
Ý kiến lo ngại và tranh luận tại nghị trường
Một số đại biểu cho rằng việc thu hồi đất khi chưa đạt 100% đồng thuận là vấn đề nhạy cảm, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người dân. Con số 75% diện tích và 75% hộ dân đồng thuận được nhận định là cần tiếp tục đánh giá để tránh nguy cơ tạo ra mâu thuẫn, kiến nghị hoặc khiếu kiện sau này.
Các ý kiến thẩm tra cũng đề nghị cần tính toán, xem xét tác động pháp lý và xã hội trước khi áp dụng đại trà. Một số đề xuất hướng đến mô hình thí điểm tại một số địa phương trước khi ban hành chính thức, nhằm đánh giá hiệu quả thực tế cũng như bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người dân chưa đồng thuận.
Cơ chế thu hồi đất khi dự án đạt 75% đồng thuận được xem là giải pháp tiềm năng để tháo gỡ vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng. Tuy nhiên, để chính sách phát huy hiệu quả và không gây tranh cãi, cần có quy định chi tiết, minh bạch, cơ chế bảo vệ người dân chặt chẽ và đánh giá đầy đủ tác động. Việc nghiên cứu, thử nghiệm và hoàn thiện trước khi áp dụng rộng rãi sẽ quyết định tính khả thi của chính sách này trong thời gian tới.
Theo: Dân trí