Sam Walton – người sáng lập Walmart – từ một chàng trai nghèo phải đi giao báo, đã trở thành tỷ phú giàu nhất thế giới và viết lại lịch sử ngành bán lẻ toàn cầu.
Xuất thân bình dị nhưng đầy nghị lực
Sam Walton sinh năm 1918 tại Kingfisher, Oklahoma, trong một gia đình nông dân nghèo. Cha mẹ ông phải liên tục chuyển nhà để mưu sinh. Thời kỳ Đại suy thoái buộc cậu bé Walton phải làm đủ nghề để đỡ đần gia đình: vắt sữa bò, đóng chai và đi giao tận nơi; sáng sớm đi phát báo, chiều tối lại rao bán báo dài hạn.
Những công việc vất vả đó giúp Walton thấm thía giá trị của đồng tiền và rèn luyện sự kiên trì. Quan trọng hơn, ông sớm nảy sinh niềm say mê với việc bán hàng và niềm tin rằng chăm chỉ, trung thực chính là chìa khóa thành công.
Khả năng lãnh đạo bộc lộ từ tuổi thiếu niên
Ngay từ khi còn đi học, Walton đã cho thấy năng lực lãnh đạo thiên bẩm. Ông trở thành Eagle Scout trẻ nhất bang, đội trưởng bóng bầu dục trung học và được bạn bè bầu chọn là “Cậu bé đa tài nhất”. Ở đại học Missouri, để trang trải học phí, ông làm từ giao báo, bồi bàn đổi bữa ăn đến cứu hộ bãi tắm.
Không chỉ chăm chỉ, Walton còn biết cách xây dựng mối quan hệ. Khi tranh cử Chủ tịch Hội sinh viên, ông chia sẻ triết lý: “Bí quyết lãnh đạo đơn giản nhất là hãy chào người khác trước khi họ chào bạn”. Chính sự thân thiện đó giúp ông trở thành một trong những sinh viên được yêu mến nhất.
Khởi nghiệp sau chiến tranh
Ra trường, Walton làm việc cho chuỗi bán lẻ J.C. Penney. Ông bị đánh giá là thiếu ngăn nắp, không chú ý tiểu tiết, thậm chí suýt bị sa thải. Nhưng chính khả năng bán hàng xuất sắc đã giữ ông lại.
Năm 1942, Walton nhập ngũ, phục vụ trong Thế chiến II và giải ngũ với cấp bậc đại úy. Sau chiến tranh, ông dồn toàn bộ tiền tiết kiệm cùng khoản vay từ cha vợ để mở cửa hàng Ben Franklin tại Arkansas. Bằng sự kiên trì và cách quản lý sáng tạo, đến đầu thập niên 1960, Walton và em trai đã sở hữu 15 cửa hàng.
Khi ý tưởng xây chuỗi cửa hàng giá rẻ ở vùng nông thôn bị cấp trên từ chối, Walton quyết định tự đi con đường riêng. Ông nhận thấy người dân thị trấn nhỏ thường phải mua hàng với giá cao, trong khi thu nhập thấp.
Walton chọn cách mua trực tiếp từ nhà sản xuất để giảm chi phí, chấp nhận lợi nhuận thấp trên mỗi sản phẩm nhưng bán với số lượng khổng lồ. Triết lý “bán rẻ để bán nhiều” đã trở thành nền tảng giúp ông tạo nên cuộc cách mạng bán lẻ.
Walmart ra đời và vươn lên số một nước Mỹ
Năm 1962, cửa hàng Walmart đầu tiên chính thức mở cửa tại Rogers, Arkansas. Chỉ sau gần 30 năm, Walmart đã vượt Sears để trở thành nhà bán lẻ lớn nhất nước Mỹ. Đến năm 1991, thương hiệu này thống lĩnh thị trường và tiếp tục duy trì vị thế dẫn đầu cho đến ngày nay.
Tính đến năm 2022, Walmart đạt doanh thu 611 tỷ USD, sử dụng hơn 2,1 triệu lao động trên toàn cầu, trong đó có 1,2 triệu người tại Mỹ – trở thành một trong những tập đoàn có ảnh hưởng kinh tế – xã hội lớn nhất thế giới.
Phong cách lãnh đạo: tiết kiệm và lắng nghe
Sam Walton nổi tiếng với tính tiết kiệm đến chi tiết nhỏ nhất. Ông từng tức giận vì chi phí đồng phục lái xe tăng thêm 1.500 USD, bởi theo ông: “Xem thường những khoản nhỏ, lâu dần sẽ thành khoản lớn”.
Không chỉ giỏi quản lý chi phí, Walton còn dành nhiều thời gian đi thăm cửa hàng, trực tiếp nói chuyện với nhân viên và lắng nghe ý tưởng từ mọi cấp bậc. Ông thậm chí tự học lái máy bay để dễ dàng ghé thăm nhiều chi nhánh. Đặc biệt, ông không ngại đến các cửa hàng đối thủ để học hỏi và cải tiến cho Walmart.
Di sản vượt thời gian
Một trong những sáng tạo lớn nhất của Walton là xây dựng mạng lưới hậu cần và kho vận hiện đại. Walmart sớm áp dụng công nghệ vệ tinh để theo dõi doanh số theo thời gian thực, giúp tối ưu chi phí và đáp ứng nhanh nhất nhu cầu khách hàng. Đây chính là lợi thế cạnh tranh đưa Walmart bỏ xa đối thủ.
Dù là tỷ phú giàu nhất thế giới, Sam Walton vẫn sống giản dị: lái chiếc xe bán tải cũ, ở trong căn nhà khiêm tốn và đi săn cùng chú chó thay vì tận hưởng xa hoa. Ông tin rằng lãnh đạo giỏi phải “làm việc vì nhân viên chứ không phải để nhân viên làm việc cho mình”.
Khi qua đời vì ung thư năm 1992, Walton để lại không chỉ một đế chế bán lẻ hùng mạnh mà còn cả triết lý kinh doanh và tinh thần cống hiến. Walmart ngày nay vẫn tiếp tục sứ mệnh ban đầu: “Giúp người dân tiết kiệm tiền để sống tốt hơn”.
Theo: Sao Star