Tình hình giao tranh tại khu vực biên giới Thái Lan và Campuchia không chỉ dừng lại ở những thiệt hại về người và của. Theo Tiến sĩ Apisa Vanis, một giáo sư uy tín của Thái Lan, cuộc xung đột này còn phơi bày nhiều vấn đề phức tạp về kinh tế, chính trị và xã hội.
Thiệt Hại Kinh Tế Khổng Lồ: Ai ‘Thấm Đòn’ Nhiều Hơn? 💸
Hoạt động thương mại và các ngành kinh doanh liên quan tại khu vực biên giới Thái Lan – Campuchia ước tính tạo ra 1,5 tỷ baht (khoảng 42,8 triệu USD) mỗi ngày. Tuy nhiên, chỉ trong vòng 5 ngày giao tranh, con số thiệt hại đã vọt lên tới 7-8 tỷ baht (khoảng 200-228 triệu USD).
- Campuchia chịu thiệt hại nặng nề hơn: Nếu xung đột kéo dài một tháng, Thái Lan có thể mất khoảng 0,25% GDP, trong khi Campuchia “bay” tới 1-1,1% GDP.
- Áp lực lao động di cư: Hàng chục ngàn lao động Campuchia tại Thái Lan, ước tính hơn 1 triệu người, đã phải hồi hương. Điều này tạo gánh nặng lớn lên chính phủ Campuchia khi một lượng lớn người dân mất đi nguồn thu nhập quan trọng.
- Giá cả leo thang: Việc Thái Lan ngừng xuất khẩu hàng hóa và xăng dầu sang Campuchia khiến giá cả tăng vọt, gây khó khăn chồng chất cho người dân Campuchia.
- Doanh nghiệp Thái Lan lo ngại: Các doanh nghiệp Thái Lan phụ thuộc vào lao động Campuchia đang đối mặt với nguy cơ thiếu hụt nhân lực. TS. Apisa Vanis gợi ý tìm kiếm nguồn lao động thay thế từ Myanmar, Lào, hoặc thậm chí là Nam Á.
TT Donald Trump và Vai Trò Bất Đắc Dĩ Của ASEAN🤝
Việc Tổng thống Donald Trump kêu gọi ngừng bắn được xem là “chiếc thang” giúp Campuchia thoát khỏi thế khó, đặc biệt khi họ đang chịu áp lực lớn từ mức thuế 36% của Mỹ (Campuchia phụ thuộc tới 40% vào thị trường Mỹ).
Điều đáng nói là vai trò của ASEAN trong cuộc khủng hoảng này bị đặt dấu hỏi. TS. Apisa Vanis cho rằng, ASEAN và Malaysia không thực sự có đủ sức ảnh hưởng để buộc hai nước thành viên ngừng bắn. Phải đến khi ông Trump “lên tiếng”, các cuộc đàm phán mới thực sự diễn ra. Mục đích của ông Trump được cho là để xây dựng hình ảnh “Tổng thống Hòa Bình” và hy vọng giành giải Nobel Hòa bình.
Cơ Hội Cho Thái Lan Trong Đàm Phán Thuế Với Mỹ? 💰
Sau khi xung đột tạm lắng, câu hỏi đặt ra là liệu Thái Lan có lợi thế gì khi đàm phán thuế với Mỹ? Theo TS. Apisa Vanis, việc ngừng bắn không mang lại lợi ích kinh tế trực tiếp cho Mỹ. Thái Lan cần chủ động tận dụng cơ hội để đưa ra những đề xuất thương mại hấp dẫn hơn:
- Mở cửa thị trường 100%: Cam kết mở cửa thị trường hoàn toàn và có kế hoạch đầu tư vào Mỹ.
- Giải quyết vấn đề ‘hàng hóa rửa xuất xứ’: Học hỏi Việt Nam, xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc kỹ thuật số để chứng minh thiện chí, tránh bị đánh thuế cao.
- Cam kết mua hàng hóa Mỹ: Đề xuất mua các mặt hàng có giá trị của Mỹ để tạo lợi ích kinh tế cho Mỹ, từ đó thuyết phục Mỹ giảm thuế.
Điểm Yếu Trong Chiến Lược Đàm Phán Của Thái Lan 📉
TS. Apisa Vanis cũng chỉ ra những hạn chế trong cách Thái Lan xử lý vấn đề này:
- Chậm trễ vì vấn đề nhân quyền: 30 ngày đầu tiên của quá trình đàm phán bị trì hoãn do liên quan đến vấn đề nhân quyền và việc lãnh đạo Thái Lan không được cấp visa.
- Đoàn đàm phán chưa tối ưu: Thay vì do Thủ tướng dẫn đầu, đoàn đàm phán lại do Bộ Tài chính phụ trách, tạo ra sự lệch pha và thiếu tính liên kết.
- Thiếu chủ động: Thái Lan cần thể hiện sự nghiêm túc hơn bằng cách thiết lập phòng tác chiến tại Washington thay vì chỉ điện thoại.
Mâu Thuẫn Sâu Xa: Casino, Lừa Đảo và Các Dòng Họ Quyền Lực 🎰🕵️♂️
TS. Apisa Vanis nhận định rằng nguyên nhân sâu xa của xung đột không chỉ là vấn đề biên giới, mà còn liên quan đến mâu thuẫn giữa hai dòng họ quyền lực lớn là Shinawatra và Hun. Việc Thái Lan có ý định xây dựng casino được xem là động thái “cắt đứt nguồn thu” của Campuchia, vì 90% doanh thu của Campuchia đến từ các trung tâm casino và các trung tâm gọi điện lừa đảo.
Nếu casino của Thái Lan được xây dựng với cơ sở hạ tầng vượt trội, chắc chắn sẽ ảnh hưởng lớn đến doanh thu của Campuchia. Hơn nữa, Campuchia còn được biết đến là trung tâm của các băng nhóm lừa đảo qua điện thoại và phát tán tin giả, càng làm phức tạp thêm mối quan hệ.
Hòa Bình Lâu Dài: Một Viễn Cảnh Khó Khăn 🕊️❓
TS. Apisa Vanis cho rằng khả năng đạt được hòa bình lâu dài giữa Thái Lan và Campuchia là “bằng không” vì những lý do sau:
- Tranh chấp cốt lõi chưa được giải quyết: Vấn đề biên giới và bản đồ tỷ lệ 1:2.000 vẫn là “nút thắt”.
- Phong cách đàm phán của Campuchia: Sự “nửa vời” và khó tin tưởng của Campuchia trong các cuộc đàm phán khiến việc giải quyết dứt điểm trở nên khó khăn.
- Kịch bản 80%: Khả năng cao nhất là “ngừng bắn rồi lại đánh nhau”, một thực trạng phổ biến ở nhiều điểm nóng trên thế giới.
Thái Lan Vẫn Đón Chào Lao Động Campuchia, Nhưng Thị Trường Campuchia Đang Mất Dần Sức Hút 📉
Về mặt xã hội, TS. Apisa Vanis khẳng định người Thái vẫn chào đón lao động Campuchia, không có chuyện tấn công hay xua đuổi họ. Lòng bao dung và sự hiểu biết rằng đây là vấn đề chính trị cấp cao giữa các nhóm quyền lực đã giúp duy trì sự hòa nhập.
Tuy nhiên, về kinh tế, ông khuyến nghị thị trường Campuchia không còn hấp dẫn cho việc xuất khẩu hay đầu tư trong thời điểm hiện tại. Sự bất ổn của các tuyên bố ngừng bắn tạm thời và mâu thuẫn cốt lõi chưa được giải quyết khiến rủi ro đầu tư quá cao. Chỉ khi có những thay đổi chính trị tích cực và các cuộc đối thoại minh bạch hơn, thị trường Campuchia mới đáng được cân nhắc lại.
Nguồn: THAI PBS/BNC Now