Bộ Công an đang đề xuất tăng mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy chữa cháy (PCCC) và cứu nạn, cứu hộ, với một số hành vi có thể bị phạt tiền gấp đến 30 lần so với quy định hiện hành.

Tăng mức phạt nhằm nâng cao tính răn đe

Theo Dự thảo Nghị định mới thay thế Nghị định số 144/2021/NĐ-CP, Bộ Công an đề xuất nâng mức xử phạt tối đa lên 50 triệu đồng đối với cá nhân và 100 triệu đồng đối với tổ chức. Đây là bước điều chỉnh đáng kể so với mức phạt hiện tại, nhằm tăng cường tính răn đe và phòng ngừa các hành vi vi phạm trong lĩnh vực PCCC. Đơn cử như:

HÀNH VI VI PHẠMMỨC PHẠT HIỆN HÀNHMỨC PHẠT ĐỀ XUẤT
Mang diêm, bật lửa, điện thoại di động, nguồn lửa, nguồn nhiệt, thiết bị, dụng cụ sinh lửa, sinh nhiệt vào những nơi có quy định cấm.100.000 đồng đến 300.000 đồng3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng
Không niêm yết biển báo, biển cấm, biển chỉ dẫn về phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ300.000 đồng đến 500.000 đồng
4.000.000 đồng đến 6.000.000 đồng
Sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt, thiết bị, dụng cụ sinh lửa, sinh nhiệt mà không đảm bảo khoảng cách an toàn về phòng cháy300.000 đồng đến 500.000 đồng5.000.000 đồng đến 7.000.000 đồng
Sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt, dụng cụ sinh lửa, sinh nhiệt hoặc các thiết bị điện, điện tử ở những nơi có quy định cấm3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng

Dự thảo này hiện đang được Bộ Tư pháp tổ chức thẩm định trước khi trình Chính phủ xem xét ban hành.

Nhiều hành vi vi phạm có mức phạt tăng đột biến

Theo nội dung Dự thảo, nhiều hành vi vi phạm sẽ bị xử phạt ở mức cao hơn nhiều lần. Đáng chú ý, một số hành vi nghiêm trọng có thể bị phạt đến 30 lần so với mức xử phạt trước đây. Bộ Công an cho rằng, việc nâng mức phạt là cần thiết trong bối cảnh số vụ cháy gây hậu quả nghiêm trọng ngày càng gia tăng, đặc biệt tại các khu dân cư, cơ sở sản xuất, dịch vụ và chung cư.

Một số vụ cháy nghiêm trọng được dẫn chứng như:

  • Vụ cháy quán karaoke An Phú (TP. Thuận An, Bình Dương) ngày 6/9/2022 làm 33 người thiệt mạng.
  • Vụ cháy chung cư mini Khương Hạ (Hà Nội) ngày 12/9/2023 khiến 56 người chết.

Mức xử phạt hiện hành không còn phù hợp

Bộ Công an cho biết, trong khi thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam đã tăng gấp đôi – từ 2.109 USD năm 2015 lên khoảng 4.700 USD năm 2024 – thì các chế tài xử phạt vi phạm PCCC hầu như không thay đổi. Điều này khiến mức xử phạt hiện tại không đủ sức răn đe và chưa tương xứng với mức độ nguy hiểm của hành vi vi phạm. Bộ Công an nhấn mạnh:

Chế tài xử phạt đã lạc hậu so với sự phát triển của xã hội, chưa đủ sức phòng ngừa và ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật về PCCC và cứu nạn, cứu hộ”

Nhà ở kết hợp kinh doanh – điểm nóng cháy nổ

Theo phân tích của Bộ Công an, loại hình xảy ra cháy phổ biến nhất là nhà ở riêng lẻ và nhà ở kết hợp sản xuất kinh doanh, chiếm hơn 34% tổng số vụ cháy (khoảng 3.700 vụ). Các loại hình khác gồm:

  • Cơ sở sản xuất, kho hàng: hơn 1.200 vụ (11,5%)
  • Phương tiện giao thông: 880 vụ
  • Chung cư: 150 vụ
  • Chợ: 67 vụ

Hàng trăm nghìn vụ vi phạm PCCC trong hơn một thập kỷ

Thống kê của Bộ Công an cho thấy, từ năm 2013 đến 2024, lực lượng chức năng đã xử lý khoảng 269.000 vụ vi phạm về PCCC, với tổng số tiền phạt lên đến hơn 1.079 tỷ đồng.

Riêng trong giai đoạn 2022–2024, đã có hơn 112.700 vụ vi phạm bị xử lý, với số tiền phạt vượt mức 512 tỷ đồng.

Cũng trong 3 năm qua, cả nước ghi nhận gần 10.800 vụ cháy, khiến 356 người thiệt mạng, 284 người bị thương và gây thiệt hại vật chất gần 2.200 tỷ đồng.