Chu Văn An từng là quan trong triều Trần, ở vị trí mà nhiều người mơ ước. Thế nhưng, ông lại rời bỏ tất cả, chọn cuộc sống ẩn dật nơi núi rừng. Vì sao một người đang có quyền lực trong tay lại quyết định quay lưng? Câu chuyện ấy đến nay vẫn khiến người ta phải tự hỏi: điều gì mới thật sự đáng để giữ?”

Chu Văn An Vào triều vì trách nhiệm, không vì danh lợi

Khi được vua Trần Minh Tông mời giữ chức Tư nghiệp Quốc Tử Giám, Chu Văn An vốn là người thích cuộc sống dạy học bình lặng ở quê. Ông không tìm đến triều đình để tìm danh phận, nhưng ông hiểu rằng đất nước cần người có tâm và có tầm. Vì vậy, ông nhận lời, đem kiến thức và nhân cách của mình để đào tạo nhân tài.
Giữa một xã hội mà quan chức đồng nghĩa với quyền lực và lợi ích; lựa chọn này cho thấy ông bước vào quan trường không phải để “được” mà để “làm”.

Chu Văn An
Ông dâng lên nhà vua “Thất trảm sớ” – một bản tấu xin xử chém bảy viên quan nịnh thần mà ông cho là đang phá hoại đất nước.(Ảnh:Internet)

Khi lý tưởng va vào thực tại: “Thất trảm sớ” và quyết định rời bỏ

Thời Trần Dụ Tông, bộ máy triều đình dần rối loạn: quan lại tham nhũng, bè phái lộng quyền, chính sự bị xem nhẹ. Chu Văn An không chọn cách yên thân. Ông nhiều lần can gián, mong vực lại sự ngay thẳng. Đỉnh điểm là khi ông dâng lên nhà vua “Thất trảm sớ” ; một bản tấu xin xử chém bảy viên quan nịnh thần mà ông cho là đang phá hoại đất nước.

Bản sớ này không chỉ là một đề nghị chính trị; nó bộc lộ rõ tính cách của Chu Văn An: thẳng thắn; dám nói điều mà nhiều người biết nhưng không ai dám thốt ra. Ông không dùng ẩn ý, không lựa lời nhẹ nhàng. Ông ghi rõ tên từng người và trao tận tay vua ; người có quyền quyết định không chỉ số phận bảy kẻ kia, mà cả con đường làm quan và thậm chí là sự an toàn của chính ông. Ở thời phong kiến, một bước sai có thể mất đầu, nhưng Chu Văn An không thỏa hiệp. Đó không phải sự liều lĩnh bồng bột; đó là lựa chọn của một người coi “đúng – sai” quan trọng hơn “được – mất”.

Khi bản sớ bị bác bỏ, ông không tìm cách mặc cả hay nhún nhường để giữ ghế. Ông dứt khoát từ quan, rời kinh thành, trở về núi Phượng Hoàng (Chí Linh, Hải Dương), mở trường dạy học.

Ngày nay nhìn lại, “Thất trảm sớ” không chỉ là một mốc sử. Nó là tấm gương về việc dám nói thẳng; dám làm điều đúng, dù biết cái giá phải trả là quyền lực; là sự nghiệp, thậm chí là sự an toàn của bản thân.

Hành động ấy đặt ra một câu hỏi vẫn còn nguyên giá trị: trong công việc hay cuộc sống hiện đại, khi đối diện với điều sai; ta sẽ chọn im lặng để “ổn định” hay dám từ bỏ lợi ích trước mắt để giữ nguyên tắc của mình?

Chu ăn An·
Khi triều đình không còn lẽ phải, ông từ quan, trở về núi Phượng Hoàng mở lớp, tiếp tục dạy học, truyền đạo lý.(Ảnh: Internet)

Chu Văn An Bài học vượt thời gian

Câu chuyện của Chu Văn An cho thấy quyền lực chỉ có giá trị khi nó phục vụ cho việc tốt. Một chiếc ghế cao không thể che mờ lương tri. Trong xã hội hôm nay, thách thức không còn là “dâng sớ xin chém bảy nịnh thần”, nhưng những lựa chọn về sự trung thực; sự thỏa hiệp, hay việc dám nói lên sự thật vẫn hiện diện trong nhiều môi trường ; công việc, tổ chức, hay thậm chí là những tình huống rất đời thường. Chu Văn An để lại cho chúng ta một mẫu mực khác: thà bước xuống nhưng thẳng lưng; còn hơn đứng trên cao mà cúi đầu.

Giá trị khiến tên tuổi còn mãi

Ông không xây dựng đền đài, không chỉ huy những trận chiến vang dội, nhưng vẫn được hậu thế tôn kính. Điều khiến ông được nhớ đến không phải vì chức vụ từng nắm giữ; mà vì cách ông dám rời bỏ nó để bảo vệ nhân cách. Đó là thứ giá trị mà thời gian không thể làm phai mờ.

Và có lẽ; khi nhìn lại cuộc sống hôm nay, mỗi người trong chúng ta cũng cần tự hỏi: nếu đứng trước một lựa chọn như Chu Văn An đã từng ; giữa việc giữ một vị trí an toàn nhưng phải nhắm mắt trước điều sai; hay từ bỏ nó để sống đúng với lẽ phải – ta sẽ chọn con đường nào?