Luật BHXH 2024 và Nghị định 158/2025 đã quy định rõ tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc từ 01/7/2025 bao gồm mức lương cơ bản, phụ cấp và các khoản bổ sung trả thường xuyên; tuy nhiên vẫn có vướng mắc về các khoản thu nhập biến động và phụ cấp không ổn định.

Nguyên tắc xác định tiền lương theo đối tượng

Theo Luật BHXH 2024 và Nghị định 158/2025/NĐ-CP, tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc được xác định khác nhau tùy đối tượng lao động. Đối với cán bộ, công chức, viên chức hưởng lương theo nhà nước, tiền lương căn cứ gồm lương tháng theo chức vụ, chức danh, ngạch bậc, cùng phụ cấp chức vụ, thâm niên vượt khung hoặc nghề nếu có.

Đối với người lao động làm ở doanh nghiệp với lương do người sử dụng lao động quyết định, tiền lương căn cứ bao gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác trả ổn định trong mỗi kỳ lương. Những khoản phụ cấp cho điều kiện lao động đặc biệt hoặc công việc phức tạp nếu thỏa thuận trong hợp đồng lao động cũng được tính.

Các khoản không được tính vào tiền lương đóng BHXH

Luật mới rõ ràng loại trừ nhiều khoản thu nhập không ổn định hoặc không có mức cụ thể hàng tháng. Thông tư 10/2020-TT-BLĐTBXH quy định các khoản phụ cấp biến động theo năng suất, chất lượng công việc, thưởng, hỗ trợ bằng hiện vật hay khoản trợ cấp không ổn định không được tính đóng BHXH.

Doanh nghiệp thường đặt câu hỏi với các khoản hỗ trợ như xăng xe, điện thoại, tiền nhà, tiền đi lại. Những khoản này nếu không được thỏa thuận rõ ràng, trả ổn định trong hợp đồng thì sẽ không tính đóng BHXH bắt buộc.

Mức sàn và trần tiền lương làm căn cứ đóng BHXH

Luật BHXH 2024 quy định rõ tiền lương làm căn cứ đóng BHXH có mức thấp nhất là mức tham chiếu do Chính phủ quy định. Mức cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng.

Hiện mức lương cơ sở là 2.340.000 đồng/tháng theo Nghị định 73/2024/NĐ-CP. Từ đó xác định trần đóng BHXH bắt buộc là khoảng 46.800.000 đồng/tháng.

Trước ngày 1-7-2025, quy định tiền lương đóng BHXH (doanh nghiệp quyết định) được hướng dẫn bởi Thông tư 59/2015 và Thông tư 06/2021. Khi luật và nghị định mới có hiệu lực, những văn bản cũ hết hiệu lực, các quy định mới thay thế.

Sự thay đổi lớn là cách xác định hiệu lực với các khoản phụ cấp và bổ sung khác: luật mới yêu cầu rõ mức tính ổn định, thỏa thuận rõ trong hợp đồng lao động. Doanh nghiệp và người lao động phải rà soát hợp đồng để đảm bảo không lầm về căn cứ tính đóng.

Thực trạng áp dụng và thắc mắc phổ biến

Nhiều doanh nghiệp hiện nay vẫn chưa rõ ràng về mức lương tính đóng BHXH cho các khoản phụ cấp không cố định. Có nơi hiểu rằng trợ cấp xăng xe, điện thoại nếu trả đều hàng tháng thì được tính; nơi khác lại không.

Người lao động cũng lo lắng nếu mức đóng tăng lên, vì BHXH tính trên tổng thu nhập hàng tháng có thể cao hơn trước. Việc minh bạch thông tin trong hợp đồng lao động được các chuyên gia khuyến cáo là rất quan trọng.

Người lao động nên kiểm tra hợp đồng lao động kỹ: các khoản lương, phụ cấp nào được trả thường xuyên ổn định trong mỗi kỳ lương thì khả năng được tính đóng BHXH. Nếu hợp đồng không rõ, nên yêu cầu đơn vị hoặc bộ phận nhân sự giải thích.

Doanh nghiệp cần rà soát lại thang bảng lương, phụ cấp lương, các khoản bổ sung để đảm bảo tuân thủ Luật BHXH 2024. Tuyệt đối không kê khai thủ tục mập mờ để giảm mức đóng.

Theo: Dân trí

Từ Khóa: