Nga và Ukraine đang tăng cường tấn công hạ tầng năng lượng của nhau trước mùa đông, với Kiev sử dụng UAV nhắm vào nhà máy lọc dầu Nga để cắt nguồn tài chính, trong khi Moskva đáp trả bằng tên lửa và UAV vào lưới điện và khí đốt Ukraine, gây lo ngại về thiếu hụt năng lượng.

Tấn công từ Ukraine nhắm vào ngành dầu khí Nga

Vào ngày 18/9, UAV Ukraine đã tấn công nhà máy lọc dầu Neftekhim Salavat của Gazprom ở Bashkortostan, gây cháy lớn tại trung tâm nhà máy. Thống đốc địa phương xác nhận sự việc và đang đánh giá thiệt hại. Cùng ngày, lực lượng đặc nhiệm Ukraine tuyên bố tấn công một nhà máy lọc dầu lớn ở Volgograd, khiến sản xuất bị đình trệ, dù Moskva chưa bình luận.

Hai ngày sau, ngày 20/9, UAV Ukraine nhắm vào các nhà máy lọc dầu ở Saratov và Novokuibyshevsk. Bộ Quốc phòng Nga và chính quyền địa phương xác nhận các vụ nổ và khói lửa. Trước đó, ngày 16/9, nhà máy lọc dầu Saratov – sản xuất hơn 20 sản phẩm dầu mỏ – bị tấn công. Các mục tiêu khác bao gồm nhà máy gần St. Petersburg và Ufa.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 14/9 cho biết các cuộc tấn công vào nhà máy lọc dầu, trạm trung chuyển và kho chứa dầu Nga là biện pháp hiệu quả để hạn chế chiến dịch của đối phương. Ông nhấn mạnh thiệt hại nghiêm trọng từ vụ tấn công kho dầu Primorsk trên biển Baltic ngày 12/9.

Reuters dẫn nguồn từ ngành dầu khí Nga cho biết Transneft có thể phải cắt giảm sản lượng do các cuộc tấn công, dù công ty phủ nhận. Truyền thông Nga báo cáo thiếu hụt xăng ở Viễn Đông và Crimea, với người dân xếp hàng tại trạm xăng ở Primorye, giá xăng tăng lên khoảng 78 ruble mỗi lít (gần 1 USD), và một số bán trực tuyến với giá hơn 2,7 USD mỗi lít.

Chuyên gia Sergey Vakulenko từ Trung tâm Carnegie cho rằng khó đánh giá thiệt hại tổng thể vì các nhà máy Nga được sửa chữa liên tục, nhưng nếu Ukraine duy trì nhịp độ tấn công và Nga không cải thiện phòng không, tình hình có thể thay đổi. Giá xăng Nga tăng hơn 20% so với năm trước, theo Mykhailo Gonchar từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Toàn cầu XXI ở Kiev, dẫn đến khủng hoảng nhiên liệu đang lan rộng.

Viện Nghiên cứu Chiến tranh ở Washington ngày 16/9 đánh giá chiến dịch của Ukraine đang ảnh hưởng mạnh đến nguồn tài chính quân sự Nga và làm trầm trọng hóa thiếu hụt xăng dầu.

Đáp trả từ Nga vào hệ thống năng lượng Ukraine

Khói lửa bốc lên từ nhà máy lọc hóa dầu Neftekhim Salavat của Nga hôm 18/9. (Ảnh: VnExpress)

Nga đang tăng cường tấn công lưới điện Ukraine bằng UAV và tên lửa, với số lượng lên đến hàng trăm UAV và hàng chục tên lửa mỗi đợt. Các chuyên gia Ukraine lo ngại hệ thống phòng không có thể bị áp đảo, dẫn đến tê liệt hạ tầng năng lượng.

Gần đây, Nga bắt đầu nhắm vào cơ sở khí đốt – yếu tố quan trọng cho sưởi ấm mùa đông. Ngày 17/9, điện bị cắt ở 45 khu định cư Kirovohrad sau tấn công UAV đêm. Đầu tháng 9, 19 UAV Nga tấn công nhà máy nhiệt điện Trypilska gần Kiev, vốn đã hư hại từ tháng 4/2024 và đang được xây dựng lại, khiến nỗ lực khôi phục trở nên vô nghĩa theo Serhiy Nahornyak từ Ủy ban Năng lượng Quốc hội Ukraine.

Maxim Timchenko, CEO DTEK – công ty năng lượng tư nhân lớn nhất Ukraine – cho biết Nga tấn công hàng ngày, và nếu số lượng UAV lên đến 600-800, không thể đảm bảo an toàn. Ông kêu gọi lo lắng hợp lý mà không hoảng loạn, dựa trên kinh nghiệm ba mùa đông qua.

Victoria Voytsitska, cựu thư ký Ủy ban, nhấn mạnh cơ sở khí đốt dễ bị tổn thương do rải rác, khó bảo vệ, với hàng nghìn điểm phân phối. Nếu Nga tăng tấn công, thiếu hụt khí đốt có thể xảy ra, đòi hỏi hàng tỷ USD để bảo vệ – nguồn lực hiện thiếu.

Sergii Koretskyi, CEO Naftogaz, cho biết tấn công từ Nga leo thang từ tháng 2, gây mất 42% sản lượng khí đốt hàng ngày, và hệ thống lọc dầu bị phá hủy hoàn toàn vào tháng 6-7. Một phần đã khôi phục, nhưng có thể đối mặt đợt tấn công mới trước mùa đông.

Koretskyi liên hệ với việc Ukraine cắt dòng khí đốt Nga từ tháng 1 do thỏa thuận hết hạn, dẫn đến nhập khẩu kỷ lục gần 6 tỷ m3 khí từ nước ngoài, chi phí 1 tỷ USD từ quỹ riêng và 1,5 tỷ USD từ các tổ chức như Ngân hàng Tái thiết và Phát triển châu Âu, chính phủ Na Uy.

Ukraine khẳng định có đủ trữ lượng khí đốt cho mùa đông ôn hòa, với hợp đồng đáp ứng 95% nhu cầu từ ngày 1/11. Tuy nhiên, Gonchar cảnh báo nếu mùa đông khắc nghiệt, thiếu hụt có thể xảy ra.

Tổng thống Nga Vladimir Putin đầu tháng cho biết các cuộc tấn công là đáp trả sau thời gian nhẫn nhịn, và Nga đang hành động nghiêm túc. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov tháng 8 khẳng định thị trường nhiên liệu Nga ổn định.

Bão tuyết ở thủ đô Kiev, Ukraine, hồi năm 2023. (Ảnh: VnExpress)

Theo: VnExpress

Từ Khóa: