Chỉ vài ngày trước Hội nghị Trung ương 4 của ĐCSTQ, chín thượng tướng, trong đó có Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương Hà Vệ Đông, bị khai trừ khỏi Đảng và quân đội.

Làn sóng thanh trừng quét qua hàng ngũ tướng lĩnh cấp cao

Ngày 17/10, Bộ Quốc phòng Trung Quốc bất ngờ công bố thông tin gây chấn động: Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương Hà Vệ Đông, nguyên Chủ nhiệm Bộ Công tác Chính trị Miêu Hoa cùng tám thượng tướng khác bị khai trừ khỏi Đảng và quân đội vì “vi phạm nghiêm trọng trong thi hành công vụ”. Cụm từ “số tiền đặc biệt lớn” được nêu trong thông cáo khiến công chúng cho rằng đây là vụ án tham nhũng quy mô khổng lồ trong giới quân đội.

Danh sách công khai bao gồm những cái tên nổi bật như Hà Hồng Quân – Phó Chủ nhiệm Bộ Công tác Chính trị Quân ủy; Vương Tú Bân – Phó Chủ nhiệm Bộ Chỉ huy Tác chiến Liên hợp; Lâm Hướng Dương – Tư lệnh Chiến khu Đông bộ; cùng nhiều chỉ huy ở các lực lượng lục, hải, không quân. Tất cả đều là các Ủy viên Trung ương khóa XX, từng được ông Tập Cận Bình đích thân thăng chức sau Đại hội 20.

Việc xử lý cùng lúc gần chục thượng tướng là điều hiếm thấy trong lịch sử Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA). Các nhà quan sát nhận định, đây là tín hiệu cho thấy nội bộ quân đội đang có những biến động sâu sắc, và giới lãnh đạo đang muốn dập tắt mọi nguy cơ bất ổn trước Hội nghị Trung ương 4.

Cấu trúc quyền lực quân đội rạn nứt

Theo tiết lộ từ nhà bình luận Thái Thận Khôn, “hơn một trăm tướng lĩnh hiện đang nằm trong danh sách điều tra”, bao gồm các chỉ huy chiến khu, lãnh đạo học viện quân sự và nhiều tướng lĩnh từng phụ trách công tác hậu cần, phát triển trang bị. Điều này phản ánh tình trạng mất kiểm soát nghiêm trọng trong hệ thống tổ chức và quản lý nhân sự của quân đội Trung Quốc.

Một điểm đáng chú ý là những người “ngã ngựa” đều thuộc nhóm được coi là “đội quân của Tập” – các sĩ quan thăng tiến nhanh chóng sau chiến dịch “đả hổ” từ năm 2013. Điều đó cho thấy chiến dịch chỉnh đốn nội bộ lần này không chỉ là vấn đề tham nhũng đơn thuần mà còn mang tính thanh lọc chính trị. Trong các buổi học tập nội bộ, Quân ủy Trung ương được cho là đã sử dụng cụm từ “tập đoàn phản Đảng” để mô tả nhóm tướng lĩnh bị kỷ luật.

Một nguồn tin giấu tên từ Bắc Kinh cho biết: “Hệ thống chỉ huy của PLA đang phải tái cấu trúc, các chiến khu phải báo cáo trực tiếp lên trung ương hằng ngày. Không khí trong quân đội hiện rất căng thẳng.” Điều này khiến giới phân tích lo ngại về khả năng sẵn sàng chiến đấu của quân đội Trung Quốc, đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng với Đài Loan và khu vực Biển Đông vẫn chưa hạ nhiệt.

Tác động tới chiến lược quân sự và uy tín của Tập Cận Bình

Sau Đại hội 20, ông Tập Cận Bình đặt mục tiêu biến PLA thành “đội quân hàng đầu thế giới” vào năm 2049. Tuy nhiên, cuộc khủng hoảng nhân sự lần này khiến kế hoạch hiện đại hóa quân đội đứng trước nguy cơ trì trệ. Việc nhiều tướng lĩnh bị bắt buộc rời vị trí ngay trước thời điểm tập trận mùa thu của quân đội cho thấy tiến trình chỉ huy và huấn luyện đang bị gián đoạn nghiêm trọng.

Bên cạnh đó, truyền thông nhà nước Trung Quốc đang nỗ lực trấn an dư luận bằng cách khẳng định “đây là bước thanh lọc cần thiết để bảo vệ sự trong sạch của quân đội”. Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng hành động này cũng đồng thời phơi bày sự mất lòng tin sâu sắc trong hàng ngũ chỉ huy.

Báo chí Đài Loan như Thượng Báo nhận định: “Những người do Tập đưa lên nay lần lượt ngã ngựa – điều này không chỉ là vấn đề kỷ luật mà còn là cú đánh mạnh vào uy tín cá nhân của Tập Cận Bình.” Việc phải “ra tay với chính người của mình” đang đặt ông Tập vào tình thế tiến thoái lưỡng nan: hoặc phải hy sinh quyền lực đã xây dựng, hoặc chấp nhận hình ảnh một nhà lãnh đạo đang mất dần khả năng kiểm soát.

Hội nghị Trung ương 4 sắp diễn ra được dự báo sẽ là phép thử lớn nhất với vị thế của ông Tập trong quân đội, cũng như khả năng duy trì sự ổn định của toàn bộ bộ máy quyền lực Trung Quốc.

Theo: Trí Thức VN

Từ Khóa: