Chiến lược An ninh Quốc gia 2025 đánh dấu bước ngoặt lớn trong chính sách đối ngoại của Mỹ, với lập trường cứng rắn về NATO, châu Âu và xung đột Ukraine.

Mỹ thu hẹp vai trò toàn cầu và thúc ép đồng minh tự cường

Nhà Trắng ngày 4/12 công bố Chiến lược An ninh Quốc gia 2025 dài 33 trang, phác thảo rõ tầm nhìn “Nước Mỹ trên hết”. Tài liệu cho rằng Mỹ không còn theo đuổi vai trò “cảnh sát toàn cầu” và yêu cầu các đồng minh tự đảm nhận trách nhiệm lớn hơn trong an ninh khu vực.

Chiến lược nhấn mạnh ưu tiên lợi ích cốt lõi của Mỹ gồm an ninh biên giới; tăng trưởng kinh tế và ổn định Tây Bán Cầu. Các đánh giá từ CSIS cho thấy chiến lược thể hiện sự chuyển dịch sang “ngoại giao thực dụng”, tập trung lợi ích kinh tế và sức mạnh quân sự hơn là thúc đẩy dân chủ.

Tài liệu đưa ra “Định lý Trump”; được xem là phiên bản hiện đại của “Học thuyết Monroe”, nhằm hạn chế ảnh hưởng ngoại bang tại Tây Bán Cầu. Ở góc nhìn khu vực; chiến lược mô tả sự mất cân đối thương mại với Trung Quốc là vấn đề trọng tâm; nhưng không coi Bắc Kinh là thách thức hàng đầu như trước.

Lập trường cứng rắn với châu Âu gây nhiều chú ý. Chiến lược yêu cầu chấm dứt việc mở rộng NATO ;và đặt ra thời hạn đến 2027 để châu Âu đảm nhận phần lớn năng lực phòng thủ thông thường. Mỹ cảnh báo có thể giảm hiện diện quân sự nếu các đối tác không nâng mức chi tiêu quốc phòng như cam kết. Tài liệu cũng chỉ ra lo ngại nội tại của châu Âu như tỷ lệ sinh thấp; áp lực di cư và suy giảm sức cạnh tranh kinh tế.

Ưu tiên hòa đàm ở Ukraine và phản ứng trái chiều từ châu âu

Về Nga chiến lược mô tả Moscow là mối đe dọa với châu Âu nhưng nhấn mạnh khu vực này có ưu thế vượt trội về khí tài thông thường. Mỹ sẽ thúc đẩy ngoại giao để giảm nguy cơ xung đột; và “khôi phục ổn định chiến lược” trên lục địa Á – Âu.

Ukraine được xác định là trọng tâm của ưu tiên hòa bình. Chiến lược kêu gọi đàm phán ngừng bắn sớm nhằm ổn định kinh tế châu Âu và tránh leo thang. Những nội dung bị rò rỉ từ kế hoạch hòa bình 28 điểm nêu yêu cầu Ukraine nhượng bộ về lãnh thổ và từ bỏ tư cách thành viên NATO để đổi lấy đảm bảo an ninh 10 năm từ Mỹ và châu Âu.

Tại châu Âu, kế hoạch này vấp phải phản ứng thận trọng. Các lãnh đạo Pháp; và Đức bày tỏ lo ngại về khả năng Mỹ đánh đổi lợi ích của Ukraine mà không tham vấn đồng minh. Một số chuyên gia phương Tây cảnh báo chiến lược mới có thể làm gia tăng khác biệt giữa Mỹ và EU; trong khi số khác cho rằng đây là cơ hội buộc châu Âu đầu tư mạnh hơn cho quốc phòng.

Chiến lược An ninh ;Quốc gia 2025 được nhìn nhận như tuyên bố về một trật tự thế giới mới; nơi Mỹ tập trung vào lợi ích trong nước và chia sẻ trách nhiệm cho đồng minh. Tác động cụ thể với Ukraine; NATO và quan hệ xuyên Đại Tây Dương được dự báo sẽ rõ ràng hơn trong thời gian tới

Theo: Dân Trí