Dưới sự chứng kiến của Tổng thống Mỹ Donald Trump, Armenia và Azerbaijan ký tuyên bố chấm dứt xung đột, mở ra thời kỳ hòa bình và hợp tác mới

Bước ngoặt lịch sử trong quan hệ hai nước Nam Kavkaz

Ngày 8/8, tại Nhà Trắng, Thủ tướng Armenia Nikol Pashinian và Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev đã ký một tuyên bố chính trị, cam kết chấm dứt vĩnh viễn mọi xung đột. Đây được coi là bước khởi đầu cho tiến trình hướng tới một thỏa thuận hòa bình chính thức sau nhiều thập kỷ căng thẳng.

Armenia và Azerbaijan từng hai lần giao tranh vì khu vực Nagorno-Karabakh. Năm 2023, Azerbaijan giành lại vùng lãnh thổ này từ lực lượng Armenia qua chiến dịch quân sự chớp nhoáng, khiến hơn 100.000 người Armenia phải di tản.

Tại lễ ký kết, ông Trump khẳng định: “Hai quốc gia sẽ xây dựng một mối quan hệ tuyệt vời. Nếu xung đột tái diễn, họ sẽ gọi cho tôi và chúng tôi sẽ giải quyết ổn thỏa”.

Hợp tác kinh tế và mở cửa giao thương

Ngoài tuyên bố hòa bình, Armenia và Azerbaijan cùng ký các thỏa thuận với Mỹ nhằm thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại và du lịch, đồng thời tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của nhau.

Tổng thống Aliyev bày tỏ cảm ơn Mỹ vì dỡ bỏ hạn chế hợp tác quân sự áp đặt từ năm 1992. Ông cho rằng đây là thời khắc “bước sang trang mới” trong lịch sử quan hệ hai nước.

Một trong những nội dung đáng chú ý là kế hoạch mở lại hành lang giao thông chiến lược xuyên Nam Kavkaz, mang tên Tuyến đường Trump vì Hòa bình và Thịnh vượng Quốc tế (TRIPP). Hành lang này sẽ nối Azerbaijan với vùng Nakhchivan, bao gồm tuyến đường sắt, đường ống dẫn dầu khí và cáp quang, giúp thúc đẩy vận tải hàng hóa và hành khách.

Những câu hỏi còn bỏ ngỏ

Giới chuyên gia cảnh báo vẫn còn nhiều điểm chưa rõ ràng về tính ràng buộc pháp lý của văn bản ký kết. Ông Laurence Broers, chuyên gia tại Chatham House, nhận định: “Chưa có thỏa thuận hòa bình nào được ký, mà mới chỉ là cam kết sẽ ký”.

Vấn đề hành lang giao thông cũng gây tranh cãi. Armenia khẳng định bất kỳ tuyến đường nào đi qua lãnh thổ nước này phải nằm trong khuôn khổ thỏa thuận khu vực rộng hơn, đồng thời bảo đảm chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ.

Bà Konul de Moor, chuyên gia của Nhóm Khủng hoảng Quốc tế, cho rằng cần thêm thông tin về quy tắc quản lý, quyền tài phán và cách thức mở cửa biên giới để đảm bảo hành lang hoạt động minh bạch và an toàn.

Theo: Người đưa tin