Giới quan sát chỉ ra những dấu hiệu cho thấy dường như một cuộc cách mạng văn hóa kiểu mới sắp diễn ra ở Trung Quốc dưới thời ông Tập Cận Bình.
Khi gõ từ khóa “Cách mạng Văn hóa” trong ứng dụng tìm kiếm Baidu của Trung Quốc, sẽ có thông báo sau: “Hiện không có cuộc thảo luận nào liên quan đến chủ đề này”.
Điều này thật kỳ lạ, vì chủ đề này đang được thảo luận sôi sục trên các phương tiện truyền thông xã hội của Trung Quốc, theo Nikkei Asia.
Lý do cho hiện tượng này là vì người dùng không sử dụng chính xác cụm từ “Cách mạng Văn hóa”. Họ biết rằng cụm từ này là chủ đề bị kiểm duyệt ở Trung Quốc. Các cơ quan kiểm duyệt internet giám sát cẩn thận các cuộ thảo luận về vấn đề này. Giai đoạn “cách mạng văn hóa” do Mao Trạch Đông phát động từ năm 1966 đến năm 1976 đã trở thành điều cấm kỵ trong các cuộc thảo luận trực tuyến.
Dấu hiệu cách mạng văn hóa kiểu mới sắp diễn ra ở Trung Quốc?
Ngày 29/8, website của các cơ quan truyền thông lớn Trung Quốc đã đăng một bài bình luận của Lý Quang Mãn – một blogger cánh tả, với tiêu đề: “Mọi người đều có thể cảm nhận rằng một sự chuyển biến sâu sắc đang diễn ra”.
Bài bình luận chỉ ra những động thái gần đây của chính quyền Trung Quốc như: ngừng phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) của Ant Group; điều tra hãng gọi xe khổng lồ Didi Global; đàn áp các hãng phim giải trí; đồng thời nhắc nhở giới nhà giàu về con đường hướng tới “thịnh vượng chung”.
Ông Lý Quang Mãn viết: “Một sự thay đổi lớn đang diễn ra ở Trung Quốc. Các lĩnh vực chính trị, kinh tế, tài chính và văn hóa đang trải qua một sự chuyển biến sâu sắc. Nó có thể nói là một cuộc cách mạng sâu sắc”.
Ông Lý Quang Mãn cho rằng: Thị trường tư bản sẽ không còn là thiên đường cho các nhà tư bản làm giàu nhanh chóng. Chúng ta cần kiểm soát mọi hình thức hỗn loạn văn hóa”.
Theo Nikkei, bài viết của ông Lý được công bố bởi tất cả các hãng truyền thông lớn của Trung Quốc đã gây bất ngờ cho các đảng viên và giới trí thức.
Một số người bình luận: “Đây là một dấu hiệu cho thấy Cách mạng Văn hóa đang trở lại?”; “Cách mạng Văn hóa 2.0 không phải là điều viển vông”.
Ông Tập dùng chiêu bài văn hóa để “thăm dò” dư luận?
Theo Nikkei, tấn công kẻ thù chính trị dưới chiêu bài thảo luận văn hóa là một phương pháp truyền thống được các nhà lãnh đạo Trung Quốc sử dụng.
Cuộc đàn áp đối với ngành công nghiệp truyền hình và giải trí đã gia tăng vào ngày 2/9 như đổ thêm dầu vào lửa. Chính quyền Trung Quốc đã ra thông báo tới các đài truyền hình trên toàn quốc; cấm sử dụng những nghệ sĩ bị coi là có quan điểm chính trị không đúng đắn, không trung thành với đảng và nhà nước.
Tuy nhiên, điều thực sự khó hiểu là lại có một đòn phản công của ông Hồ Tích Tiến (Tổng biên tập tờ Thời báo Hoàn cầu) chống lại bài báo của ông Lý Quang Mãn. Ông Hồ Tích Tiến được cho là người phát ngôn cho chính quyền Tập Cận Bình.
Ông Hồ Tích Tiến cho rằng: “Bài viết đã mô tả không chính xác về tình hình, sử dụng một số ngôn ngữ phóng đại; đi chệch khỏi các chính sách quan trọng của đất nước và đã đánh lừa người dân”.
Như vậy, có vẻ như hai bài bình luận này mâu thuẫn lẫn nhau. Nếu cả ông Hồ Tích Tiến và ông Lý Quang Mãn đều nhận lệnh từ cấp trên; phải chăng có sự rạn nứt lớn trong giới lãnh đạo Trung Quốc? Câu trả lời có lẽ không đơn giản như vậy.
Theo một nguồn tin chính trị Trung Quốc: “Đây là một động thái để thăm dò dư luận”.
Điều này giải thích cho thực tế là cả ông Lý Quang Mãn và ông Hồ Tích Tiến đều thân thiết với chính quyền Trung Quốc. Hai nhân vật này đã tham gia vào một trận chiến trực tuyến nhằm “thăm dò” phản ứng của phe cánh tả và phe cánh hữu trong và ngoài đảng.
Chiến dịch “thịnh vượng chung” của ông Tập đầy chông gai
Theo Nikkei, dưới chế độ của Đảng Cộng sản Trung Quốc, các chính sách quan trọng đôi khi được công bố mà không cần thông báo trước. Một số trường hợp, thậm chí không có thông báo và mệnh lệnh được ban hành đột ngột.
Ví dụ điển hình là Ant Group bị đình chỉ niêm yết. Các nền tảng video lớn của Trung Quốc xóa tên nữ diễn viên nổi tiếng Triệu Vy.
Gốc rễ của tất cả các vấn đề này là chiến lược “thịnh vượng chung” của ông Tập, theo Nikkei.
Giáo sư tại Đại học Bắc Kinh, Trương Duy Nghênh đã bày tỏ sự phản đối với chiến dịch “thịnh vượng chung”. Ông cho rằng sự can thiệp của chính phủ ngày càng tăng sẽ chỉ dẫn đến “nghèo đói chung”. Ý kiến của ông Trương sau đó đã bị xóa.
Theo Nikkei, nếu ông Tập muốn “thăm dò” dư luận về chiến dịch “thịnh vượng chung”; thì “mức nhiệt” hiện tại chưa phù hợp để mọi người có thể cảm thấy thoải mái. Đây không phải là một nhiệm vụ dễ dàng. Nó là một con đường khó khăn mà ông Tập phải đi qua.