Kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 tại Hà Nội nhiều năm qua luôn tạo áp lực lớn cho học sinh và gia đình do tỷ lệ trường THPT công lập không đáp ứng đủ nhu cầu. Thực trạng này khiến một kỳ thi chuyển cấp trở thành “cuộc sàng lọc” căng thẳng, đặt ra yêu cầu cấp thiết về giải pháp căn cơ
- Hệ sinh thái công nghệ hạt nhân Việt Nam định hình giai đoạn phát triển mới
- Loạt quy định mới về thuế, đất đai, dữ liệu cá nhân có hiệu lực từ 1/1/2026
- Ukraine ngừng “Chuyến tàu tình yêu”: Hồi kết biểu tượng nơi tiền tuyến Donetsk
Áp lực thi cử vượt ngưỡng chịu đựng của học sinh
Hằng năm, kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 tại Hà Nội thu hút hơn 100.000 học sinh lớp 9 dự thi, trong khi tỷ lệ trúng tuyển vào các trường THPT công lập chỉ đạt trên 60%. Cụ thể, năm học 2023–2024 là 61%, năm học 2024–2025 tăng nhẹ lên 63%. Sự chênh lệch lớn giữa số thí sinh và số chỗ học khiến áp lực thi cử ngày càng gia tăng.
Nhiều học sinh phải ôn luyện kéo dài, học thêm với cường độ cao để cạnh tranh suất vào trường công lập, đặc biệt là các trường có điểm chuẩn cao tại khu vực nội đô. Theo giáo viên các trường THCS, không ít em rơi vào trạng thái căng thẳng kéo dài, lo âu, thậm chí có dấu hiệu trầm cảm khi kết quả học tập không đạt kỳ vọng.
Thạc sĩ tâm lý Trần Đình Sơn, Hội Tâm lý giáo dục Hà Nội, cho biết áp lực không chỉ đến từ bài thi mà còn từ kỳ vọng của gia đình, nhà trường và môi trường cạnh tranh gay gắt. Lịch học dày đặc, cùng việc liên tục bị so sánh điểm số, khiến nhiều học sinh quá tải cả về thể chất lẫn tinh thần.
Thực tế ghi nhận có học sinh học lực tốt nhưng do tâm lý không ổn định, không làm bài được trong phòng thi, dẫn đến kết quả không như mong muốn. Sau kỳ thi, việc thích nghi với môi trường học tập mới, đặc biệt là tại các trường ngoài công lập, cũng gặp nhiều khó khăn.
Thiếu trường công lập, cuộc đua ngày càng căng thẳng
Theo TS. Sái Công Hồng, Hội Liên hiệp các trường đại học, cao đẳng Việt Nam, kỳ thi tuyển sinh lớp 10 tại Hà Nội và một số đô thị lớn đã vượt ra khỏi tính chất của một kỳ thi chuyển cấp thông thường. Nguyên nhân cốt lõi nằm ở việc số lượng học sinh tăng nhanh, trong khi hệ thống trường THPT công lập chưa được mở rộng tương xứng.
Trong bối cảnh đó, phần lớn phụ huynh và học sinh vẫn đặt mục tiêu vào trường công lập do học phí thấp, môi trường học tập ổn định và đội ngũ giáo viên có chất lượng. Hơn 100.000 học sinh cùng dồn kỳ vọng vào một kỳ thi, trong khi “cánh cửa” tuyển sinh không đủ rộng, khiến áp lực trở nên khó tránh khỏi.
TS. Hồng cho rằng cuộc đua này kéo theo hệ lụy tâm lý rõ rệt. Học sinh thường xuyên rơi vào trạng thái mất ngủ, lo âu, sợ thi. Phụ huynh cũng bị cuốn vào vòng xoáy học thêm, chi phí gia tăng, trong khi sức khỏe và tinh thần của con em ngày càng suy giảm.
Bên cạnh đó, công tác phân luồng sau THCS chưa đạt hiệu quả như kỳ vọng. Việc học nghề vẫn chưa được nhìn nhận đúng giá trị, khiến phụ huynh bằng mọi cách hướng con vào trường công lập, làm gia tăng áp lực cho hệ thống.
Bài toán trách nhiệm và giải pháp lâu dài
Theo chuyên gia giáo dục Lê Như Tiến, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, tình trạng thiếu trường THPT công lập tại Hà Nội kéo dài nhiều năm là trách nhiệm của ngành giáo dục và chính quyền địa phương. Điều này đi ngược với chủ trương phổ cập giáo dục THPT của Đảng và Nhà nước.
Ông Tiến cho rằng, ở bậc giáo dục phổ thông, các địa phương phải đảm bảo quyền có chỗ học cho mọi học sinh. Việc không đáp ứng đủ trường lớp khiến học sinh chịu áp lực lớn là chưa phù hợp với định hướng phát triển giáo dục bền vững.
Ngoài ra, một số địa phương chưa ưu tiên quỹ đất và nguồn lực cho xây dựng trường học, trong khi tập trung phát triển nhà ở, khu đô thị. Nếu không có quy định cụ thể về tỷ lệ đất dành cho giáo dục tại mỗi phường, quận, tình trạng thiếu trường lớp sẽ tiếp tục tái diễn.
Các chuyên gia đề xuất, bên cạnh việc đầu tư xây dựng thêm trường công lập, cần nghiên cứu phương thức tuyển sinh linh hoạt hơn, kết hợp xét tuyển và đánh giá năng lực phù hợp. Đồng thời, công tác phân luồng, hướng nghiệp sau THCS cần được triển khai thực chất, minh bạch để giảm áp lực cho học sinh và gia đình
Theo: Báo Tiền Phong