Trẻ vị thành niên trốn học không chỉ là hành vi chống đối mà còn phản ánh nhu cầu cảm xúc chưa được đáp ứng. Giao tiếp đồng cảm giúp cha mẹ hiểu và hỗ trợ con tốt hơn.
- Bộ y tế phát hiện dầu thực vật kém chất lượng từ công ty Hưng Yên
- Công ty bất động sản NextLand liên quan vụ Shark Bình: Vốn biến động mạnh
- Doanh nhân bị bắt cóc, tra tấn dã man vì mâu thuẫn làm ăn
Đằng sau sự nổi loạn là mong muốn được thấu hiểu
Khi bước vào tuổi vị thành niên, trẻ thường trải qua những thay đổi mạnh mẽ về thể chất và cảm xúc. Áp lực học tập, mối quan hệ bạn bè cùng sự bất định tương lai khiến trẻ dễ rơi vào khủng hoảng tâm lý. Những biểu hiện như trốn học, tránh giao tiếp hay hành vi phản kháng thường bắt nguồn từ cảm giác bất lực, tự ti hoặc muốn khẳng định bản thân.
Tuy nhiên, nhiều cha mẹ lại phản ứng bằng những lời trách móc hoặc hình phạt nghiêm khắc, khiến trẻ cảm thấy không được thấu hiểu. Theo thuyết ABC trong tâm lý học, cảm xúc của trẻ không đến từ sự kiện mà từ cách chúng diễn giải sự việc. Vì vậy, hành vi trốn học có thể xuất phát từ việc thi trượt, xung đột bạn bè hoặc cảm giác bị đánh giá. Khi cha mẹ nhận diện được cảm xúc ẩn sau hành vi và thay thế phán xét bằng sự đồng cảm, trẻ sẽ dễ dàng mở lòng hơn.
Giao tiếp đồng cảm: Tiếp nhận cảm xúc trước, giải quyết vấn đề sau
Cốt lõi của giao tiếp đồng cảm là ưu tiên xử lý cảm xúc trước khi bàn đến giải pháp. Điều này có thể thực hiện qua ba bước:
Bước 1: Tránh phán xét và sử dụng ngôn ngữ mô tả.
Cha mẹ nên bắt đầu bằng cách xác nhận thực tế thay vì buộc tội. Ví dụ: “Mẹ thấy con đã nghỉ học hai ngày. Con có thể chia sẻ cho mẹ biết chuyện gì đang xảy ra không?” Cách mở đầu trung lập giúp trẻ giảm phòng thủ và tạo không gian trò chuyện an toàn.
Bước 2: Lắng nghe và phản hồi cảm xúc.
Khi trẻ nói, hãy thể hiện sự lắng nghe tích cực bằng cách phản hồi cảm xúc: “Bố/mẹ hiểu con đã rất buồn”, “Điều đó chắc khiến con khó chịu nhiều lắm”. Sự công nhận cảm xúc khiến trẻ cảm thấy được tôn trọng và dễ bộc lộ suy nghĩ thật hơn.
Bước 3: Cùng trẻ tìm giải pháp và trao quyền lựa chọn.
Khi tâm lý trẻ ổn định, cha mẹ có thể cùng con phân tích nguyên nhân và thảo luận hướng giải quyết. Các câu hỏi mở như “Con muốn bố mẹ hỗ trợ thế nào?” hay “Nếu tạm thời không muốn đến trường, chúng ta có thể trao đổi với giáo viên không?” giúp trẻ cảm thấy được tham gia vào quá trình xử lý vấn đề.
Sự đồng cảm không phải là chiều chuộng, mà là xây dựng nền tảng tin cậy để trẻ hợp tác. Khi được thấu hiểu, trẻ sẽ dễ tiếp nhận định hướng của cha mẹ hơn.
Đồng cảm giúp trẻ trưởng thành và củng cố mối quan hệ gia đình
Giao tiếp đồng cảm không dung túng cho hành vi sai trái, mà giúp cha mẹ hiểu rõ nhu cầu tâm lý của trẻ để định hướng phù hợp hơn. Khi cảm thấy an toàn và được thấu hiểu, trẻ sẽ chủ động chia sẻ nhiều hơn, giống như trường hợp một học sinh chia sẻ rằng em không muốn đến trường vì bị phê bình công khai. Sau khi cha mẹ và giáo viên điều chỉnh phương pháp giao tiếp, em dần lấy lại động lực học tập.
Sự nổi loạn ở tuổi vị thành niên là giai đoạn bình thường trong quá trình trưởng thành và cũng là phép thử cho mối quan hệ cha mẹ – con cái. Thay vì đối đầu, việc xây dựng cầu nối bằng sự thấu hiểu sẽ giúp trẻ tìm lại hướng đi đúng đắn. Về bản chất, giáo dục không chỉ là sửa sai, mà là khơi dậy sức mạnh nội tâm để trẻ phát triển lành mạnh.
Theo:aboluowang