Bộ Công Thương đề xuất cho phép EVN được đưa các khoản chi phí chưa hạch toán đầy đủ vào giá điện. Tuy nhiên, chuyên gia cảnh báo chỉ chi phí hợp lý mới được tính, còn khoản phát sinh do quản lý kém, thất thoát thì EVN phải tự chịu trách nhiệm.

Đề xuất cho phép EVN phân bổ chi phí chưa hạch toán

Bộ Công Thương đang lấy ý kiến dự thảo lần 3 Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 72/2025 về cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân. Nội dung đáng chú ý là quy định cho phép Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) được đưa các khoản chi phí chưa hạch toán đầy đủ trước đây vào giá điện.

Theo dự thảo, có hai phương án xử lý. Phương án 1 cho phép EVN phân bổ các chi phí trực tiếp chưa được bù đắp vào giá điện, dựa trên báo cáo tài chính kiểm toán từ năm 2022 trở đi và có thể áp dụng trong các năm tiếp theo. Phương án 2 chỉ xử lý chi phí phát sinh giai đoạn 2022 đến trước khi nghị định có hiệu lực, không mở rộng sang các năm sau. Mục tiêu nhằm tạo cơ sở pháp lý để EVN thu hồi khoản lỗ từ những năm trước thông qua điều chỉnh giá bán lẻ điện.

EVN phải tự chịu chi phí
Minh họa. (Ảnh: EVN/Laodong)

Chỉ chi phí hợp lý mới được tính vào giá điện

PGS.TS Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính), nhận định việc đưa chi phí chưa hạch toán vào giá điện cần được xem xét trong mối quan hệ Nhà nước – Doanh nghiệp – Người tiêu dùng.

Ông cho rằng, theo Luật Điện lực 2024, giá bán lẻ điện bình quân chỉ được phản ánh chi phí hợp lý, hợp lệ, có kiểm toán và thẩm định. Những chi phí khách quan do biến động nhiên liệu; tỉ giá, thiên tai hoặc chính sách vĩ mô có thể đưa vào giá điện. Ngược lại, chi phí bất hợp lý như quản lý kém, đầu tư dàn trải; thất thoát, EVN phải tự gánh, không thể chuyển sang người tiêu dùng.

Vị chuyên gia cảnh báo, nếu áp dụng phương án 1; EVN có thể giảm động lực tiết kiệm chi phí và đổi mới công nghệ; bởi mọi phát sinh đều có thể được bù đắp qua giá điện. Trong khi đó, phương án 2 mang tính tạm thời; xử lý tình huống đặc thù giai đoạn 2022–2023; và có cơ chế giảm trừ lợi nhuận từ hoạt động khác; được đánh giá cân bằng và phù hợp hơn.

Gỡ khó ngắn hạn, vẫn giữ kỷ luật thị trường dài hạn

Theo PGS.TS Ngô Trí Long, phương án 2 là lựa chọn hợp lý vì vừa tháo gỡ khó khăn ngắn hạn cho EVN; vừa duy trì kỷ luật thị trường. Ông nhấn mạnh, mọi chi phí tính vào giá điện phải được kiểm toán; công khai và chịu giám sát của Bộ Tài chính cùng Kiểm toán Nhà nước.

“Chỉ khi minh bạch; người dân và doanh nghiệp mới có thể tin tưởng rằng họ chỉ chi trả cho chi phí hợp lý; không phải gánh thêm phần thất thoát do yếu kém trong quản lý”, ông nói.

Theo: Khai Mở

Từ Khóa: