Làng nghề đan cỏ tế Lưu Thượng ở xã Phượng Dực (Hà Nội) đã tồn tại gần 400 năm, vừa là kế sinh nhai, vừa là nhịp cầu nối quá khứ và hiện tại, gắn kết tình yêu, niềm tự hào của bao thế hệ về di sản truyền thống cha ông.
- Truy sát người tình tại Quảng Ngãi khiến hai người trọng thương
- Hút thuốc khi đi xe máy, nữ sinh ở TPHCM bị xác minh
- Khi ông Trump “vỡ mộng” chấm dứt nhanh cuộc chiến ở Ukraine
Hành trình giữ nghề qua nhiều thế hệ
Cách trung tâm Hà Nội 40 km về phía nam, thôn Lưu Thượng vẫn giữ nghề đan cỏ tế. Người dân chất đầy sân những bó cỏ tế lớn. Người già, trẻ nhỏ cùng tuốt vỏ, chẻ sợi và đan các sản phẩm hàng ngày.
Theo cuốn Ngọc phả của làng, năm 1683, cụ Nguyễn Thảo Lâm đưa cây cỏ tế về Lưu Thượng. Cụ nghiên cứu cách xử lý cỏ để làm vật dụng sinh hoạt. Cụ được tôn làm Tổ nghề và thờ tại đình làng. Ngày 15/10 âm lịch hằng năm, người dân tổ chức giỗ Tổ để tưởng nhớ.
Ông Nguyễn Văn Viễn, Trưởng thôn, cho biết ngày xưa bí quyết làm sợi bền đẹp được giữ kín. Con gái làng không khuyến khích lấy chồng xa để tránh lộ nghề.
Đến những năm 1990, khi thị trường mở, sản phẩm cỏ tế Lưu Thượng xuất khẩu sang châu Âu, Trung Đông, Nhật Bản, Hàn Quốc. Nghề giúp người dân thoát nghèo và tạo việc làm ổn định.
Những nghệ nhân tiên phong như Nguyễn Văn Thọ, Nguyễn Văn Ngải, Nguyễn Văn Thông vừa sáng tạo sản phẩm, vừa mở lớp truyền dạy nghề. Nhờ đó, nghề đan cỏ tế Lưu Thượng tồn tại đến nay.
Quy trình thủ công đan cỏ tế tinh xảo
Tại xưởng Phú Thịnh của nghệ nhân Nguyễn Văn Thịnh, nguyên liệu được sơ chế tỉ mỉ. Cỏ tế được bóc vỏ, phơi sương, phơi nắng ba ngày ba đêm. Sau đó, ngâm nước để sợi dẻo dai, chẻ lõi tùy kích cỡ, rồi phơi khô.
Sợi cỏ tế mềm mại, bền chắc và lên màu tự nhiên. Quy trình đan tạo hình, nhúng dầu keo để định hình hoàn toàn thủ công. Mỗi tháng, xưởng hoàn thiện 1.000–2.000 sản phẩm. Sản phẩm từ nón, làn, thúng, mẹt đến túi xách, hộp quà, lẵng hoa phục vụ cả thị trường trong nước và xuất khẩu.
Làng nghề đan cỏ tế gắn kết cộng đồng
Hơn 500 hộ dân tham gia nghề. Từ cụ già đến trẻ nhỏ, ai cũng làm được một công đoạn. Nghề đan cỏ tế trở thành sợi dây kết nối cộng đồng.
Người dân nhận biết chất lượng cỏ tế chỉ bằng mắt. Hiện có gần 30 doanh nghiệp trong cụm công nghiệp làng nghề. Họ tạo việc làm, đưa sản phẩm Lưu Thượng vươn xa. Xã Phượng Dực còn tổ chức lớp học kỹ năng quay video, viết nội dung và livestream bán hàng.
Nhờ truyền thống lâu đời và đội ngũ nghệ nhân giàu kinh nghiệm, Lưu Thượng đang hướng tới du lịch văn hóa. Du khách có thể trải nghiệm đan cỏ tế, tham quan đình làng, giếng làng, cổng làng và nhà văn hóa. Các hướng dẫn viên hiểu nghề, hiểu làng, giao tiếp bằng tiếng Việt và tiếng Anh, sẵn sàng dẫn du khách khám phá vẻ đẹp làng nghề hàng trăm tuổi.
Theo: Nhân Dân