Trong bối cảnh Việt Nam được đánh giá cao về chuyển đổi số, nguy cơ nghiện mạng xã hội ở thanh thiếu niên đang trở thành hồi chuông cảnh tỉnh khi nhiều em chìm đắm trong thế giới ảo và trả giá bằng sức khỏe tâm thần, thể chất.

Cảnh báo nguy cơ trẻ lệ thuộc không gian mạng

Phát biểu tại hội trường Quốc hội ngày 30-10, đại biểu Châu Quỳnh Dao (An Giang) bày tỏ niềm tự hào khi Việt Nam đứng thứ 6/40 quốc gia về chỉ số AI toàn cầu năm 2025. Tuy nhiên, ngay sau thành tích ấy là mối lo về mặt trái của không gian mạng, đặc biệt với thanh thiếu niên đang lớn lên cùng smartphone.

Theo khảo sát của UNICEF năm 2022, 82% trẻ từ 12-13 tuổi và 93% trẻ 14-15 tuổi ở Việt Nam sử dụng Internet trung bình 5-7 giờ mỗi ngày. Đại biểu cảnh báo, việc dành quá nhiều thời gian trên mạng khiến trẻ đối mặt nguy cơ mất ngủ, giảm miễn dịch, các bệnh về mắt, cột sống, đau cổ tay và các vấn đề tâm lý như lo âu, trầm cảm, thậm chí tự hủy hoại bản thân.

Bà Dao cho rằng, dù Việt Nam đã ban hành nhiều quy định bảo vệ trẻ trên mạng, vẫn còn khoảng trống pháp lý. Nghị định 147 chỉ yêu cầu tài khoản trẻ dưới 16 tuổi do phụ huynh đăng ký, chưa quy định rõ thời lượng truy cập hay độ tuổi sử dụng mạng xã hội. Trong khi đó, nhiều quốc gia như Úc và Hà Lan đã đưa ra hạn chế nghiêm ngặt về độ tuổi và thời gian trẻ được phép online.

Gia đình và nhà trường cũng “vô tình” tạo thói quen xấu

Theo đại biểu, không chỉ yếu tố pháp lý, gia đình và trường học cũng góp phần khiến trẻ nghiện mạng xã hội. Nhiều phụ huynh xem thiết bị điện tử như “bảo mẫu” để có thời gian làm việc, dẫn đến trẻ thiếu tương tác thực tế và kỹ năng sống.

Trong khi đó, nhà trường tập trung nhiều vào giáo dục văn hóa, ít chú trọng các hoạt động ngoại khóa, thiếu sân chơi lành mạnh. Bên cạnh đó, chính bản thân trẻ thiếu lý tưởng sống, dễ bị cuốn vào những trào lưu ảo như thần tượng hóa hình mẫu “tổng tài bá đạo”, dẫn đến vỡ mộng khi đối mặt thực tế.

Đại biểu nhấn mạnh việc ngành y tế chưa công nhận “nghiện mạng xã hội” như một dạng rối loạn tâm thần cũng gây khó khăn cho chẩn đoán, điều trị. Nghiên cứu chuyên sâu về tác động tiêu cực của mạng xã hội ở Việt Nam còn hạn chế, trong khi WHO đã nhiều lần cảnh báo về vấn đề này.

Kiến nghị siết quản lý, giáo dục kỹ năng số và thay đổi từ gia đình

Để ngăn chặn tình trạng trẻ sa vào thế giới ảo, đại biểu kiến nghị rà soát, bổ sung chính sách quy định rõ độ tuổi và thời gian sử dụng mạng xã hội. Bà cũng đề xuất khuyến khích nghiên cứu khoa học về tác động của mạng xã hội và tăng cường giáo dục kỹ năng số trong trường học.

Một trong những mô hình tiêu biểu được nêu là “Đừng để smartphone thao túng chúng ta” tại Trường THPT Ngô Sĩ Liên (An Giang), hướng dẫn học sinh sử dụng điện thoại có trách nhiệm. Đồng thời, gia đình cần đóng vai trò then chốt — tạo môi trường giáo dưỡng phù hợp, thiết lập quy tắc sử dụng thiết bị, nói không với điện thoại trong các bữa ăn và trước giờ ngủ.

Đại biểu khẳng định, bảo vệ trẻ khỏi nghiện mạng xã hội không chỉ dựa vào luật pháp mà cần sự vào cuộc từ xã hội, nhà trường và phụ huynh, cùng xây dựng môi trường lành mạnh để trẻ phát triển toàn diện trong thời đại số.

Theo: Pháp Luật TP.HCM

Từ Khóa: