Tại sao Lầu Năm Góc cho phép Trung Quốc đánh cắp công nghệ Mỹ?

Tại sao Mỹ lại cho phép gián điệp Trung Quốc tiếp cận dễ dàng với công nghệ của đất nước này?

Tháng trước, Newsweek đưa tin rằng Bộ Quốc phòng Mỹ đã tài trợ cho một nhà nghiên cứu gốc Trung Quốc, Song-Chun Zhu, người mà trước đó đã công khai chuyển giao các công nghệ nhạy cảm cho các tổ chức Trung Quốc, bao gồm cả những công nghệ liên quan đến trí tuệ nhân tạo có liên quan đến quân sự.

Đó chỉ là dấu hiệu mới nhất cho thấy hoạt động gián điệp của Trung Quốc đã đạt đến mức khủng hoảng. John Ratcliffe khi giữ chức giám đốc tình báo quốc gia vào tháng 12 năm 2020 đã viết rằng: “Chính phủ Hoa Kỳ ước tính rằng hành vi trộm cắp tài sản trí tuệ của Trung Quốc khiến nước Mỹ thiệt hại tới 500 tỷ USD mỗi năm”.

Trong suốt nhiều thập kỷ, đã có một thất bại cơ bản trong việc ngăn cản các nhà nghiên cứu ở Mỹ giúp Trung Quốc phát triển công nghệ quân sự, đặc biệt là AI. Khi làm việc tại Hoa Kỳ và được Lầu Năm Góc tài trợ, Zhu là thành viên của “Kế hoạch Ngàn Nhân tài” của chính phủ trung ương Trung Quốc, được thiết kế để chuyển giao các công nghệ quan trọng cho Trung Quốc. 

Theo Newsweek , Zhu “đã đào tạo một thế hệ sinh viên từ Trung Quốc một cách hiệu quả, trong đó nhiều người quay trở lại đó để làm việc trong các phòng thí nghiệm, trường đại học hoặc công ty hàng đầu thường có mối liên hệ với Zhu hoặc với các nhà khoa học hàng đầu khác.”

Zhu chuyển về Bắc Kinh vào năm 2020 để gia nhập Đại học Bắc Kinh và Thanh Hoa, những nơi vốn được coi là Harvard và MIT của Trung Quốc. Ông ta cũng thành lập BIGAI, gồm một viện AI và một tổ chức AI ở Vũ Hán, Viện Khoa học Thông tin và Thị giác Máy tính Lotus Hill. Trước khi rời Mỹ, Zhu đã nhận được tài trợ từ Cơ quan Dự án Nghiên cứu Quốc phòng Tiên tiến của Lầu Năm Góc cũng như Quân đội và Hải quân Hoa Kỳ.

“Trường hợp của ông Zhu không phải là một trường hợp cá biệt trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học”, các nhà lập pháp Đảng Cộng hòa tại Hạ viện viết cho Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin vào ngày 17 tháng 1 này. “Việc chuyển giao bất hợp pháp công nghệ và bí quyết nhạy cảm và tiên tiến của những người tham gia các chương trình tuyển dụng nhân tài do PRC hậu thuẫn đã và đang tiếp tục phổ biến một cách đáng lo ngại”.

Tại sao Mỹ lại cho phép Zhu tiếp cận dễ dàng với công nghệ của đất nước này?

Trước hết, nước Mỹ cần tài năng nước ngoài. Brandon Weichert, nhà phân tích công nghệ và tác giả cuốn sách Biohacked: Cuộc đua kiểm soát sự sống của Trung Quốc nói rằng: “Thực tế của vấn đề là Mỹ đã thất bại trong việc giáo dục ít nhất toàn bộ một thế hệ về các môn khoa học, công nghệ, kỹ thuật và STEM toán học, trong khi đó là điều mà Trung Quốc tập trung vào”. Ông nói thêm: “Giải pháp là hình dung lại hoàn toàn cách chúng ta thực hiện giáo dục K-12 ở đất nước này, nhưng đó là một thách thức mang tính thế hệ.”

Và sẽ phải mất một thế hệ, như David Goldman đã đề xuất trên Newsweek tháng này. Như nhà tư tưởng nổi tiếng người Mỹ đã nói một cách chính xác, Hoa Kỳ cần một cái gì đó giống như Đạo luật Giáo dục Quốc phòng của chính quyền Eisenhower, được ban hành trong cơn hoảng loạn do Liên Xô phóng vệ tinh Sputnik năm 1957. 

Ông viết : “Tuy nhiên, ngay cả khi chúng ta vung đũa thần và cải cách hệ thống giáo dục chỉ trong một đêm, thì việc cung cấp nhân sự có trình độ sẽ phải mất hàng chục năm mới có thể tác động đến lực lượng lao động” . “Chúng ta không có mười năm”, ông nói thêm.

Vậy Hoa Kỳ sẽ làm gì trong thời gian tạm thời này?

Vấn đề cấp thiết trước nhất là nước Mỹ cần tiếp tục thu hút những người sáng giá nhất thế giới. Theo báo cáo năm 2021 của Viện Phân tích Quốc phòng , lao động sinh ra ở nước ngoài chiếm 28% đến 30% lực lượng lao động STEM của Mỹ. 

Weichert nói: “Bản thân điều này không phải là một điều xấu, bởi vì Hoa Kỳ từ lâu đã được hưởng lợi trong việc thu hút nhân tài nước ngoài để tăng cường sự đổi mới và cơ sở công nghiệp của mình”. “Vấn đề duy nhất là Hoa Kỳ ngày càng phụ thuộc vào các nhà khoa học từ các quốc gia có chế độ thù địch – đặc biệt là Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Một số nhà khoa học Trung Quốc đến đây trên thực tế là thành viên của Quân đội Giải phóng Nhân dân và họ đến để tiến hành hoạt động gián điệp”.

Weichert chỉ ra rằng gián điệp quy mô công nghiệp “là một trong những lý do chính tại sao trong các công nghệ quan trọng – như công nghệ sinh học, trí tuệ nhân tạo, khoa học điện toán lượng tử và siêu âm – của Trung Quốc vừa có thể cạnh tranh với Mỹ, vừa có thể đi tắt đón đầu so với người Mỹ.”

Goldman lập luận rằng Washington không nên cắt đứt dòng sinh viên và nhà nghiên cứu Trung Quốc vào Mỹ. Ông viết: “Ý tưởng cách ly Trung Quốc dễ dàng được tán thưởng, nhưng chúng ta sẽ không thể đảo ngược tình trạng suy giảm năng suất lâu dài nếu không có tài năng, dữ liệu và công nghệ của Trung Quốc”.

Thật không may, sự thật là luật pháp Trung Quốc quy định nghĩa vụ thực hiện hoạt động gián điệp và quan trọng hơn, không một công dân hoặc tổ chức Trung Quốc nào có thể không tuân theo mệnh lệnh của Đảng Cộng sản Trung Quốc. 

Đảng cộng sản Trung Quốc vốn đã xác định Hoa Kỳ là kẻ thù của mình, đòi hỏi sự phục tùng “tuyệt đối”. Hơn nữa, chính quyền trung ương Trung Quốc và Đảng thường ép buộc người Trung Quốc ở Hoa Kỳ, cả công dân Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa và những người không phải công dân nước này, phải tuân theo mệnh lệnh của họ, bao gồm cả việc thực hiện hoạt động gián điệp.

Blaine Holt, doanh nhân công nghệ và thiếu tướng Không quân đã nghỉ hưu, nói với tôi: “Không, chúng ta không nên loại trừ người gốc Hoa khỏi sự phát triển công nghệ, nhưng, vâng, chúng ta phải xem xét họ rất, rất, rất cẩn thận”.

Mỹ và Trung Quốc đang mắc kẹt trong một “cuộc chiến tranh công nghệ lạnh” và người chiến thắng sẽ thống trị thế kỷ 21. Do đó, Mỹ không thể cho phép Trung Quốc đánh cắp những gì họ muốn bởi vì khi đó việc Mỹ có bao nhiêu nhà khoa học, kỹ sư và nhà toán học tốt nghiệp sẽ không còn giải quyết được vấn đề gì.

Gordon G. Chang là tác giả của cuốn The Coming Collapse of China và The Great US-China Tech War. Quý vị có thể theo dõi ông trên X, trước đây là Twitter, @GordonGChang .