Trump cho rằng mối hận thù sâu sắc giữa Putin và Zelensky khiến đối thoại song phương gần như bất khả thi, và ông tự tin chỉ mình mới có thể phá vỡ bế tắc này.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có những phát biểu thẳng thắn về triển vọng đàm phán trực tiếp giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Theo ông, quan hệ cá nhân giữa hai nhà lãnh đạo này đã rơi vào mức độ căng thẳng đến mức “không thể tưởng tượng được”, khiến cho khả năng đối thoại song phương gần như là điều bất khả thi. Trump mô tả rằng sự thù địch giữa Putin và Zelensky đã vượt qua ngưỡng một mâu thuẫn chính trị thông thường, trở thành một “mối hận thù không thể diễn tả bằng lời”, khiến cả hai gần như không thể ngồi lại để bắt đầu bất kỳ cuộc trò chuyện nào.

Tại sao đàm phán Putin-Zelensky bế tắc? Trump hé lộ nguyên nhân sâu xa

Trump nhấn mạnh rằng trong bối cảnh này, vai trò của ông có thể trở thành yếu tố then chốt để phá vỡ thế bế tắc. Nhà lãnh đạo Mỹ khẳng định, nếu không có sự tham gia trực tiếp của ông, khả năng tổ chức một cuộc gặp gỡ giữa Putin và Zelensky là điều khó xảy ra. Nhận định này không chỉ phản ánh tầm quan trọng mà Trump muốn thể hiện trong tiến trình ngoại giao, mà còn cho thấy sự thực tế rằng cho đến nay, mọi kênh trung gian khác đều chưa mang lại kết quả cụ thể.

Ý tưởng về việc tổ chức một hội nghị thượng đỉnh đã manh nha từ tháng 8 năm 2025, với đề xuất chọn Anchorage, Alaska, làm địa điểm gặp gỡ. Lựa chọn này được đánh giá là mang tính biểu tượng vì Alaska là vùng đất từng thuộc Nga và hiện nằm trong lãnh thổ Mỹ, được coi là một “nền đất trung lập” giữa các bên. Tuy nhiên, điểm đáng chú ý là dù ban đầu có bàn đến khả năng mời Ukraine tham gia với tư cách thành viên chính thức trong định dạng ba bên, cuối cùng Kyiv lại không có tên trong danh sách khách mời chính thức. Điều này đã gây ra không ít tranh luận tại châu Âu và ngay trong nội bộ Ukraine, nơi nhiều chính trị gia lo ngại rằng số phận quốc gia này có thể được quyết định mà không có sự tham gia trực tiếp của họ.

Trước thềm hội nghị, đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff đã đến Moscow để đàm phán với Tổng thống Putin. Phía Washington gọi cuộc gặp này là “mang tính xây dựng” và nhấn mạnh rằng có những cơ hội thực tế để mở rộng thảo luận. Sau đó, vào ngày 15 tháng 8, Trump có cuộc gặp riêng với Putin, kéo dài khoảng ba giờ đồng hồ, tập trung vào tình hình Ukraine. Dù không đạt được thỏa thuận cụ thể nào, hai bên được cho là đã trao đổi thẳng thắn về những vấn đề cốt lõi, trong đó có an ninh châu Âu, vai trò của NATO và các biện pháp giảm căng thẳng.

Tuy nhiên, ngay sau đó, nỗ lực của Trump nhằm sắp xếp một cuộc đối thoại trực tiếp giữa Putin và Zelensky đã vấp phải sự phản đối từ nhiều phía. Ở Kyiv, giới lãnh đạo bày tỏ hoài nghi về việc liệu một cuộc gặp như vậy có mang lại lợi ích thực tế cho Ukraine hay không, nhất là khi lập trường của Moscow chưa thay đổi. Ở châu Âu, Berlin và Paris yêu cầu phải có các cơ chế bảo đảm an ninh cho Ukraine, tương tự như điều khoản số 5 trong hiệp ước NATO – tức là một cam kết phòng thủ tập thể. Những yêu cầu này đã khiến tiến trình ngoại giao thêm phức tạp, khi Washington chưa sẵn sàng đưa ra những bảo đảm ở mức độ đó.

Khoảnh khắc ông Putin và Trump ‘tay bắt mặt mừng’ hồi tháng 8/2025, hứa hẹn về một khả năng hòa bình được thiết lập nhanh chóng ở Ukraine (chụp lại từ màn hình hiển thị trên báo VnExpress).

Kế hoạch của Trump: làm trung gian hay tạo sức ép kinh tế với Nga-Ukraine?

Trong bối cảnh này, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent vào đầu tháng 9 đã nhắc lại rằng Washington vẫn còn trong tay nhiều công cụ kinh tế có thể sử dụng để gia tăng sức ép nếu tiến trình đàm phán tiếp tục đình trệ. “Các công cụ kinh tế vẫn là một phần của ngoại giao”, ông nhấn mạnh, ám chỉ khả năng mở rộng hoặc thắt chặt các biện pháp trừng phạt nhằm tạo đòn bẩy.

Phản ứng từ Moscow lập tức được đưa ra. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho rằng những lời đe dọa về trừng phạt chỉ là sự tiếp nối của chiến lược gây sức ép quen thuộc và sẽ không thể làm thay đổi lập trường của Nga. Bộ Ngoại giao Nga cũng khẳng định rằng các biện pháp hạn chế không hề góp phần vào việc tìm kiếm một giải pháp chính trị thực sự, mà ngược lại chỉ làm xói mòn lòng tin và kéo dài xung đột.

Dư luận quốc tế theo dõi sát diễn biến này. Một số ý kiến cho rằng cách tiếp cận của Trump mang màu sắc thực dụng, đặt nặng yếu tố cá nhân của ông trong vai trò trung gian. Song, cũng có những tiếng nói chỉ trích, cho rằng việc loại trừ Ukraine khỏi vòng đối thoại ban đầu có thể tạo tiền lệ nguy hiểm, khiến một quốc gia đang trong tình trạng chiến tranh bị gạt ra ngoài chính tiến trình quyết định tương lai của mình.

Điểm đáng lưu ý là các cuộc trao đổi ngoại giao này diễn ra trong bối cảnh căng thẳng leo thang tại Đông Âu. Gần đây, Liên minh châu Âu đã bày tỏ lo ngại sau khi một máy bay không người lái được cho là của Nga rơi xuống lãnh thổ Ba Lan. Sự kiện này đã khiến nhiều chính trị gia châu Âu kêu gọi NATO phải tăng cường các biện pháp phòng thủ, đồng thời thúc giục Washington đưa ra phản ứng mạnh mẽ hơn. Một số nguồn tin cho biết ngay cả trong nội bộ EU, việc xử lý tình huống này cũng gây ra nhiều tranh cãi, đặc biệt là sau phản ứng có phần dè dặt của Trump.

Trong toàn cảnh đó, phát biểu mới nhất của Tổng thống Mỹ đã củng cố thêm quan điểm rằng tiến trình ngoại giao hiện nay đang bế tắc và chỉ có thể được phá vỡ nếu có một sự can dự mang tính quyết định từ Washington. Tuy nhiên, ngay cả khi Trump tuyên bố sẵn sàng làm trung gian, câu hỏi lớn vẫn còn đó: liệu Putin và Zelensky có đủ sẵn sàng để vượt qua “mối hận thù không thể tưởng tượng nổi” như chính Trump miêu tả, để ngồi lại cùng bàn và tìm một lối thoát hòa bình hay không?

Toàn bộ tình hình cho thấy tiến trình hòa giải Nga – Ukraine vẫn còn rất xa vời, phụ thuộc không chỉ vào ý chí chính trị của các bên liên quan, mà còn vào những tính toán chiến lược của các cường quốc, nơi Mỹ vẫn đóng vai trò trung tâm. Với bối cảnh hiện tại, triển vọng tổ chức một cuộc gặp trực tiếp giữa hai nhà lãnh đạo Nga và Ukraine vẫn là một ẩn số, và nếu có thể diễn ra, thì vai trò của Washington – đặc biệt là của Trump – sẽ trở thành yếu tố quyết định.

Từ Khóa: