Đề xuất cho phép người sử dụng đất được lựa chọn trả tiền thuê đất hàng năm hoặc trả một lần đang mở ra hướng tiếp cận mới, giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong kế hoạch tài chính và đầu tư dài hạn.

Nhiều ý kiến cho rằng, cần sửa đổi Luật Đất đai 2024 theo hướng linh hoạt, phù hợp với thực tiễn thị trường.

Mở ra cơ chế lựa chọn mới cho người thuê đất

Tại Hội nghị đánh giá 3 năm thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW và một năm thi hành Luật Đất đai 2024, Thủ tướng Chính phủ đã nêu định hướng sửa đổi quan trọng: cho phép người sử dụng đất được lựa chọn hình thức thuê đất trả tiền hàng năm hoặc trả một lần, trong đó khuyến khích trả hàng năm để đảm bảo nguồn thu ngân sách ổn định.

Đề xuất này được đánh giá là bước chuyển mang tính đột phá, nhằm tháo gỡ những vướng mắc pháp lý và tạo điều kiện cho các thành phần kinh tế, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, chủ động về dòng tiền, tối ưu hóa kế hoạch sử dụng đất.

Nhiều quy định chồng chéo, gây khó cho doanh nghiệp

Hiện nay, theo Luật Đất đai 2024, chỉ ba nhóm đối tượng được lựa chọn trả tiền thuê đất một lần hoặc hàng năm. Các trường hợp còn lại buộc phải trả tiền hàng năm, gây khó khăn cho các doanh nghiệp muốn ổn định chi phí dài hạn.

Luật sư Phạm Thanh Tuấn (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội) chỉ ra bất cập trong việc không đồng bộ giữa Luật Đất đai 2024 và Luật Kinh doanh Bất động sản 2023. Trong khi bất động sản muốn đưa vào kinh doanh phải thuộc diện trả tiền sử dụng đất một lần, thì Luật Đất đai lại giới hạn các trường hợp được áp dụng hình thức này, khiến nhiều công trình dù đủ điều kiện vẫn không thể khai thác thương mại.

Doanh nghiệp cần được chủ động lựa chọn hình thức thanh toán

Ông Ngô Gia Cường – Giám đốc VAI – đề xuất nên sửa Điều 120 Luật Đất đai 2024 theo hướng liệt kê các trường hợp không được trả tiền một lần, thay vì hạn chế số lượng được áp dụng như hiện nay. Cách tiếp cận này sẽ giúp tránh bỏ sót những ngành nghề tiềm năng và tạo điều kiện để doanh nghiệp chủ động trong việc lên kế hoạch tài chính, nhất là trong bối cảnh giá đất đang chuẩn bị được điều chỉnh sát với giá thị trường.

Theo ông Cường, hình thức thuê đất trả tiền một lần giúp doanh nghiệp ổn định chi phí đất đai, không chịu ảnh hưởng từ biến động bảng giá sau mỗi chu kỳ 5 năm. Tuy nhiên, số tiền nộp một lần khá lớn, có thể gây áp lực vốn trong giai đoạn đầu triển khai dự án.

Ngược lại, trả tiền thuê đất hàng năm giúp giảm áp lực tài chính ban đầu, phù hợp với doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ. Song hình thức này tiềm ẩn rủi ro khi bảng giá đất thay đổi mạnh, ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát chi phí trung – dài hạn.

Rủi ro từ chính sách mới: bỏ khung giá đất

Một vấn đề quan trọng khác là từ ngày 1/8/2024, Luật Đất đai chính thức bỏ khung giá đất, thay bằng yêu cầu địa phương xây dựng bảng giá sát giá thị trường. Điều này có thể khiến tiền thuê đất hàng năm biến động mạnh, làm gia tăng chi phí đầu vào cho doanh nghiệp.

“Nếu không sớm ban hành cơ chế điều chỉnh hợp lý, doanh nghiệp sẽ đối mặt với chi phí sử dụng đất tăng cao, ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh và khả năng cạnh tranh” – ông Cường cảnh báo.

Cần đồng bộ chính sách, không để luật “cản” thị trường

Nhiều chuyên gia pháp lý cho rằng, trong bối cảnh môi trường đầu tư đang cần sự ổn định, việc sửa đổi Luật Đất đai 2024 theo hướng linh hoạt, đồng bộ với các luật khác là điều cấp thiết.

“Chính sách sử dụng đất cần trao quyền lựa chọn cho doanh nghiệp. Ai có năng lực tài chính thì trả một lần, ai chưa đủ điều kiện thì trả hàng năm. Không nên cứng nhắc hay giới hạn theo lĩnh vực, sẽ gây méo mó thị trường và kìm hãm dòng vốn đầu tư”, luật sư Phạm Thanh Tuấn nhấn mạnh.

Gợi mở cho chính sách tài chính đất đai bền vững

Giới chuyên môn đồng thuận rằng việc cho phép lựa chọn hình thức thuê đất không chỉ giúp doanh nghiệp chủ động tài chính, mà còn góp phần khơi thông nguồn lực đất đai, tạo đòn bẩy thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Thay vì ban hành chính sách từ góc nhìn kiểm soát, nhà nước nên tập trung xây dựng cơ chế minh bạch, ổn định và hỗ trợ doanh nghiệp, qua đó đạt được mục tiêu tăng trưởng bền vững, không để những rào cản pháp lý cản trở bước phát triển của thị trường bất động sản và nền kinh tế nói chung.

Theo: VNfinance