Sự việc một người nông dân tại Nghệ An; lĩnh án 6 năm tù vì hành vi nuôi và mua bán 13 cá thể gà lôi trắng ;đã gióng lên hồi chuông cảnh báo mạnh mẽ về sự nghiêm minh của pháp luật trong việc bảo tồn các loài động vật hoang dã.

Bản án là lời nhắc nhở đắt giá tới cộng đồng về những quy định chặt chẽ; đôi khi còn chưa được hiểu rõ, liên quan đến loài chim này.

Sự việc và bản án: Hồi chuông cảnh tỉnh về ý thức pháp luật

Một người nông dân tại huyện miền núi tỉnh Nghệ An; đã bị bắt giữ khi đang nuôi và có ý định buôn bán 13 cá thể gà lôi trắng. Mặc dù người này có thể không nhận thức được đầy đủ về tính chất nghiêm trọng của hành vi; cho rằng đây chỉ là việc kinh doanh cá thể, nhưng bản án 6 năm tù đã được tuyên sau khi các cơ quan tố tụng vào cuộc. Mức án nặng này đã khiến nhiều người bất ngờ, đồng thời đặt ra câu hỏi về cơ sở pháp lý vững chắc đằng sau.

Quy định bảo tồn gà lôi trắng trước và sau khi thay đổi pháp luật

Theo Nghị định 84/2021/NĐ-CP; gà lôi trắng thuộc Nhóm IB – nhóm động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ đặc biệt. Với nhóm này, mọi hành vi khai thác, săn bắt, nuôi nhốt, vận chuyển; hay buôn bán vì mục đích thương mại đều bị cấm tuyệt đối. Việc nuôi hoặc kinh doanh không giấy phép được xem là vi phạm pháp luật và có thể bị xử lý hình sự.

Tuy nhiên, từ ngày 1/7/2025, theo Thông tư 27/2025, gà lôi trắng đã được chuyển sang Nhóm IIB. Đây là nhóm động vật quý hiếm nhưng có mức độ đe dọa thấp hơn. Với Nhóm IIB, pháp luật cho phép khai thác và sử dụng vì mục đích thương mại; nhưng phải đáp ứng các điều kiện nghiêm ngặt, đặc biệt là phải có giấy phép hợp lệ từ cơ quan nhà nước.

Sự thay đổi này cho thấy chính sách bảo tồn đang được điều chỉnh theo thực tế; đồng thời vẫn duy trì cơ chế quản lý chặt chẽ để ngăn chặn tình trạng khai thác quá mức.

Cơ sở pháp lý hình sự và áp dụng trong vụ Nghệ An

Dù gà lôi trắng thuộc Nhóm IB hay IIB; việc nuôi nhốt và buôn bán trái phép vẫn vi phạm nghiêm trọng Điều 244 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017. Điều luật này quy định:

  • Người săn bắt, giết, nuôi, nhốt, vận chuyển, tàng trữ, buôn bán trái phép động vật nguy cấp, quý, hiếm hoặc sản phẩm, bộ phận của chúng sẽ bị xử phạt tiền hoặc phạt tù.
  • Mức hình phạt cao nhất có thể lên tới 15 năm tù, tùy theo số lượng cá thể, giá trị tang vật hoặc tình tiết tái phạm.

Trong vụ việc ở Nghệ An, hành vi buôn bán 13 cá thể gà lôi trắng đã đủ căn cứ cấu thành tội phạm. Bản án nghiêm khắc không chỉ trừng phạt cá nhân vi phạm mà còn mang tính răn đe mạnh mẽ, góp phần bảo vệ đa dạng sinh học.

Bài học về nhận thức pháp luật và trách nhiệm cộng đồng

Sự việc này một lần nữa khẳng định nguyên tắc “mọi công dân đều bình đẳng trước pháp luật”; và việc thiếu hiểu biết không phải là lý do để được miễn trừ hình phạt. Bản án 6 năm tù không chỉ nhằm trừng trị hành vi vi phạm mà còn gửi gắm một thông điệp quan trọng: bảo tồn đa dạng sinh học là trách nhiệm chung của toàn xã hội; và các hành vi xâm hại dù vô tình hay hữu ý; dù loài vật thuộc nhóm IB hay IIB, nếu không có giấy phép đều sẽ bị xử lý nghiêm minh.

Việc phổ biến kiến thức về pháp luật bảo vệ động vật hoang dã; đặc biệt tại các vùng nông thôn và miền núi; là vô cùng cần thiết. Điều này giúp ngăn chặn những trường hợp đáng tiếc tương tự trong tương lai; đồng thời góp phần xây dựng ý thức trách nhiệm và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên quốc gia.

Nguồn: Dân trí