Ngày 1/10, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã quyết định đóng băng 26 tỉ USD tiền tài trợ cho các bang do đảng Dân chủ điều hành sau khi chính phủ đóng cửa, làm dấy lên lo ngại về một đợt sa thải lớn trong bộ máy liên bang.

Nhà Trắng đóng băng hàng chục tỉ USD ngân sách

Theo Reuters, khoản ngân sách bị đóng băng gồm 18 tỉ USD cho các dự án giao thông ở bang New York và 8 tỉ USD cho các dự án năng lượng xanh tại 16 bang do đảng Dân chủ kiểm soát, trong đó có California và Illinois.

Đây là các chương trình có ý nghĩa quan trọng với nhiều địa phương, trong đó New York là nơi tập trung hai lãnh đạo cao nhất của đảng Dân chủ tại quốc hội. Động thái này ngay lập tức vấp phải phản ứng mạnh mẽ từ phía các nghị sĩ đối lập, khi họ cho rằng chính quyền đang dùng ngân sách như một công cụ mặc cả chính trị.

Nguy cơ sa thải nhân viên liên bang

Phó Tổng thống JD Vance cho biết, nếu tình trạng đóng cửa kéo dài, Nhà Trắng có thể mở rộng phạm vi sa thải nhân viên liên bang. Hiện đã có khoảng 300.000 người đứng trước nguy cơ mất việc từ nay đến cuối năm.

Ngoài ra, Văn phòng Sáng chế và Nhãn hiệu Mỹ thông báo sẽ cắt giảm khoảng 1% trong tổng số 14.000 nhân viên. Trong khi đó, 750.000 nhân viên liên bang khác buộc phải nghỉ việc tạm thời không lương, còn lực lượng tuần tra biên giới và binh sĩ vẫn phải làm việc mà không được trả công.

Đây là lần đóng cửa chính phủ thứ 15 kể từ năm 1981. Tình trạng hiện tại đã làm gián đoạn hoạt động trong nhiều lĩnh vực như nghiên cứu khoa học, giám sát tài chính, xử lý môi trường. Bộ Cựu chiến binh Mỹ vẫn duy trì việc mai táng tại các nghĩa trang quốc gia, nhưng sẽ tạm ngừng dựng bia mộ và chăm sóc cảnh quan.

Nhiều chuyên gia cảnh báo, nếu tình trạng đóng cửa kéo dài, tác động tiêu cực đến nền kinh tế và đời sống người dân Mỹ sẽ càng nghiêm trọng, đặc biệt trong bối cảnh hàng triệu người đang trông chờ vào các khoản hỗ trợ y tế và an sinh xã hội.

Các lãnh đạo đảng Dân chủ lên án mạnh mẽ động thái của Nhà Trắng. Ông Hakeem Jeffries, lãnh đạo phe thiểu số tại Hạ viện, cho rằng việc cắt vốn cho các dự án hạ tầng tại New York sẽ khiến hàng nghìn người mất việc.

Lãnh đạo phe Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer cũng chỉ trích gay gắt, cho rằng Tổng thống Trump “đang biến người dân Mỹ thành quân cờ” để phục vụ mục tiêu phe phái. Ông nhấn mạnh, việc đóng băng ngân sách đồng nghĩa với việc người dân bình thường sẽ phải gánh chịu nỗi đau do xung đột chính trị.

Trong khi đó, lãnh đạo phe đa số Cộng hòa tại Thượng viện John Thune bác bỏ lo ngại, cho rằng quyết định của chính quyền không phải là công cụ tống tiền mà chỉ là một phần trong quá trình đàm phán ngân sách.

Tranh cãi xoay quanh chính sách y tế

Chính phủ Mỹ đóng cửa sau khi Thượng viện bác bỏ đề xuất kéo dài chi tiêu đến ngày 21/11 do Hạ viện – dưới sự kiểm soát của đảng Cộng hòa – đưa ra. Dự luật cần tối thiểu 60 phiếu thuận nhưng chỉ nhận được 55 phiếu.

Trọng tâm tranh cãi xoay quanh việc đảng Dân chủ phản đối Cộng hòa vì từ chối gia hạn quyền lợi y tế cho hàng triệu người dân Mỹ. Đây được xem là nguyên nhân sâu xa dẫn đến bế tắc ngân sách và khởi nguồn của cuộc khủng hoảng chính phủ hiện nay.

Giới phân tích nhận định, nếu tình trạng đóng cửa kéo dài quá vài tuần, làn sóng sa thải nhân viên liên bang có thể vượt xa con số hàng trăm nghìn, gây áp lực lớn lên nền kinh tế và thị trường lao động.

Trong bối cảnh đó, cả hai đảng đều chịu sức ép phải đạt thỏa thuận sớm để mở lại chính phủ, tránh kịch bản suy thoái niềm tin và bất ổn xã hội. Tuy nhiên, với sự chia rẽ hiện tại, khả năng đạt được đồng thuận trong ngắn hạn vẫn còn bỏ ngỏ.

Theo: Pháp Luật