Tại Kỳ họp COP11 của Công ước Khung WHO về Kiểm soát thuốc lá (WHO FCTC), nhiều quốc gia đồng loạt lên tiếng trước nguy cơ gia tăng nghiện nicotin trong giới trẻ, nhất là từ thuốc lá điện tử và các sản phẩm mới.

Làn sóng sản phẩm thuốc lá mới đe dọa sức khỏe giới trẻ

Ngày 17/11/2025, hơn 1.400 đại biểu từ 162 quốc gia đã tham dự phiên khai mạc Kỳ họp lần thứ 11 của Hội nghị Các Bên (COP11) tại Geneva, Thụy Sĩ. Đoàn Việt Nam gồm 10 thành viên đến từ Bộ Y tế, Văn phòng Chính phủ, Ủy ban Văn hóa – Xã hội của Quốc hội, Bộ Tài chính… và do TS.BS Hà Anh Đức – Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh kiêm Giám đốc Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá – làm trưởng đoàn.

Đoàn đại biểu Việt Nam tham dự hội nghị. (Ảnh: Bộ Y tế)

COP11 được xem là diễn đàn toàn cầu quan trọng nhất trong lĩnh vực kiểm soát thuốc lá, là nơi các nước thống nhất loạt biện pháp mạnh mẽ để ứng phó trước sự gia tăng của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các sản phẩm nicotin mới.

Trong đối thoại chiến lược cấp cao, các đại biểu nhìn lại 20 năm triển khai Công ước WHO FCTC – hiệp ước y tế công cộng được thông qua năm 2003 và có tốc độ phê chuẩn nhanh hàng đầu trong lịch sử Liên Hợp Quốc. Công ước giúp nhiều quốc gia giảm tỷ lệ hút thuốc, mở rộng khu vực cấm hút thuốc, tăng thuế và siết chặt quảng cáo.

Tuy nhiên, thuốc lá vẫn cướp đi hơn 7 triệu sinh mạng mỗi năm. Thị trường sản phẩm hút – ngửi – dùng nicotin thế hệ mới tiếp tục bùng nổ, đặc biệt thu hút thanh thiếu niên qua mạng xã hội và hương vị bắt mắt.

Báo cáo tiến độ toàn cầu 2025 chỉ ra ba rào cản lớn nhất khiến các nước khó giảm thiểu tác hại thuốc lá: thiếu nhân lực thực thi, thiếu nguồn lực tài chính và sự can thiệp mạnh mẽ từ ngành công nghiệp thuốc lá cùng các nhóm lợi ích. Nhiều đoàn cảnh báo rằng “luận điệu giảm hại” đang bị lợi dụng để né tránh quản lý, ảnh hưởng nỗ lực bảo vệ trẻ em và thanh thiếu niên.

Cảnh báo về “thế hệ nghiện nicotin mới” và định hướng hành động toàn cầu

Một nội dung được quan tâm đặc biệt trong phiên thảo luận cấp bộ trưởng do Chính phủ Bỉ chủ trì là tình trạng tăng nhanh việc sử dụng thuốc lá điện tử và sản phẩm nicotin ở thanh thiếu niên. Đây là nhóm chịu tác động trực tiếp từ quảng cáo trực tuyến, các sản phẩm có hương vị và các chiến thuật tiếp thị của ngành công nghiệp thuốc lá.

Vấn đề sử dụng thuốc lá điện tử và sản phẩm nicotin mới ở thanh thiếu niên được các quốc gia đặc biệt quan tâm. (Ảnh: Bộ Y tế)

Nhiều quốc gia nhận định rằng nếu không có biện pháp mạnh tay kịp thời, nguy cơ hình thành một “thế hệ nghiện nicotin mới” là rất rõ ràng.

Phát biểu tại sự kiện, ông Andrew Black – Quyền Trưởng Ban Thư ký Công ước FCTC – nhấn mạnh rằng COP11 là cơ hội để các nước đề ra những biện pháp hướng đến tương lai, bao gồm bảo vệ môi trường, tăng cường trách nhiệm pháp lý và ngăn chặn sự lan rộng của các sản phẩm gây nghiện nicotin.

Tại kỳ họp, các quốc gia sẽ thảo luận nhiều vấn đề trọng tâm như quy định về thành phần, bao bì và công bố thông tin sản phẩm; tăng trách nhiệm pháp lý đối với hành vi vi phạm; ngăn rác thải thuốc lá gây ô nhiễm môi trường; biện pháp giảm tiêu thụ và giảm phơi nhiễm khói thuốc; cũng như bảo vệ chính sách y tế khỏi sự can thiệp của doanh nghiệp thuốc lá – đặc biệt trong bối cảnh chiến lược quảng bá “giảm hại” ngày càng phổ biến.

COP11 với chủ đề “20 năm thay đổi – gắn kết các thế hệ vì một tương lai không thuốc lá” thể hiện quyết tâm của cộng đồng quốc tế trong bảo vệ sức khỏe thế hệ trẻ và tạo dựng môi trường không khói thuốc cho tương lai.

Theo: Dân Trí