Cận thị được dự báo ảnh hưởng tới một nửa dân số toàn cầu vào năm 2050, trở thành vấn đề y tế cộng đồng nghiêm trọng với nhiều nguy cơ biến chứng thị giác.

Cận thị đang gia tăng nhanh trên toàn cầu, đặc biệt ở người trẻ, và không còn đơn thuần là tật khúc xạ có thể điều chỉnh dễ dàng. Nhiều tổ chức y tế cảnh báo tình trạng này có thể gây gánh nặng lớn cho hệ thống chăm sóc sức khỏe trong những thập kỷ tới.

Theo bác sĩ Trần Thị Khánh Linh, Phó giám đốc chuyên môn Bệnh viện Mắt Sài Gòn Đà Lạt, cận thị đang có xu hướng trẻ hóa rõ rệt và cần được nhìn nhận như một vấn đề sức khỏe cộng đồng. Nhận định này được đưa ra tại hội nghị khoa học kỹ thuật của Tập đoàn Y khoa VISI ngày 13/12.

Cận thị gia tăng nhanh, nguy cơ biến chứng nghiêm trọng

Các nghiên cứu dịch tễ cho thấy tật khúc xạ là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây suy giảm thị lực trên thế giới. Hiện nay, ước tính có khoảng 1–2 tỷ người mắc các tật khúc xạ, trong đó cận thị chiếm tỷ lệ cao nhất.

Số liệu của Viện Thị giác Brien Holden cho thấy năm 2015, khoảng 23% dân số toàn cầu bị cận thị. Con số này được dự báo có thể tăng lên gần 50% vào năm 2050, đồng nghĩa cứ hai người thì có một người bị cận.

Tại Việt Nam, khảo sát ở một số trường đại học ghi nhận tỷ lệ tật khúc xạ khoảng 30%, trong đó cận thị chiếm tới 28%. Nhóm đối tượng chịu ảnh hưởng nhiều nhất là học sinh, sinh viên và người làm việc thường xuyên với máy tính, điện thoại thông minh.

Cận thị nặng không chỉ làm giảm chất lượng thị lực mà còn làm tăng nguy cơ nhiều biến chứng nguy hiểm như thoái hóa võng mạc, bong võng mạc, glaucoma và đục thủy tinh thể sớm. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng cảnh báo tỷ lệ cận thị nặng đang gia tăng nhanh trong vài thập kỷ gần đây.

Giải pháp điều trị và kiểm soát tiến triển cận thị

Điều trị cận thị hiện nay bao gồm đeo kính gọng, kính áp tròng và phẫu thuật khúc xạ. Trong đó, phẫu thuật Lasik được áp dụng phổ biến nhờ hiệu quả và độ an toàn cao. Tuy nhiên, phương pháp này có hạn chế với người cận thị nặng hoặc giác mạc mỏng do nguy cơ giãn phình giác mạc sau mổ.

Phẫu thuật Phakic là một lựa chọn thay thế, sử dụng thấu kính nội nhãn đặt sau mống mắt và trước thủy tinh thể tự nhiên. Phương pháp này phù hợp với người có độ cận cao, giúp bảo tồn mô giác mạc và không làm thay đổi cấu trúc tự nhiên của mắt. Thấu kính nội nhãn không ảnh hưởng đến khả năng điều tiết và ít gây khô mắt hơn so với một số kỹ thuật khác.

Tuy nhiên, chi phí là rào cản lớn khi phẫu thuật Phakic hiện thuộc nhóm cao nhất trong điều trị tật khúc xạ, khoảng 90 triệu đồng, khiến nhiều người bệnh khó tiếp cận.

Theo các chuyên gia, cận thị chịu tác động của nhiều yếu tố như làm việc mắt ở cự ly gần kéo dài, sử dụng thiết bị điện tử thường xuyên, thiếu ánh sáng học tập, ít hoạt động ngoài trời, tư thế ngồi sai hoặc yếu tố di truyền.

Đối với trẻ em và thanh thiếu niên, việc thăm khám mắt định kỳ giúp phát hiện sớm và áp dụng các biện pháp kiểm soát tiến triển cận thị theo chỉ định bác sĩ. Các phương pháp hiện nay gồm kính áp tròng định hình giác mạc đeo ban đêm, tròng kính thiết kế chuyên biệt, huấn luyện thị giác và một số thuốc hỗ trợ.

Bên cạnh đó, mỗi người cần chủ động bảo vệ thị lực bằng cách hạn chế nhìn gần liên tục, đảm bảo tư thế và ánh sáng khi học tập, làm việc, tăng cường hoạt động ngoài trời và duy trì chế độ dinh dưỡng cân đối. Quy tắc 20-20-20 cũng được khuyến nghị: cứ 20 phút nhìn gần, nên nhìn ra xa khoảng 6 m trong 20 giây để mắt được nghỉ ngơi.

Theo: Vnexpress