“Tại sao bố mẹ lúc nào cũng bắt con được điểm 10; 9. Mà bố mẹ không hiểu con có bao nhiêu áp lực vì lúc bị điểm kém như 8; 7 trở xuống bố mẹ lại đánh con. Lúc đấy con chỉ nghĩ đến cái chết cho rồi.” Đây là lời thốt lên đầy ám ảnh từ một cậu bé lớp 4 (Trích thư gửi bố mẹ – Tiền Phong). Áp lực mùa thi đang vắt kiệt sức trẻ, khiến con gồng mình để được yêu. Đã đến lúc cha mẹ cần nói: “Dù con có thế nào, bố mẹ vẫn luôn ở đây để chờ con tự bước.”
- Mùa thi không áp lực: Bí kíp gặt hái kết quả vàng cho sĩ tử “thư thái”!
- Thành tích ảo: Áp lực mùa thi và những lớp áo giáp nặng nề
- Từng là “thần đồng âm nhạc”, Xuân Mai giờ vất vả mưu sinh nơi đất khách
Áp lực mùa thi: Khi yêu thương đi kèm điều kiện
Chúng ta yêu con, nhưng đôi khi lại vô tình gắn tình yêu ấy với thành tích. Khi con đạt điểm cao, chúng ta hân hoan, tự hào. Khi con vấp ngã, ánh mắt ta thoáng buồn, lời nói cũng ít dịu dàng hơn, thậm chí là đánh con. Từ đó, con dần tin rằng: chỉ khi con giỏi, khi con thành công, thì cha mẹ mới vui. Còn nếu con sai sót, con sẽ làm bố mẹ buồn – và có thể… sẽ không còn xứng đáng được yêu.
Đó là gánh nặng tâm lý mà không một đứa trẻ nào nên phải gánh trên vai.
Phải chăng chúng ta đang nhìn nhầm thước đo?
Chúng ta mong con thành công – điều đó không sai. Thậm chí, đó còn là một mong muốn rất tự nhiên, xuất phát từ tấm lòng yêu thương vô bờ bến của cha mẹ, ai cũng muốn những điều tốt đẹp nhất sẽ đến với con mình. Chúng ta muốn con có một tương lai tươi sáng, một cuộc sống đủ đầy, và không phải đối mặt với những khó khăn mà có thể chính chúng ta từng trải qua. Mong ước ấy không hề sai, nhưng đôi khi, vì quá lo lắng và kỳ vọng, chúng ta lại vô tình biến nó thành áp lực khổng lồ đè nặng lên đôi vai con trẻ.
Đặc biệt trong áp lực mùa thi, khi điểm số trở thành thước đo duy nhất, nhiều đứa trẻ đang phải vật lộn với những kỳ vọng không ngừng. Thậm chí, có em đã phải gửi “lời cầu xin cha mẹ, thầy cô ‘cho chúng con đường sống'” vì mệt mỏi với chương trình học nặng nề, thiếu không gian sáng tạo (VTC News). Khi chỉ chăm chăm vào bảng điểm, chỉ khen ngợi khi con đạt “top đầu”, thì chính ta đang dạy con rằng: giá trị bản thân nằm ở con số, không phải ở lòng tốt, sự cố gắng hay nhân cách.
Có bao nhiêu đứa trẻ đang sợ… được điểm kém?
Có bao nhiêu em chỉ học để được yêu?
Và có bao nhiêu em… chọn cách im lặng, trầm cảm hoặc buông xuôi, chỉ vì nghĩ rằng mình không đủ giỏi để xứng đáng sống một cuộc đời hạnh phúc?
Hãy thử lùi một bước… để nhìn con rõ hơn
Đã đến lúc cha mẹ và người lớn chúng ta cần thay đổi cách đồng hành cùng con. Thay vì dạy con rằng thành công là tất cả, hãy cho con hiểu rằng:
Thất bại không phải là dấu chấm hết
Một kỳ thi trượt không làm con kém giá trị. Một lựa chọn sai không có nghĩa là cuộc đời đóng lại. Điều quan trọng không phải là con đi đúng ngay lần đầu – mà là con đủ bản lĩnh để đi tiếp sau mỗi lần vấp ngã.
Con không cần giống ai cả
Không phải ai cũng phù hợp với đại học. Không phải ai cũng cần thành bác sĩ, kỹ sư, người “được cả xóm nể”. Có con giỏi nghề mộc, có con giỏi chăm sóc người khác, có con sống bình dị mà hạnh phúc – và đó cũng là thành công.
Giá trị con nằm ở trái tim, không phải điểm số
Một đứa trẻ biết xin lỗi khi mắc lỗi, biết giúp đỡ bạn bè, sống chân thành và tử tế – có thể không đứng đầu lớp, nhưng chắc chắn sẽ đi xa trong đời.
Điều con cần không phải lời trách móc – mà là sự lắng nghe
Thay vì hỏi “Con được mấy điểm?” – hãy hỏi “Hôm nay con thấy thế nào?”. Một câu hỏi nhẹ nhàng có thể mở cánh cửa tâm hồn mà lâu nay con đang khép chặt.
Cha mẹ không cần hoàn hảo – chỉ cần đủ yêu thương
Cha mẹ không cần hoàn hảo – chỉ cần đủ yêu thương. Chúng ta yêu thương con và luôn muốn con đạt được những điều tốt đẹp nhất; điều đó là hoàn toàn chính đáng. Nhưng hãy để con biết rằng: dù con có đạt 10 hay 5 điểm; dù con có trượt đại học hay lạc lối một thời gian; cha mẹ vẫn ở đây – không phải để đánh giá, mà để chở che.
Điều một đứa trẻ cần không phải là bố mẹ vĩ đại, mà là bố mẹ biết yêu con khi con chưa giỏi, biết ôm con vào lòng khi con yếu đuối, và tin tưởng khi con đang đi tìm chính mình.
Nhà trường và xã hội cũng cần đồng hành
Không chỉ riêng cha mẹ, nhà trường cũng cần thay đổi. Hãy giảm áp lực mùa thi nặng nề, đa dạng cách đánh giá năng lực; đưa giáo dục cảm xúc và kỹ năng sống vào chương trình chính khóa.
Xã hội cũng cần ngừng tôn vinh những “thành tích kỷ lục” như chuẩn mực duy nhất. Thay vào đó, hãy kể nhiều hơn những câu chuyện về lòng nhân hậu; về nghị lực; về hành trình đi lên từ thất bại – để trẻ hiểu rằng: có rất nhiều con đường để đi đến hạnh phúc.