13h20 ngày 28/3 (giờ Việt Nam), một trận động đất mạnh 7.7 độ Richter đã làm rung chuyển khu vực biên giới Myanmar và Thái Lan, gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Tại Myanmar, các bệnh viện đang quá tải với hàng loạt nạn nhân, và một ngôi chùa cổ đã bị sập. Chấn động từ trận động đất này cũng được cảm nhận ở Việt Nam. Công tác cứu hộ đang được khẩn trương triển khai.

Sự kiện này là lời nhắc nhở về sức mạnh tàn phá của tự nhiên, tương tự như những trận động đất kinh hoàng nhất lịch sử mà chúng ta sẽ cùng nhìn lại. Trong lịch sử địa chất hiện đại; đã có những trận động đất với sức tàn phá vượt trội, gây ra những hậu quả nặng nề về kinh tế và xã hội. Dưới đây là 5 trận động đất mạnh nhất được ghi nhận trong vòng 100 năm qua.4o

Trận động đất lớn Valdivia, Chile (1960) – Cơn địa chấn kinh hoàng nhất lịch sử

Ngày 22 tháng 5 năm 1960, một ngày chủ nhật định mệnh; Chile rung chuyển bởi trận động đất mạnh nhất từng được ghi nhận trong lịch sử, với cường độ 9.5 độ Richter. Tâm chấn nằm gần thành phố Valdivia, miền nam Chile. Sức mạnh của nó khủng khiếp đến nỗi nó đã gây ra sóng thần lan rộng khắp Thái Bình Dương, ảnh hưởng đến cả Hawaii, Nhật Bản, Philippines, New Zealand và Australia.

Ngay lập tức, mặt đất như muốn nuốt chửng mọi thứ. Nhà cửa, đường sá, cầu cống bị phá hủy hoàn toàn. Lở đất và lũ quét xảy ra trên diện rộng. Sóng thần cao hàng chục mét ập vào bờ biển Chile, cuốn trôi các thị trấn ven biển. Ước tính có khoảng 1.655 người thiệt mạng và hàng ngàn người khác bị thương.

Thiệt hại kinh tế là vô cùng to lớn. Cơ sở hạ tầng giao thông bị tê liệt, các cảng biển bị phá hủy, ngành công nghiệp cá và nông nghiệp bị ảnh hưởng nặng nề. Ước tính tổng thiệt hại kinh tế vào thời điểm đó lên tới 550 triệu đô la Mỹ (tương đương hàng tỷ đô la ngày nay). Quá trình tái thiết và phục hồi kéo dài nhiều năm, đòi hỏi nguồn lực khổng lồ và sự nỗ lực không ngừng của chính phủ và người dân Chile. Mãi đến những năm 1970, khu vực bị ảnh hưởng mới dần hồi phục về mặt kinh tế.

Trận động đất Alaska, Hoa Kỳ (1964) – Khi mặt đất nhảy múa

Vào ngày 27 tháng 3 năm 1964, Alaska, Hoa Kỳ, phải hứng chịu trận động đất mạnh 9.2 độ Richter. Mặc dù có cường độ thấp hơn trận động đất ở Chile, nhưng do vị trí địa lý và mật độ dân cư thưa thớt, số người thiệt mạng tương đối thấp, khoảng 139 người. Tuy nhiên, sức tàn phá về cơ sở vật chất và kinh tế là không hề nhỏ.

Trận động đất gây ra những vết nứt khổng lồ trên mặt đất, lở đất, và đặc biệt là sóng thần. Sóng thần cao tới 67 mét đã tàn phá các thị trấn ven biển Alaska và lan đến cả bờ biển phía tây của Canada và Hoa Kỳ, gây ra thiệt hại đáng kể ở California và Oregon.

Thiệt hại kinh tế ước tính khoảng 311 triệu đô la Mỹ (tương đương hàng tỷ đô la ngày nay). Các công trình xây dựng, đường sắt, cầu cống, cảng biển và sân bay bị hư hại nghiêm trọng. Ngành công nghiệp khai thác dầu mỏ và đánh bắt cá cũng chịu ảnh hưởng nặng nề. Quá trình phục hồi kéo dài nhiều năm, với sự hỗ trợ lớn từ chính phủ liên bang. Việc tái thiết cơ sở hạ tầng và khôi phục nền kinh tế Alaska là một thách thức lớn, đòi hỏi thời gian và nguồn lực đáng kể.

Trận động đất sóng thần Ấn Độ Dương (2004) – Thảm họa nhân đạo tồi tệ nhất

Ngày 26 tháng 12 năm 2004, một trong những thảm họa thiên nhiên tồi tệ nhất trong lịch sử hiện đại đã xảy ra. Một trận động đất mạnh 9.1 – 9.3 độ Richter ngoài khơi bờ biển Sumatra, Indonesia, đã tạo ra một cơn sóng thần kinh hoàng lan rộng khắp Ấn Độ Dương.

Sóng thần cao tới 30 mét đã ập vào bờ biển của 14 quốc gia, cướp đi sinh mạng của hơn 230.000 người. Indonesia là quốc gia chịu thiệt hại nặng nề nhất, tiếp theo là Sri Lanka, Ấn Độ và Thái Lan. Hàng triệu người mất nhà cửa, trở thành người vô gia cư.

Thiệt hại kinh tế là vô cùng lớn và lan rộng. Các khu du lịch ven biển bị phá hủy hoàn toàn, ngành đánh bắt cá và nông nghiệp bị tàn phá. Cơ sở hạ tầng giao thông, thông tin liên lạc bị gián đoạn. Ước tính tổng thiệt hại kinh tế lên tới hàng chục tỷ đô la Mỹ. Quá trình phục hồi là một nỗ lực quốc tế to lớn, kéo dài hàng thập kỷ. Các tổ chức quốc tế, chính phủ các nước và các tổ chức phi chính phủ đã chung tay hỗ trợ các quốc gia bị ảnh hưởng xây dựng lại cuộc sống và cơ sở hạ tầng. Tuy nhiên, di chứng về mặt tâm lý và kinh tế vẫn còn kéo dài đến ngày nay.

Trận động đất Maule, Chile (2010) – Bài học về khả năng ứng phó

Vào ngày 27 tháng 2 năm 2010, Chile lại một lần nữa phải hứng chịu một trận động đất kinh hoàng, lần này mạnh 8.8 độ Richter, tâm chấn nằm ở vùng Maule. Mặc dù không mạnh bằng trận động đất năm 1960, nhưng nó vẫn gây ra những thiệt hại to lớn.

Trận động đất đã gây ra sóng thần, ảnh hưởng đến bờ biển Chile và các khu vực khác ở Thái Bình Dương. Hơn 500 người thiệt mạng và hàng ngàn người bị thương. Nhiều tòa nhà, cầu cống và đường sá bị phá hủy.

Tuy nhiên, so với trận động đất năm 1960, Chile đã có sự chuẩn bị tốt hơn. Các tiêu chuẩn xây dựng đã được cải thiện, và hệ thống cảnh báo sóng thần hoạt động hiệu quả hơn. Mặc dù thiệt hại kinh tế vẫn rất lớn, ước tính khoảng 30 tỷ đô la Mỹ, nhưng quá trình phục hồi diễn ra nhanh chóng hơn. Chính phủ Chile đã có những biện pháp hỗ trợ kịp thời, và người dân cũng thể hiện tinh thần đoàn kết cao. Trong vòng vài năm, phần lớn cơ sở hạ tầng đã được khôi phục và nền kinh tế dần ổn định trở lại.

Trận động đất và sóng thần Tohoku, Nhật Bản (2011) – Thảm họa kép và nỗi lo về năng lượng hạt Nhân

Ngày 11 tháng 3 năm 2011, Nhật Bản, một quốc gia vốn nổi tiếng về khả năng ứng phó với động đất, đã phải đối mặt với một thảm họa kép kinh hoàng. Một trận động đất mạnh 9.0 độ Richter ngoài khơi bờ biển Tohoku tạo ra một cơn sóng thần khổng lồ, cao tới 40 mét, ập vào đất liền.

Sóng thần đã cuốn trôi mọi thứ trên đường đi, phá hủy các thành phố ven biển, cướp đi sinh mạng của gần 20.000 người. Thảm họa còn trở nên nghiêm trọng hơn khi sóng thần làm hư hại nhà máy điện hạt nhân Fukushima Daiichi, dẫn đến rò rỉ phóng xạ và một cuộc khủng hoảng hạt nhân kéo dài.

Thiệt hại kinh tế là vô cùng to lớn, ước tính lên tới 360 tỷ đô la Mỹ, trở thành một trong những thảm họa tự nhiên tốn kém nhất trong lịch sử. Các ngành công nghiệp, đặc biệt là ngành sản xuất ô tô và điện tử, bị gián đoạn nghiêm trọng. Cơ sở hạ tầng giao thông, cảng biển và sân bay bị tàn phá. Ngành du lịch cũng chịu ảnh hưởng nặng nề. Quá trình phục hồi là một thách thức khổng lồ, đòi hỏi nguồn lực và thời gian rất lớn. Hơn một thập kỷ sau thảm họa, một số khu vực vẫn đang trong quá trình tái thiết, và nỗi lo về an toàn hạt nhân vẫn còn ám ảnh người dân Nhật Bản.

Động đất ở ngoài khơi thường đi kèm với sóng thần( Ảnh: Internet)

Thống kê từ các tổ chức quốc tế cho thấy, trong giai đoạn 2020-2024, thiệt hại kinh tế toàn cầu do các thảm họa tự nhiên, bao gồm cả động đất, trung bình đạt khoảng 300 tỷ đô la Mỹ mỗi năm. Riêng các trận động đất lớn đã gây ra những khoản tổn thất khổng lồ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển kinh tế và xã hội của nhiều quốc gia.

Những con số này là lời nhắc nhở về sự nhỏ bé của con người trước sức mạnh của tự nhiên. Dù đã đạt được nhiều tiến bộ khoa học kỹ thuật, chúng ta vẫn cần tiếp cận tự nhiên một cách thận trọng và bền vững. Những nỗ lực xây dựng và phát triển có thể bị xóa bỏ trong khoảnh khắc bởi một cơn địa chấn. Do đó, việc tăng cường năng lực ứng phó, đầu tư vào các biện pháp phòng ngừa và xây dựng một mối quan hệ hài hòa với môi trường là yếu tố then chốt để giảm thiểu những hậu quả do các thảm họa tự nhiên gây ra.