Nhật Bản liên tiếp ghi nhận các hiện tượng địa chất dị thường sau trận động đất đầu năm 2024; làm dấy lên lo ngại về một “siêu động đất” sắp xảy ra tại Rãnh Nankai ; khu vực nguy hiểm nhất châu Á. Giới khoa học cảnh báo, nếu kịch bản này thành hiện thực; thiệt hại có thể vượt xa mọi thảm họa từng thấy.

Những biến động địa chất dị thường sau trận động đất ngày 1/1/2024

Sau trận động đất mạnh xảy ra ngày 1/1/2024 trên bán đảo Noto, Nhật Bản đang chứng kiến hàng loạt hiện tượng địa chất bất thường chưa từng thấy, khiến giới khoa học không khỏi lo ngại về nguy cơ xảy ra siêu động đất tại Rãnh Nankai – một trong những “điểm nóng” động đất nguy hiểm nhất châu Á.

Đất bị hóa lỏng tại thành phốKanazawa

Một trong những hiện tượng nghiêm trọng đầu tiên được ghi nhận là; tình trạng hóa lỏng nền đất tại Kanazawa – thủ phủ tỉnh Ishikawa; gần khu vực tâm chấn. Mặt đất tại đây đã dịch chuyển ngang tới 50cm, gây biến dạng nghiêm trọng về địa hình và làm thay đổi ranh giới hành chính khu vực.

Chính quyền địa phương buộc phải triển khai kế hoạch điều tra tổng thể về đất đai và địa giới, bắt đầu từ tháng 6/2025 và kéo dài đến cuối năm tài chính 2027, để đánh giá lại toàn bộ hệ thống quy hoạch và hạ tầng.

Mặt đất ven biển trồi lên 4 mét – mức cao nhất trong 6.000 năm

Một phát hiện gây chấn động khác đến từ khu vực bờ biển quanh bán đảo Noto, nơi mặt đất đã trồi lên đến 4 mét, hình thành các bậc thềm địa chất mới lộ rõ từ trên cao. Hiện tượng này được nhóm chuyên gia từ Trung tâm Điều tra Địa chấn Tổng hợp Nhật Bản xác nhận; với dữ liệu đo đạc chính xác và hình ảnh vệ tinh hỗ trợ.

Ông Shishikura Masanobu, trưởng nhóm nghiên cứu, chia sẻ:

“Trong suốt 30 năm nghiên cứu các hiện tượng địa chất biển; tôi chưa từng chứng kiến mặt đất trồi lên cao như vậy. So với ba lần nâng địa tầng trong 6.000 năm, đây là mức cao kỷ lục. Nó cho thấy các đứt gãy dưới đáy biển có thể dịch chuyển đến 6–7 mét”.

Kịch bản động đất mạnh 8,1 độ tại bắc Noto được kích hoạt

Trước những biến động bất thường, ngày 7/5/2024, chính quyền tỉnh Ishikawa đã công bố kịch bản giả định động đất mới, mô phỏng một trận động đất cấp 8,1 độ tại chuỗi đứt gãy ven biển phía Bắc bán đảo Noto. Theo mô hình này, toàn bộ khu vực sẽ rung chuyển ở cấp độ 7 ; mức cao nhất trong thang đo cường độ địa chấn tại Nhật Bản.

Kịch bản này dự báo thiệt hại nghiêm trọng cả về nhân mạng và tài sản; đặc biệt khi khu vực này vốn đã bị tổn thương sau trận động đất đầu năm.

Báo cáo về siêu động đất rãnh Nankai: kịch bản thảm họa quốc gia

Trước đó, vào cuối tháng 3/2024, Chính phủ Nhật Bản đã công bố báo cáo dự báo về một siêu động đất có thể xảy ra tại Rãnh Nankai, nơi hai mảng kiến tạo lớn (Philippine Sea và mảng Á-Âu) va chạm. Kịch bản siêu thảm họa này ước tính có thể gây ra:

  • Gần 300.000 người thiệt mạng
  • Hơn 12 triệu người mất nhà cửa
  • Thiệt hại kinh tế lên tới 270.000 tỷ Yên (~1.800 tỷ USD), gấp đôi ngân sách quốc gia Nhật Bản

Các chuyên gia cho rằng, những dấu hiệu địa chất đang diễn ra tại bán đảo Noto; có thể là tiền đề cho hoạt động mạnh hơn tại khu vực Rãnh Nankai trong tương lai gần.

Lời cảnh báo và hành động cần thiết

Với lịch sử thiên tai dày đặc, Nhật Bản luôn đi đầu trong công tác phòng chống động đất. Tuy nhiên, trước các diễn biến hiện tại, giới chuyên gia kêu gọi:

  • Tăng cường cảnh báo sớm, đặc biệt tại các khu vực ven biển phía Nam và Trung Nhật Bản.
  • Cập nhật kế hoạch sơ tán, kiểm tra lại hạ tầng chống động đất, nhà ở và đê điều.
  • Hợp tác quốc tế về chia sẻ dữ liệu địa chấn và mô hình dự đoán.

Những gì đang xảy ra tại bán đảo Noto có thể chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Sự chuẩn bị sớm; sẽ quyết định khả năng chống chịu của quốc gia trong một kịch bản thảm họa có thể xảy ra bất kỳ lúc nào.

Theo: VOVTokyo