Ikebana: Nghệ thuật cắm hoa Nhật Bản giúp bạn thư giãn tâm hồn

Thông qua Ikebana, con người gần gũi hơn với thiên nhiên, nhận thức sâu sắc hơn những nét đẹp của tự nhiên và học cách trở nên kiên nhẫn, khoan dung với ý kiến khác biệt. Đó cũng là cách thư giãn cả cơ thể và tâm hồn. Sau này Ikebana đã phát triển thành một loại hình nghệ thuật và mất dần liên kết với tôn giáo ban đầu của mình.

Chị Thanh Tú là một người sống nhiều năm ở Nhật Bản, bén duyên và theo đuổi môn nghệ thuật này với tất cả lòng say mê và ngưỡng mộ. Sau đây là chia sẻ của chị về ý nghĩa của nghệ thuật cắm hoa Ikebana cùng một số tác phẩm của chị trong đời sống:

Nhân duyên đến với Ikebana của chị Thanh Tú

Từ thuở bé tôi có đọc về văn hóa Nhật Bản, biết về nghệ thuật cắm hoa Ikebana và thầm ngưỡng mộ những bình hoa duyên dáng và đầy sức sống của xứ sở mặt trời mọc . Khi có cơ duyên sang quê hương của môn nghệ thuật này sinh sống một thời gian, tôi đã tìm hiểu và học hỏi với tất cả lòng say mê và ngưỡng mộ.

Thời gian trôi qua, tôi nhận ra rằng Ikebana không đơn thuần là một sở thích để tôi học hỏi, mà còn hơn thế, đó là một nhu cầu không thể thiếu được trong đời sống hàng ngày. Đó là hoạt động chăm sóc bản thân, mang lại vẻ đẹp tinh thần cũng như thể chất lành mạnh, khiến cuộc sống của tôi hạnh phúc hơn.

Nghệ thuật cắm hoa Ikebana là một trong những đặc trưng văn hóa độc đáo của Nhật Bản bên cạnh những môn nghệ thuật khác như Trà Đạo, Kiếm Đạo, Thư Pháp…

Người Nhật dùng hoa tươi sắp đặt những cành, lá, hoa trong bình lọ thành một tổng thể hài hòa với không gian trưng bày dưới hình thức là các kiểu cắm nhất định trong những dịp lễ đặc biệt hoặc trong đời sống thường ngày. Qua vẻ đẹp của tác phẩm, người thưởng lãm có thể cảm nhận vẻ đẹp của hoa lá được tái sinh trong một không gian mới dưới bàn tay sắp xếp và tâm hồn cảm nhận của người cắm hoa.

Thực hành cắm hoa Ikebana để thư giãn cơ thể và tâm hồn

Cũng như các bộ môn nghệ thuật khác, việc thực hành Ikebana thường xuyên giúp cho người thực hành đạt đến trạng thái tâm lý an định. Đặc biệt, người thực hành cảm nhận sự hòa hợp, gần gũi với với thiên nhiên nhiều hơn.

Hiểu hơn về quy luật của thiên nhiên ắt hẳn sẽ khiến người ta có một cái nhìn thấu đáo và hành động an hòa với cuộc sống hơn. Bởi quá trình thực hành cắm hoa là quá trình kết nối với hoa lá, kết nối với thiên nhiên và đó cũng là con đường để bạn trở lại, kết nối với chính mình, chăm sóc con người bên trong bạn thông qua việc tập trung suy nghĩ sắp xếp hoa lá theo một hình thức nhất định.

Ikebana khuyến khích sức sáng tạo vô biên của người thực hành nhưng cũng đề ra quy tắc khá nghiêm khắc trong một số kiểu cắm cổ điển nhất định. Chính vì vậy, Ikebana vừa khuyến khích tố chất tự do phóng khoáng của cái tôi nghệ sĩ trong bạn nhưng đồng thời đòi hỏi sự kiên định và tính tuân thủ một người hành đạo cần có.

Điều này nghe có vẻ đối nghịch. Nhưng bạn hãy tin tôi đi, cảm giác hài lòng khi ngắm nhìn một tác phẩm đẹp khiến cho bạn hết sức ngạc nhiên về khả năng sắp xếp những hoa lá quen thuộc hàng ngày. Đó là một cảm giác thật đặc biệt, thật đáng nhớ và cũng là một điều đẹp đẽ ở lại trong hành trang ký ức của bạn lâu hơn bất cứ điều gì có vẻ là lý thuyết phức tạp của nghệ thuật này!

Vẻ đẹp của tác phẩm trong nghệ thuật cắm hoa Ikebana

Tiêu chí vẻ đẹp ở mỗi cá nhân là một biến số, giống như khẩu vị của mỗi người mỗi khác, nhưng cũng có yếu tố chung chi phối như đặc trưng khí hậu, thói quen sinh hoạt hay văn hóa vùng miền, dân tộc…

Với một tác phẩm Ikebana, tôi luôn nhấn mạnh với các học viên của mình: Điều cốt yếu là bạn cần thể hiện được vẻ đẹp, hay chính là cái hồn của hoa lá, vẻ đẹp của sức sống. Vẻ đẹp này cần người cắm hoa phải có một trái tim nhạy cảm, biết quan sát và đồng cảm với vẻ đẹp của hoa lá.

Ngoài ra, vẻ đẹp của hoa lá được phát huy hơn và nổi bật hơn nếu chúng ta sắp xếp chúng trong một bố cục phù hợp với chiếc bình và không gian trưng bày tác phẩm. Mỗi tác phẩm bạn cắm có thể dành cho sự kiện đặc biệt nào đó hay đơn giản chỉ là cắm thư giãn trang trí trong nhà. Bạn sẽ tùy vào tính chất sự kiện hay thời điểm cắm hoa để thể hiện được vẻ đẹp đặc trưng mùa màng vào thời điểm đó.

Điều quan trọng đầu tiên và điều để lại dấu ấn sâu cuối với người cắm hay người thưởng lãm chính là vẻ đẹp của tâm hồn bạn phản chiếu qua hoa lá, thể hiện qua cách sắp đặt trong tác phẩm.

Thông điệp được gửi gắm trong tác phẩm

Khi người thực hiện tác phẩm với ý chí chủ quan muốn hướng đến một thông điệp nào đó qua tác phẩm, họ sẽ sử dụng nguyên liệu để làm nổi bật ý tưởng họ hướng tới với các kỹ thuật được sử dụng có chủ đích rõ ràng.

Tuy nhiên, trường hợp này thường xuất hiện khi người cắm hoa thực hành theo một chủ đề được đưa ra hay dành cho một sự kiện nhất định.

Tác phẩm ngẫu hứng từ cảm nhận thiên nhiên

Trường hợp này phổ biến, khi chủ thể cắm hoa không cần phải cắm hoa theo chủ đề được đưa ra mà họ sẽ để cho cảm xúc dẫn đường khi tiếp xúc với hoa lá. Vẻ đẹp của hoa lá sẽ lay động trái tim họ và họ cắm hoa theo sự dẫn dắt của cái đẹp, của rung cảm và một cách vô cùng tự nhiên, tác phẩm sẽ thể hiện vẻ đẹp của lăng kính tâm hồn người thực hiện.

Ý nghĩa của bộ môn nghệ thuật Ikebana trong cuộc sống

Nghệ thuật Ikebana không chỉ dừng lại ở việc cắm một bình hoa thật đẹp. Niềm vui mà nó mang lại không chỉ ở cảm giác thỏa mãn và hạnh phúc khi ngắm tác phẩm mình tạo ra.

Cái được lớn nhất, lợi ích sâu rộng mà chính người mới thực hành ít nhận ra, đó là quá trình bạn tiếp xúc với hoa lá, tập trung suy nghĩ và thực hành cắm hoa.

Trong nghệ thuật cắm hoa này, bạn cần quan sát, phát hiện ra vẻ đẹp của từng bông hoa, ngọn cỏ, cành cây như một thực thể sống riêng biệt. Vậy nên, khoảng thời gian bạn quan sát và kết nối với hoa lá, với thiên nhiên là khoảng thời gian quan trọng, vô cùng cần thiết. Đây cũng chính là lúc bạn tiếp nhận được năng lượng tích cực, an lành từ thiên nhiên, là khoảng lặng quý báu trong hành trình luôn đầy ắp các sự việc bạn phải hoàn thành, những giao tiếp xã hội bên ngoài bạn phải theo kịp hay chính những mục tiêu, nhu cầu tự bạn đặt ra cho mình.

Khi bạn kết nối với thiên nhiên, với những gần gũi thực tế quanh mình, cũng chính là lúc bạn có thời gian lắng lại để kết nối chính mình, nhìn nhận mình rõ hơn từ đó bạn sẽ có một cái nhìn thấu suốt rõ ràng hơn với sự việc diễn ra xung quanh.

Hãy chậm lại, cảm nhận và sống cùng hoa lá trong quá trình thực hành cắm hoa. Trong một lúc bất chợt nào đó, bạn sẽ chắt ra được giọt lắng nơi góc khuất tâm hồn, chạm vào miền mênh mang trong veo, thuần khiết nơi tĩnh lặng của chính mình.

Hy vọng rằng quý độc giả có thể cảm nhận được vẻ đẹp và ý nghĩa của loại hình nghệ thuật cắm hoa truyền thống đến từ Nhật Bản. Nếu quý độc giả muốn tìm hiểu sâu hơn các phong cách của Ikebana thì có thể tìm học hoặc tham gia câu lạc bộ những người yêu nghệ thuật Ikebana ở Việt nam.