Cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin, tại bang Alaska, được kỳ vọng mở ra bước tiến mới, trong nỗ lực chấm dứt xung đột Ukraine. Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng kết quả khả thi nhất, vẫn chỉ là một thỏa thuận “hoãn binh” tạm thời.

Thời khắc quan trọng tại Alaska

Vào lúc 11h ngày 15/8 (giờ địa phương, tức 2h sáng 16/8 theo giờ Hà Nội), ông Trump và ông Putin sẽ chính thức gặp nhau tại Alaska. Tâm điểm thảo luận là vấn đề Ukraine – cuộc chiến đã kéo dài hơn ba năm với nhiều tổn thất nghiêm trọng.

Hai nhà lãnh đạo được kỳ vọng, sẽ tìm được tiếng nói chung, dù cách tiếp cận của họ rất khác nhau. Ông Trump mong muốn có một cuộc gặp ba bên, bao gồm cả Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, để trực tiếp bàn thảo về hòa bình. Trong khi đó, ông Putin cho rằng điều kiện hiện tại chưa phù hợp và khẳng định sẽ tiếp tục chiến dịch quân sự, cho tới khi đạt được mục tiêu đề ra.

Kịch bản “thỏa thuận khung” – Khả thi nhưng giới hạn

Các chuyên gia cho rằng kịch bản lạc quan nhất, từ hội nghị là; việc thiết lập một thỏa thuận khung, về chấm dứt xung đột, nhận được sự đồng thuận từ Ukraine và NATO.

Theo giáo sư Charles A. Kupchan (Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Mỹ), thỏa thuận này có thể bao gồm:

  • Ngừng bắn tại chỗ và đóng băng tình hình chiến sự.
  • Không công nhận phần lãnh thổ Nga đã sáp nhập, nhưng không tìm cách thu hồi bằng vũ lực.
  • Nga công nhận phần lãnh thổ còn lại của Ukraine là quốc gia độc lập và có quyền tự vệ.
  • NATO không kết nạp Ukraine và hạn chế hiện diện quân sự tại nước này.
  • Mỹ và phương Tây từng bước dỡ bỏ lệnh trừng phạt Nga nếu thỏa thuận được thực thi.

Bà Liana Fix, chuyên gia về châu Âu, nhận định trong kịch bản tốt nhất, ông Trump sẽ thúc đẩy lệnh ngừng bắn vô điều kiện, tạo tiền đề cho các cuộc đàm phán trực tiếp và cấp cao giữa Nga và Ukraine.

Phái đoàn Mỹ (trái) và Nga tại bàn đàm phán ở Riyadh, Arab Saudi ngày 18/2. (Ảnh: AFP)

Rủi ro: Thỏa thuận có lợi cho Nga

Tuy nhiên, nhiều nhà phân tích cho rằng khả năng đạt được thỏa thuận như vậy là thấp. Nga từng từ chối đề xuất ngừng bắn toàn diện hồi tháng 5, bất chấp áp lực từ EU.

Điều tồi tệ nhất với Ukraine là; nếu ông Trump ủng hộ một thỏa thuận nghiêng hẳn về phía Nga – chẳng hạn công nhận Crimea và 4 tỉnh miền Đông thuộc Nga, yêu cầu Ukraine trung lập và không tham gia liên minh quân sự.

Nếu Ukraine bác bỏ, Mỹ có thể dừng viện trợ, dẫn tới khủng hoảng nghiêm trọng và rạn nứt trong quan hệ xuyên Đại Tây Dương.

Kịch bản “hoãn binh” – Nhiều khả năng xảy ra

Theo giới phân tích, phương án khả thi nhất là một tuyên bố chung về mong muốn đạt thỏa thuận, nhưng chưa đưa ra chi tiết cụ thể.

Nguyên nhân là thời gian chuẩn bị hội nghị quá ngắn, chỉ hơn một tuần. Kết quả này giúp ông Trump; ghi điểm chính trị, còn ông Putin không phải nhượng bộ đáng kể; khi Nga vẫn đang giữ thế chủ động trên chiến trường.

Một khả năng khác là; hai bên đồng ý ngừng bắn tạm thời; ở các thành phố lớn; như một tín hiệu thiện chí, tương tự như từng áp dụng đối với hạ tầng năng lượng vào đầu năm.

Kỳ vọng thực tế

Cả Washington và Moskva; đều hạ thấp kỳ vọng trước hội nghị. Điện Kremlin khẳng định; không nên đoán trước kết quả và sẽ không ký bất kỳ văn kiện nào. Phía Nhà Trắng mô tả sự kiện này như một “bài tập lắng nghe” của ông Trump; để hiểu rõ hơn con đường chấm dứt chiến tranh.

Tuy nhiên, một số chuyên gia cảnh báo, việc tổ chức hội nghị quá sớm có thể vô tình mang lại lợi thế ngoại giao cho Nga, giúp nước này phần nào phá vỡ thế cô lập suốt nhiều năm qua.

Có thể nói, hội nghị thượng đỉnh Trump – Putin ở Alaska; được xem là cột mốc quan trọng; nhưng chưa thể mang lại đột phá lớn. Kịch bản “hoãn binh” vẫn là lựa chọn thực tế nhất, mở ra cánh cửa cho những cuộc đàm phán sâu hơn trong tương lai.

Theo: VnExpress

Từ Khóa: