Trong khi phương Tây chi hàng tỷ USD viện trợ Ukraine chống Nga, những lo ngại về khả năng Trung Quốc xâm lược Đài Loan đang gia tăng. Hoa Kỳ sẽ can thiệp quân sự nếu Đài Loan bị tấn công? Liệu Bắc Kinh có sẵn sàng tiến hành một cuộc tiếp quản toàn diện Đài Loan – và thành công?

Mỹ sẽ dùng vũ lực nếu Trung Quốc tấn công Đài Loan?

Theo tờ France 24, tại cuộc họp báo trong khuôn khổ chuyến công du Nhật Bản ngày 23/5, Tổng thống Mỹ Joe Biden nhận được câu hỏi rằng liệu Hoa Kỳ có can thiệp quân sự để bảo vệ Đài Loan nếu Trung Quốc tấn công hay không?

Ông Biden trả lời: “Đúng, đó là cam kết mà chúng tôi đã đưa ra. Ý tưởng kiểm soát Đài Loan bằng vũ lực là không phù hợp. Điều đó sẽ gây bất ổn cho toàn bộ khu vực, tương tự những gì đang xảy ra ở Ukraine.”

Nhà Trắng sau đó đã vội vã khẳng định lại rằng không có thay đổi nào về chính sách của Mỹ với Đài Loan.

Tổng thống Biden trong cuộc hội đàm với Thủ tướng Kishida tại Tokyo (ảnh chụp màn hình AFP).

Giám đốc chương trình châu Á tại Institut Montaigne, ông Mathieu Duchâtel, nhận định: “Ông Biden muốn gửi thông điệp răn đe mạnh mẽ tới Bắc Kinh. Ông ấy muốn cho Bắc Kinh thấy rằng dù Mỹ từ chối can thiệp trực tiếp vào cuộc chiến ở Ukraine, họ vẫn quyết tâm giúp đỡ Đài Loan trong trường hợp bị Trung Quốc xâm lược”.

Tất cả những tuyên bố trên đặt ra câu hỏi: Liệu cuộc xâm lược của Trung Quốc vào Đài Loan thời điểm này khả thi đến mức nào?

Xâm lược Đài Loan sẽ là “cực kỳ khó khăn” cho Bắc Kinh

Ngân sách quốc phòng của Trung Quốc hiện ở mức 229 tỷ USD; cho phép nước này đẩy mạnh nghiên cứu và phát triển các hệ thống vũ khí mới, tàu sân bay và các cuộc tập trận quân sự.

Giám đốc chương trình Đài Loan thuộc thuộc Quỹ Nghiên Cứu Chiến Lược của Pháp, Antoine Bondaz cho hay, Trung Quốc có khả năng quân sự đáng kể cho phép họ can thiệp vào và xung quanh Đài Loan.

Tuy nhiên, ông Bondaz cho rằng trong ngắn hạn những nguồn lực này vẫn còn quá hạn chế để thực hiện một cuộc xâm lược và kiểm soát toàn bộ Đài Loan.

Theo giới chuyên gia Đài Loan có thể áp dụng các cách của Ukraine để chống lại Trung Quốc nếu bị xâm lược. Binh sĩ Đài Loan tham gia một cuộc diễn tập tại một căn cứ quân đội ở Cao Hùng ngày 6/1/2022 (ảnh chụp báo Vision Times).
Binh sĩ Đài Loan tham gia một cuộc diễn tập tại một căn cứ quân đội ở Cao Hùng ngày 6/1/2022 (ảnh chụp báo Vision Times).

Còn ông Duchâtel bình luận, Trung Quốc có thể vượt xa Đài Loan về kho vũ khí và nhân lực quân sự; nhưng về mặt chiến lược, một cuộc xâm lược như vậy sẽ vẫn “cực kỳ khó khăn đối với Bắc Kinh”.

“Nếu không tính đến sự can thiệp của Mỹ, Đài Loan vẫn có khả năng đáp trả mạnh mẽ và có thể gây ra tổn thất nặng nề cho Bắc Kinh”, ông Duchâtel nói.

Trên thực tế, Đài Loan cũng đã tăng cường chi tiêu quốc phòng. Vào tháng 1, hòn đảo chi thêm 8,6 tỷ USD cho quốc phòng; dành riêng cho việc mua các loại vũ khí như vũ khí chính xác tầm xa và tàu chiến.

Cả hai đều rút ra bài học từ cuộc chiến Ukraine – Nga

Bộ Quốc phòng Đài Loan đã theo dõi chặt chẽ cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine và cho biết, hòn đảo sẽ đưa các bài học từ cuộc chiến vào các cuộc diễn tập quân sự của mình.

Các quan chức và giới phân tích Đài Loan cho rằng cuộc kháng chiến của Ukraine chống lại quân đội Nga lớn hơn nhiều; giúp Đài Loan nghĩ đến tầm quan trọng của chiến tranh phi đối xứng và quân dự bị.

Còn chính quyền Trung Quốc đã chứng kiến sự thất bại của chiến hạm Nga. Điều này buộc Bắc Kinh phải suy nghĩ lại về các lựa chọn quân sự của mình đối với Đài Loan; cũng như rủi ro về một chiến dịch “chiến tranh chớp nhoáng”. Cũng không biết liệu lực lượng Trung Quốc có thể cầm cự được hay không nếu tấn công Đài Loan, ông Duchâtel cho hay.

Cộng đồng quốc tế phải đóng một vai trò can ngăn

Giả thiết một cuộc xâm lược trong ngắn hạn của Trung Quốc với Đài Loan dường như không thể xảy ra; nhưng “hiện trạng có thể thay đổi vào bất kỳ thời điểm nào”, ông Duchâtel nhận định.

Theo ông Bondaz, dã tâm chiếm Đài Loan của Trung Quốc luôn rõ ràng. Khi quân đội Bắc Kinh tích lũy được sức mạnh, mối đe dọa đối với Đài Loan ngày càng tăng. Nếu Trung Quốc không có đủ phương tiện để thực hiện thành công một cuộc xâm lược ngay bây giờ, thì điều đó sẽ xảy ra trong một vài năm tới, có thể là vào năm 2025.

Do đó, ông Bondaz nhấn mạnh về vai trò của cộng đồng quốc tế trong việc ngăn cản Trung Quốc sử dụng vũ lực. “Họ phải làm cho Bắc Kinh hiểu rằng cái giá phải trả, về mặt con người, quân sự và địa chính trị là rất nghiêm trọng”.