Lốc xoáy trong Bão số 10 khiến 11 người thiệt mạng ở Ninh Bình và Hưng Yên. Chuyên gia khí tượng lý giải nguyên nhân hiện tượng này và khuyến cáo cách phòng tránh.

Khoa học chưa thể dự báo vị trí và cường độ lốc xoáy

Trong Bão số 10 (BUALOI), lốc xoáy gây thiệt hại nghiêm trọng, làm 11 người tử vong tại Ninh Bình và Hưng Yên. PGS.TS Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, cho biết hiện nay khoa học chỉ có thể cảnh báo khả năng xuất hiện lốc xoáy, vòi rồng, mưa đá trong điều kiện mây dông mạnh, hình thành ở môi trường nóng ẩm và bất ổn định lớn. Tuy nhiên, chưa thể dự báo chính xác vị trí, cường độ và diễn biến của lốc xoáy.

Ông Khiêm phân tích, về bản chất, lốc xoáy cũng là một dạng bão nhưng quy mô rất nhỏ, tồn tại ngắn. Với các cơn bão lớn, hệ thống vệ tinh, radar và mô hình khí tượng có thể xác định cấu trúc, hình hài để dự báo. Ngược lại, lốc xoáy thường chỉ quan sát được bằng mắt thường vì xảy ra trong phạm vi hẹp.

Vì sao lốc xoáy xuất hiện ở phía Bắc tâm bão?

Tiến sĩ Hoàng Phúc Lâm, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, lý giải: hoàn lưu phía Bắc tâm bão thường mạnh và rộng hơn phía Nam do chịu tác động của áp cao cận nhiệt đới. Sự chênh lệch khí áp, nhiệt độ và độ ẩm giữa khối khí phía Bắc và vùng tâm bão dẫn đến mưa dông dữ dội, gió mạnh.

Trong Bão số 10, khi đi vào Bắc Trung Bộ, phần rìa phía Bắc ảnh hưởng tới đồng bằng Bắc Bộ. Sáng 29/9, nhiều ổ dông mạnh hình thành, kèm lốc xoáy được ghi nhận tại Ninh Bình, Hưng Yên, Hải Phòng qua camera của người dân.

Chỉ có thể cảnh báo trong cơn dông

Theo ông Lâm, lốc xoáy có quy mô rất nhỏ, đường kính vài chục đến vài trăm mét, thời gian tồn tại ngắn. Chúng thường xảy ra ở không gian rộng như cánh đồng, ven cao tốc và hiếm khi xuất hiện trong khu vực thành phố chật hẹp.

Việc ghi nhận chủ yếu do người dân tình cờ quay lại, còn các thiết bị quan trắc khó phát hiện. Radar và vệ tinh gần như không thể theo dõi cấu trúc lốc xoáy vì kích thước quá nhỏ. Vì vậy, dự báo chi tiết là bất khả thi, chỉ có thể cảnh báo rằng trong các cơn dông mạnh có khả năng xuất hiện lốc xoáy.

Ông Lâm cảnh báo, dù nhỏ nhưng lốc xoáy có sức gió rất lớn, tương đương gió bão và gió giật mạnh. Hậu quả là cây cối, nhà cửa, tài sản dễ bị cuốn trôi, gây thiệt hại nặng dọc đường di chuyển.

Khuyến cáo phòng tránh dông lốc, lốc xoáy

Các chuyên gia khuyến cáo, để giảm thiểu rủi ro, người dân cần theo dõi chặt chẽ bản tin thời tiết. Khi thấy mây đen, không khí lạnh, gió mạnh báo hiệu dông, nên nhanh chóng tìm nơi trú ẩn an toàn, hạn chế ra ngoài.

Nếu đang ở trong nhà, cần đóng chặt cửa ra vào và cửa sổ, trú ẩn dưới gầm bàn hoặc gầm giường chắc chắn. Không trú trong nhà để xe tạm, lều bạt vì dễ sập.

Người dân cũng nên hạn chế dùng điện thoại khi có dông sét, tránh các nơi ẩm ướt như phòng tắm, bể nước, vòi nước để phòng nguy cơ sét lan truyền.

Khi ở ngoài trời và thấy dông gió nổi lên, cần lập tức tìm nơi trú ẩn kiên cố, tuyệt đối không chạy cùng hướng với đường đi của lốc xoáy.

Theo: Chinhphu