Trung Quốc và Iran – hai đồng minh lâu năm – đang xích lại gần nhau hơn nữa thông qua một thỏa thuận kinh tế, an ninh kéo dài 25 năm. Giới quan sát cho rằng động thái này sẽ khiến Mỹ lo lắng hơn về hai quốc gia hạt nhân cùng bị trừng phạt từ Washington.

Reuters đưa tin, hôm 27/3, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị và người đồng cấp của Iran Mohammad Javad Zarif đã ký một thỏa thuận hợp tác rộng lớn kéo dài một phần tư thế kỷ.

Thỏa thuận này trải rộng trên các chủ đề kinh tế, an ninh, và dự kiến sẽ giúp Trung Quốc – Iran củng cố liên minh kinh tế và chính trị lâu đời.

Iran giúp Trung Quốc mở rộng ảnh hưởng ở Trung Đông

Thỏa thuận Trung Quốc – Iran được ký kết đúng vào thời điểm Trung Quốc đang tìm kiếm ảnh hưởng ở Trung Đông; còn Iran đang tìm kiếm sự hỗ trợ đối với nền kinh tế chao đảo do ảnh hưởng từ các lệnh trừng phạt của Mỹ.

Bản hợp tác sẽ đưa Iran vào sáng kiến “Vành đai và Con đường” của Trung Quốc; một dự án đầy tham vọng của ông Tập Cận Bình nhằm xây dựng cơ sở hạ tầng kéo dài từ Đông Á sang châu Âu. Theo Reuters, dự án này nhằm mở rộng đáng kể ảnh hưởng kinh tế và chính trị của Trung Quốc, và làm dấy lên các mối quan ngại ở Hoa Kỳ.

Theo tờ Wall Street Journal ngày 27/3, Bắc Kinh dự kiến sẽ đầu tư vào Iran thông qua các dự án năng lượng hạt nhân, cảng, đường sắt, cơ sở hạ tầng, chuyển giao công nghệ quân sự và dầu khí.

Trung Quốc là “cửa thoát hiểm” của Iran

Tổng thống Iran, Rouhani đánh giá cao sự ủng hộ của Bắc Kinh đối với Iran trong thỏa thuận hạt nhân năm 2015 với các cường quốc trên thế giới. Thỏa thuận này được ký kết dưới thời chính quyền Mỹ Barack Obama.

Năm 2018, Tổng thống Donald Trump đã rút khỏi thỏa thuận hạt nhân với Iran. Ông Trump chỉ trích các điều khoản tạo điều kiện cho Iran tiếp tục làm giàu năng lượng hạt nhân trong khi không bị trừng phạt quốc tế.

Theo đó, Washington đã áp đặt các lệnh trừng phạt và buộc Tehran phải đàm phán một thỏa thuận mới. Điều này đã ngăn cản nhiều công ty phương Tây đổ tiền vào Iran. Như vậy, việc Trung Quốc trở thành đối tác thương mại quan trọng của Iran, là “cửa thoát hiểm” chính của quốc gia này.

Ngoại trưởng Iran Zarif ca ngợi Trung Quốc là “người bạn trong lúc khó khăn” của quốc gia Trung Đông.

Mỹ và châu Âu sẽ lo lắng hơn về Trung Quốc và Iran

Thành viên Tổ chức Thể Kỷ, Dina Esfandiary nói với tờ Wall Sreet Journal, thỏa thuận giữa Tehran với Bắc Kinh sẽ khiến Mỹ và châu Âu lo lắng hơn; vì có vẻ như Iran đã tìm được một lối thoát cho nền kinh tế vốn đang bị bóp nghẹt của mình”.

Cấp phó một thời của ông Obama – đương kim Tổng thống Joe Biden tuyên bố sẽ đàm phán để đạt được thỏa thuận tương tự với Iran. Bắc Kinh công khai tán thưởng lập trường này của ông Biden.

Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị nói: “Dưới thời chính quyền mới, người Mỹ muốn xem xét lại chính sách của họ và quay trở lại hiệp định hạt nhân. Trung Quốc hoan nghênh động thái của họ”.

Từ Khóa: