Tổng thống Donald Trump yêu cầu các nước NATO ngừng nhập khẩu dầu từ Nga. Tuy nhiên, sự phụ thuộc năng lượng của Thổ Nhĩ Kỳ; Hungary và Slovakia khiến vấn đề này trở thành thách thức kinh tế lẫn chính trị.

Thổ Nhĩ Kỳ – “cửa ngõ” dầu Nga tại NATO

Trong số các thành viên NATO, Thổ Nhĩ Kỳ là nước nhập khẩu dầu thô Nga lớn nhất. Theo Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí Sạch (CREA); Ankara hiện đứng thứ ba thế giới về nhập khẩu dầu từ Moskva; phần lớn nhờ giá dầu chiết khấu mạnh.

Thậm chí, Thổ Nhĩ Kỳ còn tận dụng lợi thế lọc dầu Nga rồi xuất khẩu nhiên liệu sang châu Âu, mang lại nguồn lợi kinh tế lớn. Chính vì vậy, yêu cầu của ông Trump nếu được thực thi;sẽ là “đòn giáng mạnh” vào kinh tế Nga; nhưng cũng khiến Thổ Nhĩ Kỳ đối mặt nguy cơ thiếu hụt; bởi một số nhà máy lọc dầu nước này phụ thuộc tới 90% vào dầu Nga.

Khác với các nước EU, Ankara không bị ràng buộc bởi chính sách chung của khối; nên việc giảm phụ thuộc dầu Nga khó thể diễn ra nhanh chóng.

Hungary, Slovakia và “sợi dây” Druzhba

Trường hợp của Hungary và Slovakia lại gắn chặt; với đường ống Druzhba – nguồn cung năng lượng được xem là “huyết mạch”. Khi tuyến này từng gián đoạn do chiến sự; Ngoại trưởng Hungary đã cảnh báo nguy cơ khủng hoảng nhiên liệu.

Dù vậy, theo giới phân tích, đa dạng hóa nguồn cung vẫn khả thi. Hai nước có thể chuyển sang đường ống Adria qua Croatia, dù chi phí sẽ tăng cao. Kinh nghiệm của Cộng hòa Séc – quốc gia đã thoát hoàn toàn; khỏi dầu Nga – cho thấy đây không phải “bài toán bất khả thi”.

Tuy nhiên, yếu tố chính trị lại phức tạp hơn. Mối quan hệ cá nhân giữa Thủ tướng Hungary Viktor Orban và ông Trump ;có thể khiến Budapest tìm kiếm ngoại lệ; thay vì tuân thủ nghiêm ngặt yêu cầu của Washington.

Sức ép thuế quan và bài toán ngoại giao

Song song với dầu mỏ, ông Trump còn đề xuất NATO áp thuế; 50–100% đối với Trung Quốc vì cáo buộc Bắc Kinh hỗ trợ Moskva. Ý tưởng này được một số nghị sĩ Mỹ ủng hộ, nhưng châu Âu tỏ ra dè dặt, do họ vừa phải đối mặt với chi phí thuế quan khi làm ăn với Mỹ, vừa không muốn mất đi thị trường Trung Quốc.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng cảnh báo sẽ có “biện pháp đối phó cứng rắn” nếu NATO thực hiện.

Theo chuyên gia Benjamin Hilgenstock (Viện KSE), để thúc đẩy ý tưởng này, ông Trump cần trao đổi trực tiếp với các lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ, Hungary và Slovakia, vốn là những quốc gia chịu tác động nặng nề nhất.

Bài toán khó giải của NATO

Yêu cầu của ông Trump rõ ràng; nhằm cắt giảm nguồn thu từ dầu – một trong những trụ cột kinh tế của Nga. Tuy nhiên, sự phụ thuộc năng lượng; chi phí kinh tế và mối quan hệ ngoại giao phức tạp; khiến NATO khó thể ngay lập tức thực hiện.

Trong bối cảnh đó, “bài toán dầu Nga” tiếp tục là phép thử lớn cho sự đoàn kết nội khối; cũng như khả năng cân bằng giữa lợi ích quốc gia và sức ép từ Washington.

Theo: Báo mới

Từ Khóa: