Nga vô hiệu hoá máy bay không người lái nổi tiếng của Thổ Nhĩ Kỳ

Bayraktar là máy bay không người lái mũi nhọn của Thổ Nhĩ Kỳ. Với những thành công vượt trội ở cuộc chiến Nagorno-Karabakh năm 2020 giữa Armenia và Azerbaijan, Bayraktar đã từng là nỗi sợ của Nga. Tuy nhiên, Nga đã vô hiệu hoá khí tài này và đặt dấu chấm hết cho kỳ vọng của Thổ Nhĩ Kỳ cũng như Ukraine.

Con đường trở thành nổi tiếng của máy bay không người lái Bayraktar

Trong khi Armenia có vũ khí kế thừa của Nga, Azerbaijan đầu tư mạnh vào các máy bay không người lái của Israel và Thổ Nhĩ Kỳ, bao gồm cả máy bay không người lái Bayraktar TB2.

India Today đã đề cập rộng rãi vấn đề này vào năm 2020. Họ nói rằng, các máy bay không người lái của Thổ Nhĩ Kỳ đã áp đảo hoàn toàn lực lượng Armenia trong một khoảng thời gian ngắn. Các chuyên gia quân sự khi đó đã tuyên bố rằng máy bay không người lái đã 1 mình oanh tạc và giành chiến thắng một cách hiệu quả trong cuộc chiến.

Nói về trận chiến này, có hai bài báo để minh họa về nó. 

Một bài trên tờ The Washington Post, có tiêu đề ‘Máy bay không người lái của Azerbaijan làm chủ chiến trường ở Nagorno-Karabakh – và cho thấy tương lai của chiến tranh’. Và bài thứ hai, được đăng trên một blog chiến tranh quân sự Oryx, có tiêu đề ‘Cuộc chiến đấu cho Nagorno-Karabakh: Ghi lại những mất mát trên các mặt của Armenia và Azerbaijan’.

Bài báo của Oryx đã thống kê các hình ảnh và video để xác định xem cả hai bên đã mất bao nhiêu thiết bị. Lực lượng của Armenia và Nagorno-Karabakh đã mất 185 xe tăng, 45 xe chiến đấu bọc thép, 44 xe chiến đấu bộ binh, 147 pháo kéo, 19 pháo tự hành, 72 bệ phóng tên lửa đa nòng và 12 radar. Trong khi đó tổn thất của Azerbaijan chỉ bằng 1/6.

Chìa khóa thành công của Azerbaijan là sử dụng máy bay không người lái. Và khi cuộc chiến Ukraine nổ ra, Thổ Nhĩ Kỳ đã tận dụng cơ hội này để bán máy bay không người lái cho Ukraine. Ukraine nuôi hy vọng, sẽ huỷ diệt đoàn xe tăng hùng hậu của Nga. Nói cách khác, là họ chắc chắn rằng, trận chiến ở Ukraine sẽ là hình ảnh tái hiện của trận Azerbaijan-Armenia. Khi đó Azerbaijan giành chiến thắng áp đảo khi sử dụng máy bay không người lái Bayraktar TB2 của Thổ Nhĩ Kỳ và máy bay không người lái Kamikaze của Israel.

Bayraktar đã từng là nỗi sợ của Nga

Khi cuộc chiến Nagorno-Karabakh năm 2020 giữa Armenia và Azerbaijan kết thúc. Kết quả cuối cùng của cuộc đụng độ này đã được công bố rất sớm. Armenia với sự hậu thuẫn của Nga đã thua trong cuộc chiến này. Đáng nói, máy bay Bayraktar lại chính là nguyên nhân ngăn cản Nga đến giải cứu đồng minh thân cận Armenia của mình bằng cách không viện dẫn các điều khoản của Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể CSTO và tấn công đáp trả.

Và nỗi sợ hãi tồi tệ nhất của Nga sẽ sớm trở thành sự thật. Chỉ một tháng sau thất bại của Armenia trong cuộc xung đột Nagorno-Karabakh, tháng 10/2020 tờ Daily Sabah đưa tin rằng, Ukraine đã thể hiện sự quan tâm của mình trong việc mua 48 máy bay không người lái Bayraktar TB2 từ Ankara để tăng cường khả năng phòng không của nước này. 

Trong hơn một năm rưỡi qua, Ukraine đã mua được hàng chục máy bay không người lái tiên tiến của Thổ Nhĩ Kỳ và nước này hiện đã triển khai chúng để ngăn chặn mối đe dọa quân sự từ Nga. Đối với Nga, quốc gia tự hào có đội tăng mạnh nhất thế giới với hơn 22.000 xe tăng chiến đấu, thông tin về việc Ukraine tìm cách trang bị cho mình các máy bay không người lái Bayraktar chẳng khác gì một cơn ác mộng.

Nga vô hiệu hoá Bayraktar của Thổ Nhĩ Kỳ

Bất chấp sự tung hô của các phương tiện truyền thông của phương Tây về thành công của máy bay không người lái của Thổ Nhĩ Kỳ. Điểm yếu chết người và tác dụng của nó ở chiến trường Ukraine đã được bóc lột từng lớp.

Đáng nói là chính Tổng thống của Ukraine, ông Zelensky đã thừa nhận rằng, máy bay không người lái Bayraktar TB2 của Thổ Nhĩ Kỳ không hiệu quả trong chiến tranh với Nga. Thông tin này đã được tờ Defence đăng tải ngày 25/4. Tổng thống Ukraine Zelensky nói: “Với tất cả sự tôn trọng, chúng hoặc các máy bay không người lái khác có thể giúp đỡ, nhưng không thu được nhiều kết quả. Bởi vì còn có tên lửa, pháo binh, phòng không”.

Theo báo cáo truyền thông cũng tiết lộ rằng việc tôn vinh máy bay không người lái của Thổ Nhĩ Kỳ trong suốt cuộc khủng hoảng Nga-Ukraine có thể là một phần của cuộc chiến sai lệch thông tin của Ukraine chống lại Nga. Ngoài ra, các video đang được lan truyền trên internet cho thấy cuộc tấn công của Bayraktar vào lực lượng Nga là video về một cuộc tấn công đơn lẻ từ các góc độ khác nhau.

Defence cho biết, đây không phải là lần đầu tiên UAV TB2 hoạt động không tốt trên chiến trường, Bayraktar đã được Chính phủ Hiệp ước Quốc gia Libya ở phía tây sử dụng hai năm trước  ở Libya và tỏ ra thành công trong việc thực hiện các cuộc tấn công chính xác, nhưng nó lại không hiệu quả khi hỗ trợ tầm gần và hạn chế trong khả năng tấn công đối với các đối tượng chuyển động trên mặt đất, vì chúng dễ bị phát hiện bởi hệ thống phòng không. Theo báo cáo, hệ thống phòng không Pantsir-S của Nga đã phá hủy ít nhất 47 máy bay không người lái Bayraktar TB2 của Thổ Nhĩ Kỳ ở Libya.

Nếu Ukraine sở hữu một lực lượng máy bay không người lái hùng mạnh, điều này đồng nghĩa với việc người Nga khó có thể cử một đoàn xe bọc thép dài 40 dặm như thế.

Ukraine đã thành công trong việc chống lại quân đội Nga bên trong biên giới của họ bằng cách sử dụng khoảng 20 máy bay không người lái Bayraktar của Thổ Nhĩ Kỳ mà họ mua vài năm trước. Nhưng những chiến thắng này lại không phải hoàn toàn đến từ Bayraktar, mà một phần là do xe tăng Nga không có khả năng di chuyển nhanh qua bùn. Trong một vài tuần nữa, khi thời tiết thay đổi và mặt đất sẽ cứng lại ở Ukraine, khi đó thuận lợi cho sự cơ động hơn của quân Nga. Và Nga sẽ tiếp tục nhắm mục tiêu không kích vào các sân bay mà lực lượng Ukraine sử dụng để phóng máy bay không người lái.

Đối với Ukraine, kho vũ khí máy bay không người lái của nước này có thể sẽ tiếp tục phát huy tác dụng trong việc bảo vệ tuyến quân tiền phương của họ, nhưng nó sẽ không thể tác chiến hiệu quả đối với lãnh thổ mà Nga đã chiếm được. Nếu Ukraine rơi vào tình thế phải giành lại lãnh thổ, nước này sẽ cần nhiều hơn các loại máy bay không người lái tấn công tầm xa có thể kết nối với vệ tinh.

Vậy Nga cuối cùng đã tìm ra giải mã được máy bay không người lái tiên tiến của Thổ Nhĩ Kỳ sau thất bại của Armenia hai năm trước?

Thực tế, sau khi thua trận tại Nagorno-Karabakh và Elsewhere, Nga giải mã các thông số kỹ thuật của Bayraktar thông qua kinh nghiệm mà họ có được khi chống lại Lực lượng Chính phủ Hiệp ước Quốc gia do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn ở Libya.

Nga đã tìm ra điểm yếu của khí tài này. Đó là nó không thể thành công khi hỗ trợ tầm gần cho các hoạt động di chuyển trên mặt đất, vì hệ thống này rất dễ bị phát hiện và tiêu diệt bởi hệ thống phòng không.

Về vấn đề này Al Jazeera hồi tháng 3 đã trích dẫn ý kiến của Mauro Gilli, nhà nghiên cứu cấp cao về công nghệ quân sự và an ninh quốc tế tại Zurich. Ông Gilli nói: “Các máy bay không người lái như TB2 rất dễ bị tấn công bởi các hệ thống phòng không. Để trở nên hiệu quả, chúng cần được sử dụng một cách thuần thục, phối hợp với các hệ thống tác chiến điện tử khác làm để làm ‘mù’ các radar của đối phương và thông qua các chiến thuật thích hợp. “

Ông Gilli cho biết thêm: “Tuy nhiên, để chống lại những kẻ thù có khả năng, những công nghệ và chiến thuật này có thể không đủ. Tại Libya, các lực lượng Nga đã tìm ra những cách hiệu quả để chống lại các chiến thuật của Thổ Nhĩ Kỳ và bắn hạ máy bay không người lái của họ. Điều tương tự cũng đã được quan sát thấy ở Syria và Nagorno-Karabakh”.

Vì vậy, có thể nói rằng cuộc chiến máy bay không người lái Bayraktar của Thổ Nhĩ Kỳ không còn là bất khả chiến bại nữa. Và đó là điều đã khiến Tổng thống Ukraine Zelensky trở nên cực kỳ bồn chồn và lo lắng.

Còn đối với Thổ Nhĩ Kỳ mà nói, nước này đang trông chờ vào việc số lượng các đơn đặt hàng loại vụ khi này tăng lên với hy vọng có thể vực dậy nền kinh tế của mình. Nhưng giờ đây, họ đã phải thất vọng. Nga đã đập tan hy vọng này của Thổ Nhĩ Kỳ. Điều này càng khiến Ankara phải tính toán thận trọng hơn nữa để lách qua khe hẹp trên lằn ranh cân bằng giữa Nga và phương Tây.