Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 188/2025/NĐ-CP, hướng dẫn chi tiết thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm y tế (BHYT), trong đó quy định cụ thể về việc thanh toán trực tiếp chi phí thuốc, thiết bị y tế cho người bệnh trong trường hợp người bệnh tự mua. Quy định mới này được kỳ vọng sẽ tháo gỡ khó khăn trong bối cảnh thiếu thuốc, vật tư y tế ở một số cơ sở khám chữa bệnh.

Thanh toán BHYT với trường hợp người bệnh tự mua thuốc, thiết bị y tế

Theo Điều 60 của Nghị định 188/2025/NĐ-CP, người bệnh khi tự mua thuốc hoặc thiết bị y tế trong quá trình điều trị sẽ được cơ quan Bảo hiểm xã hội (BHXH) thanh toán trực tiếp, với các điều kiện và mức chi trả cụ thể như sau:

  1. Với thuốc:
    Mức thanh toán căn cứ vào số lượng và đơn giá ghi trên hóa đơn do người bệnh mua tại cơ sở kinh doanh dược hợp pháp.

Nếu thuốc thuộc nhóm có quy định về tỷ lệ hoặc điều kiện thanh toán, cơ quan BHXH sẽ thực hiện chi trả theo đúng tỷ lệ và điều kiện được pháp luật quy định.

  1. Với thiết bị y tế:
    Tương tự như thuốc, BHYT thanh toán theo số lượng và đơn giá ghi trên hóa đơn của cơ sở kinh doanh thiết bị y tế.

Trường hợp thiết bị y tế có quy định mức thanh toán tối đa, cơ quan BHXH chỉ thanh toán trong giới hạn đó, không vượt quá mức quy định.

Cơ sở xác định mức thanh toán: Dựa trên giá trúng thầu tại bệnh viện

Một điểm quan trọng trong quy định mới là: mức giá thanh toán tối đa cho thuốc, thiết bị y tế mà người bệnh tự mua sẽ không được vượt quá mức giá trúng thầu tại thời điểm gần nhất của cơ sở khám chữa bệnh nơi người bệnh đã điều trị.

Điều này nhằm đảm bảo tính thống nhất, tránh việc người bệnh mua thuốc/thiết bị với giá cao bất thường, đồng thời giúp BHYT kiểm soát được chi phí.

Nếu thuốc, thiết bị chưa trúng thầu tại nơi điều trị thì sao?

Trong trường hợp thuốc hoặc thiết bị y tế chưa trúng thầu tại cơ sở y tế nơi người bệnh khám chữa bệnh, mức thanh toán sẽ căn cứ theo kết quả lựa chọn nhà thầu còn hiệu lực tại thời điểm thanh toán, theo thứ tự ưu tiên sau:

  • Kết quả mua sắm tập trung cấp quốc gia hoặc kết quả đàm phán giá do Bộ Y tế hoặc cơ quan trung ương tổ chức;
  • Kết quả mua sắm tập trung cấp địa phương;
  • Giá trúng thầu thấp nhất của các cơ sở khám chữa bệnh công lập cùng cấp chuyên môn kỹ thuật trên địa bàn;
  • Nếu không có dữ liệu tại địa phương, thì căn cứ theo kết quả đấu thầu thấp nhất của các cơ sở tương đương trên toàn quốc;

Cuối cùng, nếu vẫn không có, sử dụng kết quả lựa chọn nhà thầu thấp nhất của bất kỳ cơ sở khám chữa bệnh công lập nào trên toàn quốc.

Việc quy định theo thứ tự ưu tiên này nhằm đảm bảo tính minh bạch, hợp lý và tiết kiệm cho quỹ BHYT.

Cách khấu trừ chi phí trong các trường hợp cụ thể

Cơ quan BHXH sẽ xử lý phần chi phí BHYT cho người bệnh đã tự mua thuốc, thiết bị y tế theo hai tình huống:

  • Trường hợp 1: Thuốc, thiết bị y tế đã được tính vào giá dịch vụ y tế
    → BHXH sẽ khấu trừ phần thanh toán từ tổng chi phí dịch vụ khám chữa bệnh của cơ sở y tế.
  • Trường hợp 2: Thuốc, thiết bị y tế chưa tính vào giá dịch vụ y tế
    → BHXH không khấu trừ, mà thanh toán trực tiếp phần này cho người bệnh.

Ngoài ra, toàn bộ chi phí thuốc, thiết bị y tế mà người bệnh tự mua và được BHYT thanh toán sẽ được tính vào dự kiến chi phí của cơ sở khám chữa bệnh, giúp quản lý và theo dõi tài chính tốt hơn.

Quy định này có ý nghĩa gì với người bệnh?

Trong thực tế, không ít người bệnh tại các bệnh viện công buộc phải tự mua thuốc, vật tư y tế bên ngoài do tình trạng thiếu hụt cục bộ hoặc chậm trễ trong đấu thầu, mua sắm. Trước đây, các trường hợp này gặp nhiều vướng mắc khi thanh toán BHYT vì chưa có quy định rõ ràng.

Với Nghị định 188/2025/NĐ-CP, quyền lợi của người bệnh được đảm bảo rõ ràng hơn:

  • Yên tâm điều trị ngay cả khi phải tự mua thuốc, thiết bị y tế;
  • Không bị thiệt thòi vì mua thuốc ngoài hệ thống nhưng vẫn được thanh toán BHYT hợp lệ;
  • Công bằng hơn giữa các nhóm người bệnh, giúp giảm tình trạng chênh lệch trong chi trả chi phí y tế.

Chính sách mới tại Nghị định 188/2025/NĐ-CP là bước tiến quan trọng nhằm đảm bảo quyền lợi của người tham gia BHYT, đồng thời tạo điều kiện cho cơ sở y tế và cơ quan BHXH thực hiện minh bạch, công bằng trong chi trả.

Người dân cần lưu ý: giữ hóa đơn hợp lệ, đảm bảo mua thuốc – thiết bị y tế tại các cơ sở được cấp phép và hiểu rõ quy định về tỷ lệ thanh toán để thực hiện đúng và đủ thủ tục khi đề nghị thanh toán.

Theo: suckhoedoisong