TP HCM dự kiến áp dụng vùng phát thải thấp (LEZ) tại trung tâm từ năm 2026, hạn chế xe xăng dầu không đạt chuẩn khí thải, hỗ trợ người dân chuyển sang xe điện, buýt điện và xe đạp công cộng, nhằm giảm ô nhiễm không khí và ùn tắc giao thông.

TP HCM đang triển khai đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông với mục tiêu giảm bụi mịn PM2.5, PM10 và phát triển giao thông xanh. Theo kế hoạch, từ năm 2026, thành phố sẽ thiết lập vùng hạn chế khí thải TP HCM tại khu vực trung tâm và thí điểm ở Cần Giờ – nơi được xem là khu dự trữ sinh quyển quan trọng.

Phạm vi và lộ trình hạn chế xe xăng dầu

Khu vực trung tâm dự kiến gồm các quận 1, 3, 5, 6, 8, 10, 11, Bình Thạnh, Tân Bình, Tân Phú, Phú Nhuận, giới hạn bởi 15 cây cầu và 17 tuyến đường chính, với khoảng 3,2 triệu dân và hơn 9,2 triệu lượt di chuyển mỗi ngày. Đây là khu vực thường xuyên có nồng độ bụi mịn vượt chuẩn và đã có mạng lưới giao thông công cộng tương đối tốt.

  • Giai đoạn 2026: Hạn chế xe máy kinh doanh dịch vụ dưới chuẩn Euro 2 và ôtô thương mại dưới chuẩn Euro 4; cấm hoàn toàn xe tải nặng chạy dầu diesel vào vùng phát thải thấp TP HCM.
  • Giai đoạn 2027-2032: Mở rộng hạn chế đối với toàn bộ xe máy và ôtô dưới chuẩn khí thải nêu trên.
  • Sau 2032: Nâng tiêu chuẩn khí thải, mở rộng vùng LEZ ra toàn bộ vành đai 1, bao gồm các tuyến Phạm Văn Đồng – vòng xoay Nguyễn Thái Sơn – ngã tư Bảy Hiền – Hương Lộ 2 – Nguyễn Văn Linh.

Hệ thống giám sát khí thải

Từ 2026-2032, thành phố sẽ lắp 58 camera nhận diện biển số (ANPR) tại các tuyến đường chính như Nguyễn Bỉnh Khiêm, Hai Bà Trưng, Võ Thị Sáu… Kết nối dữ liệu đăng kiểm sẽ giúp xác định phương tiện không đạt chuẩn và xử phạt. Sau năm 2032, mạng lưới sẽ mở rộng lên 200 camera tại các tuyến vành đai và khu vực gần sân bay Tân Sơn Nhất.

Chính sách hỗ trợ chuyển đổi phương tiện

Đề án đưa ra nhiều biện pháp khuyến khích người dân chuyển đổi sang phương tiện giao thông bền vững:

  • Không đăng ký mới xe xăng trong vùng LEZ.
  • Xe máy xăng áp dụng niên hạn sử dụng, khi thanh lý được bồi hoàn 70% giá trị còn lại; mua xe máy điện mới được trợ giá 10% (tối đa 5 triệu đồng).
  • Giảm 50% lệ phí đăng ký, biển số cho xe máy điện; hỗ trợ 20% lãi suất vay trong năm đầu.
  • Ôtô điện được giảm 50% lệ phí đăng ký, biển số, phí bảo trì đường bộ và hỗ trợ 10% lãi suất vay năm đầu.

Đầu tư hạ tầng giao thông xanh

Thành phố sẽ mở 72 tuyến xe buýt điện TP HCM với hơn 1.100 phương tiện, triển khai 8.000 xe đạp công cộng, cùng 750-1.338 trạm sạc xe điện tại bãi đỗ, trung tâm thương mại và trục giao thông chính. Tổng kinh phí giai đoạn 2025-2030 dự kiến hơn 7.300 tỷ đồng, từ ngân sách nhà nước và nguồn xã hội hóa.

Mục tiêu và kỳ vọng

TP HCM hiện có hơn 14 triệu dân, hơn một triệu ôtô và khoảng 10,2 triệu xe máy, chưa kể lượng lớn xe vãng lai. Giao thông đường bộ chiếm tới 88% bụi mịn từ hoạt động giao thông, gây thiệt hại kinh tế trên 3.000 tỷ đồng/năm. Thành phố kỳ vọng đến năm 2030 sẽ có 900.000-1,5 triệu xe máy điện, 13.000-18.000 ôtô điện, toàn bộ xe buýt và taxi đầu tư mới sẽ chạy bằng năng lượng sạch. Khi đó, lượng ô nhiễm không khí từ giao thông có thể giảm tới 90%, đồng thời đáp ứng 25% nhu cầu đi lại bằng phương tiện công cộng.

Theo ông Bùi Hòa An, Phó giám đốc Sở Xây dựng, đây là bước đi quan trọng trong kế hoạch giảm ô nhiễm không khí TP HCM, phù hợp với Chỉ thị 20 của Thủ tướng về chuyển đổi xanh và phát triển bền vững.

Theo: Khai mở