Tại Nhà Trắng tối 29/9, Tổng thống Mỹ Donald Trump giới thiệu kế hoạch hòa bình 21 điểm. Ông Trump kêu gọi trao trả con tin, rút quân Israel và tái thiết Gaza. Đánh dấu nỗ lực ngoại giao lớn nhất từ trước tới nay của ông nhằm giải quyết cuộc xung đột Israel–Palestine kéo dài nhiều thập kỷ.

Trao đổi con tin: Mấu chốt phá vỡ vòng xoáy bạo lực

Theo kế hoạch, toàn bộ con tin – kể cả thi thể – sẽ được trao trả trong vòng 72 giờ; sau khi Israel chấp thuận thỏa thuận. Đổi lại, Israel sẽ thả 250 tù nhân chung thân; và 1.700 người Palestine, bị bắt sau ngày 7/10/2023, trong đó có toàn bộ phụ nữ và trẻ em. Mỗi con tin Israel được trả tự do, sẽ tương ứng với việc; trao trả thi thể của 15 người Palestine.

Các nhà phân tích nhận định, cơ chế trao đổi song phương này; nhằm tạo áp lực buộc cả hai bên phải hành động nhanh; đồng thời gửi thông điệp rằng mọi mạng sống đều được coi trọng. Việc gắn quá trình trao trả con tin, với tiến trình rút quân; cũng giúp ngăn nguy cơ tái bùng phát giao tranh.

Quản trị tạm thời và cơ chế giám sát quốc tế

Ông Trump đề xuất, thành lập ủy ban kỹ trị Palestine tạm thời quản lý Gaza; đặt dưới sự giám sát của “Hội đồng Hòa bình” quốc tế do chính ông giữ vai trò Chủ tịch. Hội đồng dự kiến, có sự tham gia của nhiều nhân vật quốc tế; trong đó có cựu Thủ tướng Anh Tony Blair. Song song, Mỹ, Israel và Qatar; sẽ thiết lập cơ chế ba bên, để giám sát thực thi thỏa thuận và giải quyết các bất đồng.

Điểm đáng chú ý khác là, nguyên tắc “không ai bị ép rời Gaza”; cho phép người dân tự do rời đi hoặc trở về. Giới ngoại giao đánh giá, đây là bước đi quan trọng, nhằm trấn an cộng đồng quốc tế; về vấn đề nhân quyền – một trong những rào cản lớn, của các thỏa thuận trước đây.

Động lực kinh tế: Tái thiết để duy trì hòa bình

Kế hoạch của ông Trump, không chỉ dừng ở an ninh; mà còn đặt trọng tâm vào tái thiết kinh tế. Một vùng kinh tế đặc biệt, sẽ được thành lập tại Gaza, với thuế suất ưu đãi; nhằm thu hút đầu tư quốc tế, tạo hàng chục nghìn việc làm; và khôi phục cơ sở hạ tầng, bị chiến tranh tàn phá.

Theo giới phân tích, việc gắn kết hòa bình với phát triển kinh tế; sẽ giúp giảm động cơ bạo lực, đồng thời, mở ra cơ hội thu hút nguồn vốn; hàng tỷ USD cho Gaza. Nếu được thực thi, đây sẽ là bước đi mang tính dài hạn; khác biệt so với các sáng kiến hòa bình trước đây; vốn chủ yếu tập trung vào cam kết chính trị.

Dù mang nhiều kỳ vọng, kế hoạch 21 điểm; vẫn đối mặt với nhiều rào cản: sự chia rẽ, giữa các phe phái Palestine; tâm lý nghi kỵ của Israel; và ảnh hưởng từ các cường quốc khu vực. Tuy vậy, với sự hậu thuẫn từ Mỹ; và tín hiệu hợp tác ban đầu từ Hamas, giới quan sát nhận định đây là cơ hội hiếm có; để khởi động một tiến trình hòa bình bền vững cho Gaza.

Theo: TTXVN

Từ Khóa: