Quốc hội đã chính thức thông qua việc bãi bỏ hình phạt tử hình với 8 tội danh, trong đó có tham ô và nhận hối lộ. Những bản án tử hình chưa thi hành sẽ được chuyển thành tù chung thân từ ngày 1/7/2025. Quyết định này đánh dấu bước chuyển quan trọng trong tiến trình cải cách tư pháp, phù hợp xu hướng quốc tế.

Gần 90% đại biểu đồng thuận bỏ án tử với 8 tội

Sáng 25/6, Quốc hội biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự với 429/439 đại biểu tán thành (chiếm 89,75%). Luật sẽ có hiệu lực từ ngày 1/7/2025.

Trong lần sửa đổi này, 8 tội danh chính thức được loại bỏ hình phạt tử hình, gồm:

  • Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân
  • Phá hoại cơ sở vật chất – kỹ thuật của Nhà nước
  • Sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh
  • Phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược
  • Gián điệp
  • Vận chuyển trái phép chất ma túy
  • Tham ô tài sản
  • Nhận hối lộ

Tử hình chưa thi hành sẽ chuyển thành án tù chung thân

Đáng chú ý, điều khoản chuyển tiếp quy định rõ: những bản án tử hình đã tuyên nhưng chưa thi hành trước ngày 1/7 sẽ không còn hiệu lực. Thay vào đó, Chánh án TAND Tối cao sẽ quyết định chuyển sang hình phạt tù chung thân.

Đây là bước điều chỉnh mang tính nhân đạo, đồng thời khuyến khích việc khắc phục hậu quả trong các vụ án đặc biệt nghiêm trọng.

Vì sao Việt Nam bỏ tử hình với tội tham ô, nhận hối lộ?

Bộ trưởng Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, mục tiêu của chính sách mới là thu hẹp phạm vi áp dụng hình phạt tử hình, từng bước tiệm cận với thông lệ quốc tế.

Theo thống kê:

  • Bộ luật Hình sự 1985: có 44 tội áp dụng án tử
  • Đến năm 1999: còn 29
  • Năm 2009: giảm còn 22
  • Năm 2015: tiếp tục giảm xuống 18
  • Năm 2025: chỉ còn 10 tội giữ án tử hình sau lần sửa đổi mới nhất

Việt Nam đang từng bước cải cách hệ thống hình sự, phù hợp với xu thế toàn cầu, khi hiện nay chỉ khoảng 50/193 quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc còn duy trì án tử hình.

Chỉ được giảm án nếu nộp lại ¾ tài sản tham nhũng

Đối với tội tham ô, nhận hối lộ, Bộ luật mới quy định người bị kết án tù chung thân chỉ được xem xét giảm án nếu:

  • Tự nguyện nộp lại ít nhất ¾ tài sản đã chiếm đoạt
  • Tích cực hợp tác với cơ quan chức năng
  • Lập công lớn trong quá trình tố tụng

Quy định này nhằm tăng tính răn đe, thu hồi tài sản phạm tội, đồng thời thúc đẩy người vi phạm thành khẩn khai báo.

Tăng hình phạt tiền với tội môi trường, thực phẩm, ma túy

Ngoài việc bỏ án tử, Luật sửa đổi còn nâng mức hình phạt tù và phạt tiền với nhiều tội danh, đặc biệt trong các lĩnh vực:

  • Vi phạm môi trường
  • Sản xuất, buôn bán thực phẩm, thuốc giả
  • Vi phạm an toàn thực phẩm
  • Ma túy và tham nhũng

Theo Bộ trưởng Tư pháp, mức phạt tiền tăng gấp đôi so với trước, phản ánh đúng thực tế kinh tế – xã hội khi mức lương cơ sở và thu nhập bình quân đã tăng hơn 2 lần so với năm 2015.

Phù hợp xu thế quốc tế, vẫn đảm bảo phòng chống tội phạm

Việc chính thức bỏ tử hình với 8 tội danh được Chính phủ đánh giá là bước đi thận trọng nhưng cần thiết. Chính sách mới vừa thể hiện tinh thần nhân đạo, vừa đảm bảo đấu tranh hiệu quả với tội phạm.

Đồng thời, đây cũng là bước tiến quan trọng để nâng cao uy tín pháp lý quốc gia, mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế, và hội nhập sâu rộng với thế giới.