Công ty TNHH Người Lái Xe Mặt trời Việt Nam (Sunrider Việt Nam) chính thức chấm dứt hoạt động bán hàng đa cấp sau gần một thập kỷ hoạt động. Diễn biến này một lần nữa đặt ra câu hỏi về hiệu quả quản lý và mức độ rủi ro của mô hình kinh doanh này đối với người dân và xã hội.

Sunrider Việt Nam rút lui khỏi ngành đa cấp: Vì sao?

Ngày 4/8, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia (Bộ Công Thương) thông báo đã tiếp nhận hồ sơ và xác nhận việc chấm dứt hoạt động bán hàng đa cấp của Công ty TNHH Người Lái Xe Mặt trời Việt Nam (Sunrider Việt Nam). Công ty này đặt trụ sở tại tòa nhà Lam Giang, số 167-173 Trần Hưng Đạo, TP.HCM, do bà Nguyễn Ngọc Mỹ Uyên làm Tổng giám đốc và đại diện pháp luật.

Sunrider Việt Nam được cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp từ tháng 7/2015, từng gia hạn và điều chỉnh giấy phép nhiều lần, lần gần nhất vào tháng 11/2024. Hiện doanh nghiệp đã chính thức đề nghị giải tỏa khoản tiền ký quỹ đang phong tỏa tại Ngân hàng Standard Chartered Việt Nam – Chi nhánh TP.HCM, theo đúng quy trình pháp lý.

Quy trình chấm dứt hoạt động bán hàng đa cấp: Không chỉ dừng lại ở văn bản

Theo quy định hiện hành, sau khi doanh nghiệp nộp hồ sơ thông báo chấm dứt hoạt động bán hàng đa cấp, trong thời hạn 30 ngày, các bên liên quan – bao gồm người tham gia hệ thống và các cơ quan chức năng – có trách nhiệm thông báo đến Bộ Công Thương nếu doanh nghiệp chưa hoàn tất nghĩa vụ pháp lý hoặc tài chính.

Nếu không có thông tin phản hồi trong thời hạn này, Bộ Công Thương sẽ ban hành văn bản cho phép doanh nghiệp rút tiền ký quỹ. Đây là khoản tiền buộc phải ký quỹ trước khi hoạt động, nhằm bảo vệ quyền lợi người tham gia và đảm bảo nghĩa vụ với Nhà nước.

Ký quỹ ngành đa cấp: Nút chặn pháp lý còn yếu?

Hiện tại, mức ký quỹ tối thiểu theo Nghị định 40/2018 là 10 tỷ đồng. Tuy nhiên, theo đánh giá của Bộ Công Thương, mức này không còn phù hợp trước những vụ việc vi phạm nghiêm trọng, gây thiệt hại lớn cho người dân. Trên thực tế, trong các vụ án hình sự liên quan đến mô hình đa cấp, con số thiệt hại vượt xa mức ký quỹ hiện hành, khiến việc bồi thường gặp khó khăn.

Nhằm tăng cường giám sát và ràng buộc trách nhiệm doanh nghiệp, Bộ Công Thương đang lấy ý kiến cho Dự thảo Nghị định sửa đổi với hai phương án siết chặt:

  • Phương án 1: Doanh nghiệp phải ký quỹ 5% vốn điều lệ, nhưng không thấp hơn 50 tỷ đồng.
  • Phương án 2: Tương tự phương án 1, nhưng mức sàn thấp hơn – chỉ từ 20 tỷ đồng.

Mục tiêu là tạo rào cản kỹ thuật ngăn chặn doanh nghiệp yếu kém, hạn chế rủi ro cho người tiêu dùng và giảm thiểu tình trạng lợi dụng mô hình đa cấp để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.

Nhiều doanh nghiệp âm thầm rút lui: Xu hướng hay tín hiệu cảnh báo?

Việc Sunrider Việt Nam rút lui chỉ là một trong hàng loạt trường hợp doanh nghiệp bán hàng đa cấp dừng hoạt động trong thời gian gần đây. Theo đánh giá của giới chuyên gia, làn sóng “rút chân” này có thể đến từ nhiều nguyên nhân:

  • Áp lực pháp lý ngày càng tăng;
  • Cạnh tranh gay gắt trong ngành;
  • Mô hình kinh doanh không còn phù hợp;
  • Thay đổi hành vi tiêu dùng và sự cảnh giác của người dân.

Dù không phải doanh nghiệp nào dừng hoạt động cũng có dấu hiệu vi phạm, nhưng việc giám sát, đánh giá rủi ro và rà soát năng lực tài chính của các công ty đa cấp là hết sức cần thiết. Đặc biệt, trong bối cảnh ngành này từng gây ra nhiều vụ lừa đảo, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hàng nghìn người dân, đa phần là người cao tuổi, sinh viên, lao động nghèo…

Kết luận: Cần lấp lỗ hổng quản lý trước khi quá muộn

Việc một công ty đa cấp chính thức chấm dứt hoạt động, dù diễn ra đúng thủ tục, vẫn là lời nhắc nhở về những rủi ro tiềm ẩn của mô hình kinh doanh này. Việc nâng mức ký quỹ là bước đi đúng hướng, nhưng cần đi kèm với các biện pháp khác như: kiểm toán định kỳ, giám sát hệ thống phân phối, công khai minh bạch báo cáo hoạt động…

Người dân, đặc biệt là những người dễ bị tổn thương, cần được tăng cường tuyên truyền về các dấu hiệu nhận biết mô hình đa cấp biến tướng để tránh “sập bẫy”. Trong khi đó, cơ quan chức năng cần hành động quyết liệt hơn nhằm siết chặt quản lý, bảo vệ người tiêu dùng và giữ gìn uy tín thị trường.

Theo: Dân trí