Ngành thủy sản Việt Nam đối diện nguy cơ mất 500 triệu USD mỗi năm sau khi Mỹ bất ngờ từ chối công nhận tương đương đối với 12 nghề khai thác hải sản, bắt đầu áp dụng lệnh cấm nhập khẩu từ 1/1/2026.

Mỹ bất ngờ từ chối công nhận tương đương

Theo thông báo của Cục Quản lý Đại dương và Khí quyển Hoa Kỳ (NOAA) gửi Cục Thủy sản và Kiểm ngư (Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn) ngày 26/8, 12 nghề khai thác hải sản của Việt Nam không được công nhận tương đương theo Đạo luật Bảo vệ Động vật có vú ở biển (MMPA).

Các sản phẩm liên quan – gồm cá bơn, cá cờ, cá đối, cá hồng, cá kiếm, cá mú, cá ngừ, cá thu, cua, ghẹ, mực và tôm hùm – sẽ bị cấm nhập khẩu vào Mỹ từ ngày 1/1/2026. Nguyên nhân được đưa ra là rủi ro cao khi sử dụng lưới rê và lưới cuốn, có thể gây hại cho cá voi, cá heo và các loài thú biển.

Quyết định này được ví như một “cú sốc” chưa từng có với ngành thủy sản Việt Nam, bởi Mỹ hiện là một trong những thị trường xuất khẩu lớn nhất.

Nguy cơ mất nửa tỷ USD và sinh kế hàng trăm nghìn lao động

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), giá trị xuất khẩu của 12 nhóm sản phẩm hải sản nói trên sang Mỹ trong năm 2024 đạt hơn 511 triệu USD. Việc bị cấm nhập khẩu có thể khiến ngành thủy sản thất thu khoảng 500 triệu USD/năm.

Đặc biệt, cá ngừ – mặt hàng chủ lực – có nguy cơ mất trắng thị trường Mỹ, nơi chiếm tới 387 triệu USD trong gần 1 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu năm 2024. Các sản phẩm khác như ghẹ, cá thu, cá mú, mực, cá kiếm cũng chung số phận.

Không chỉ doanh nghiệp xuất khẩu, hàng trăm nghìn ngư dân và công nhân chế biến sẽ chịu ảnh hưởng trực tiếp, trong khi vị thế hải sản Việt Nam trên thị trường quốc tế bị suy yếu.

Đáng lo ngại hơn, Việt Nam hiện phụ thuộc 75-80% nguyên liệu cá ngừ nhập khẩu để chế biến hàng xuất sang Mỹ. Trong đó, nhiều nguồn cung từ Indonesia, Philippines, Trung Quốc, Đài Loan (Trung Quốc) cũng bị NOAA từ chối một phần. Điều này đồng nghĩa doanh nghiệp Việt vừa khó bán hàng tự đánh bắt, vừa thiếu nguyên liệu hợp lệ để sản xuất.

Doanh nghiệp và VASEP gấp rút tìm giải pháp

Trước tình thế khẩn cấp, ngày 8/9, VASEP đã tổ chức họp khẩn và gửi kiến nghị lên Chính phủ cùng các Bộ ngành. Các đề xuất chính gồm:

  • Thuê chuyên gia tư vấn Mỹ để hỗ trợ kỹ thuật và vận động hành lang.
  • Thành lập tổ công tác liên ngành xây dựng kế hoạch ứng phó.
  • Làm việc trực tiếp với NOAA để làm rõ lộ trình và xin cơ chế chuyển tiếp.

VASEP cũng kêu gọi các doanh nghiệp hội viên phối hợp chặt chẽ, chủ động trao đổi với nhà nhập khẩu Mỹ và xây dựng kịch bản điều chỉnh sản xuất, mở rộng thị trường thay thế.

Theo giới chuyên gia, quyết định từ Mỹ không chỉ là thách thức lớn với thủy sản Việt Nam, mà còn là phép thử cho khả năng ứng phó của toàn ngành trong việc tuân thủ các tiêu chuẩn khai thác bền vững, giảm thiểu tác động đến hệ sinh thái biển.

Theo: Dân Trí

Từ Khóa: