Ngày 25/9, các nhà thiên văn học vừa ghi lại khoảnh khắc hành tinh WISPIT 2b ra đời, lần đầu tiên bắt gặp một thế giới mới đang hình thành trong đĩa bụi quanh sao trẻ WISPIT 2. Phát hiện mang tính lịch sử này không chỉ xác nhận giả thuyết về quá trình tiến hóa của các hệ sao, mà còn mở ra cơ hội giải mã cách Trái Đất và các hành tinh khổng lồ từng ra đời cách đây 4,5 tỷ năm.

Đĩa bụi WISPIT 2 – “phòng sinh” khổng lồ ngoài không gian

Ngôi sao WISPIT 2, có khối lượng tương đương Mặt trời, được bao quanh bởi một đĩa tiền hành tinh; gồm khí và bụi dày đặc. Từ lâu, các nhà khoa học đã phát hiện, những khoảng trống tối trong đĩa này; nhưng chỉ suy đoán đó là dấu vết của hành tinh trẻ đang mở đường.
Nhờ hệ thống quang học thích nghi MagAO-X, trên kính Magellan ở Chile, cùng dữ liệu; từ VLT của ESO và kính Song sinh tại Arizona; nhóm nghiên cứu đã phát hiện ánh sáng, hydrogen alpha – tín hiệu đặc trưng của quá trình; khí hydro rơi xuống bề mặt hành tinh non trẻ. Trong hình ảnh, một chấm sáng tím nổi bật; giữa hai vòng bụi, xác nhận sự tồn tại của WISPIT 2b; đồng thời hé lộ thêm một ứng viên khác là CC1 gần sao chủ hơn.

Khác với các lần quan sát gián tiếp trước đây, lần này, nhân loại bắt gặp trực diện; quá trình hình thành hành tinh; tương tự như chụp được “ảnh siêu âm” của một em bé trong bụng mẹ; nhưng ở quy mô vũ trụ.

Hành tinh khổng lồ và cấu trúc nhiều tầng ấn tượng

WISPIT 2b và đĩa tiền hành tinh của nó được nhìn thấy bằng ánh sáng khả kiến. (Ảnh: Khai Mở)

Theo kết quả phân tích, WISPIT 2b có khối lượng khoảng 5 lần sao Mộc; trong khi CC1 nặng tới 9 lần sao Mộc. WISPIT 2b quay quanh sao chủ ở khoảng cách 56 AU, còn CC1 ở 15 AU.
Đĩa bụi của hệ sao này, chứa ít nhất bốn vòng bụi và bốn khoảng trống; tựa như một chiếc bánh kem nhiều tầng, với các lớp vật chất xoắn ốc. Các khoảng trống này, chính là bằng chứng cho thấy; có nhiều hành tinh đang âm thầm lớn lên, dọn sạch môi trường xung quanh; để định hình quỹ đạo riêng.
Nếu so với Hệ Mặt trời, CC1 nằm ở khoảng giữa Sao Thổ và Sao Thiên Vương; trong khi WISPIT 2b, ở ngoài cùng, xa hơn cả Sao Hải Vương; nơi chúng ta thường gọi là vành đai Kuiper.

Giá trị khoa học: Từ bí ẩn ngoại hành tinh đến câu chuyện về Trái Đất

WISPIT 2b xuất hiện như một chấm tím trong một khoảng trống không bụi, giữa vành đai bụi trắng sáng xung quanh ngôi sao và vành đai ngoài mờ hơn. Quay quanh ở khoảng cách khoảng 56 lần khoảng cách trung bình giữa Trái Đất và Mặt Trời. (Ảnh: Khai Mở)

Trước đây, các nhà khoa học mới chỉ có những suy luận gián tiếp, dựa trên dữ liệu quang phổ; hoặc dao động ánh sáng để xác định sự tồn tại của ngoại hành tinh. Việc ghi lại hình ảnh trực tiếp của WISPIT 2b, là một bước tiến lịch sử; giúp kiểm chứng lý thuyết hành tinh hình thành; từ đĩa bụi – quá trình từng tạo ra Trái Đất cách đây 4,5 tỷ năm.
Giáo sư Laird Close nhấn mạnh: “Chúng tôi đã chờ khoảnh khắc này hàng chục năm. Cuối cùng, chúng tôi thấy tận mắt một hành tinh non trẻ đang dọn đường trong đĩa bụi”.
Nghiên cứu sinh, Gabriel Weible bổ sung: “Đây giống như ảnh sơ sinh, của Sao Mộc hoặc Sao Thổ; cho chúng ta cái nhìn sống động về quá khứ; của chính Hệ Mặt trời”.
Khám phá này, không chỉ củng cố mô hình tiến hóa hành tinh, mà còn mở đường cho việc tìm kiếm các hệ sao tương tự; nơi những hành tinh trẻ khác; có thể đang chờ được phát hiện.

Nó cũng cung cấp dữ liệu quý giá, để so sánh; sự khác biệt giữa các hệ sao trẻ, và Hệ Mặt trời trưởng thành; từ đó giải mã vì sao Trái Đất có thể trở thành hành tinh có sự sống.

Theo: Khai Mở

Từ Khóa: