Sự thúc đẩy mạnh mẽ ý tưởng về một “NATO của thế giới Hồi giáo”; bắt nguồn từ vụ Israel không kích Doha (Qatar), lần đầu thủ đô Arab bị tấn công từ 1991, gây chấn động nghiêm trọng chủ quyền.

Ảo vọng liên minh: Thế giới Hồi giáo xích lại gần nhau

Vụ không kích vào Qatar ngày 9/9 đã khiến 6 người thiệt mạng, bao gồm cả một nhân viên an ninh. Đây là đòn giáng trực diện, không thể chấp nhận được vào chủ quyền quốc gia. Các nước Arab nhận ra cam kết an ninh của Mỹ đang bị nghi ngờ. Sanam Vakil thuộc Chatham House nhận định rằng các nước Vùng Vịnh muốn giảm rủi ro. Họ đang thúc đẩy quyền tự chủ chiến lược lớn hơn. Đó là lý do ý tưởng về một “NATO của thế giới Hồi giáo” trở nên nóng hơn bao giờ hết.

Ý tưởng về một lực lượng an ninh chung đã xuất hiện từ lâu nhưng chưa thành hiện thực. Tại Hội nghị thượng đỉnh ở Qatar, Iran và Pakistan đã lên tiếng mạnh mẽ. Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian cảnh báo về nguy cơ tấn công tiếp theo. Ông kêu gọi khối Hồi giáo phải đoàn kết lại ngay lập tức. Pakistan muốn lập một “lực lượng đặc nhiệm Arab – Hồi giáo” chống lại Israel.

Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (GCC) đã kích hoạt điều khoản phòng thủ chung. Nó có nội dung tấn công một nước thành viên là tấn công tất cả. Saudi Arabia cũng ký “hiệp ước phòng thủ chung chiến lược” với Pakistan. Cách diễn đạt của hiệp ước này giống Điều 5 trong Hiệp ước NATO. Hussein Ibish nhận xét các nước Arab không còn lựa chọn nào khác. Họ buộc phải thực hiện ý tưởng quân sự này.

Từ ‘NATO Hồi giáo’ đến mô hình an ninh khả thi

Dù tham vọng lớn, việc thành lập “NATO của thế giới Hồi giáo” vẫn gặp nhiều trở ngại. Liên minh kiểu NATO khó khả thi do ràng buộc các nước tham gia vào những cuộc chiến không liên quan. Andreas Krieg cho rằng không lãnh đạo Vùng Vịnh nào muốn xung đột với Israel. Mô hình “6+2” được giới chuyên gia coi là giải pháp an ninh thực tế hơn. Mô hình này bao gồm 6 nước GCC cùng với Thổ Nhĩ Kỳ và Ai Cập.

Thổ Nhĩ Kỳ là “đối tác phi phương Tây đáng tin cậy nhất” của Vùng Vịnh. Nước này có binh sĩ đồn trú tại Qatar từ năm 2017. Ai Cập cũng có quân đội mạnh nhất trong khối Arab. Chuyên gia Cinzia Bianco tin rằng mô hình này có thể sớm được thảo luận. Ngay cả mô hình “6+2” cũng sẽ được triển khai một cách chậm rãi. Phần lớn các thay đổi quan trọng sẽ diễn ra ở hậu trường. Chúng bao gồm việc chia sẻ dữ liệu radar, tích hợp hệ thống cảnh báo sớm. Các công việc này sẽ được tiến hành một cách kín đáo và âm thầm.

Các quốc gia Vùng Vịnh đang mở rộng quan hệ quốc phòng với những nước khác. Họ tìm đến Nga và Trung Quốc, không còn coi Washington là bên bảo đảm an ninh tối hậu. Vùng Vịnh đang thích nghi để xây dựng một cực an ninh do họ dẫn dắt. Cực an ninh này sẽ đứng ở vị trí trung gian giữa Iran và Israel. Thay đổi này đánh dấu sự chuyển dịch quan trọng trong kiến trúc an ninh khu vực.

Theo: VnExpress

Từ Khóa: