Ngày 28/12, Nga và Ukraine thống nhất ngừng bắn cục bộ quanh nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, cho phép sửa chữa đường dây điện nhằm giảm rủi ro sự cố hạt nhân giữa xung đột.

Ngừng bắn tạm thời để khôi phục hạ tầng điện hạt nhân

Tổng Giám đốc IAEA Rafael Grossi cho biết lệnh ngừng bắn cục bộ đã được hai bên chấp thuận. Thỏa thuận nhằm tạo điều kiện sửa chữa các đường dây truyền tải điện quan trọng. Hoạt động sửa chữa diễn ra gần nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia ở Ukraine. Đội ngũ IAEA trực tiếp giám sát quá trình này. Công việc dự kiến kéo dài trong vài ngày.

Theo ông Grossi, việc khôi phục kết nối điện giữa các trạm biến áp là ưu tiên cấp bách. Đường dây nối nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia với nhà máy nhiệt điện Zaporizhzhia đang được sửa chữa. Biện pháp này được kỳ vọng cải thiện đáng kể mức độ an toàn hạt nhân. IAEA đánh giá đây là nỗ lực cần thiết trong bối cảnh xung đột quân sự kéo dài.

Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia là cơ sở lớn nhất châu Âu. Nhà máy đặt tại thành phố Enerhodar, tỉnh Zaporizhzhia. Khu vực này do Nga kiểm soát từ năm 2022. Thời điểm đó, xung đột toàn diện giữa Nga và Ukraine bắt đầu leo thang.

Tranh cãi kiểm soát và phương án quản lý nhà máy

Moscow và Kiev nhiều lần cáo buộc nhau gây nguy cơ thảm họa hạt nhân. Các cuộc pháo kích quanh khu vực nhà máy làm dấy lên lo ngại quốc tế. Nga từng tìm cách kết nối nhà máy với lưới điện của mình. Tuy nhiên, các nỗ lực này đều không thành công.

Ngày 19/11, Ukraine từng khôi phục nguồn điện cho nhà máy sau sự cố pháo kích. Trước đó, nhà máy mất điện bên ngoài ít nhất 10 lần. Đến ngày 6/12, Zaporizhzhia tiếp tục mất nguồn điện từ bên ngoài. Hiện nhà máy chỉ còn một đường dây điện duy nhất. Tình trạng này tiềm ẩn rủi ro lớn với an toàn hạt nhân.

Phát biểu ngày 25/12, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết Mỹ và Nga thảo luận khả năng cùng quản lý nhà máy. Theo ông Putin, Mỹ quan tâm Zaporizhzhia như cơ sở khai thác tiền mã hóa. Nga khẳng định không có kế hoạch để Ukraine tham gia quản lý. Ông cũng cho biết các chuyên gia Ukraine vẫn làm việc tại nhà máy. Tuy nhiên, họ đã nhận hộ chiếu Nga.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky coi quyền kiểm soát Zaporizhzhia là điểm nghẽn lớn. Đây là nội dung gây tranh cãi trong các đề xuất hòa bình do Mỹ thúc đẩy. Washington từng đề xuất ba bên cùng vận hành nhà máy. Ông Zelensky phản đối phương án này và yêu cầu loại Nga khỏi quản lý. Nga tuyên bố có thể tự vận hành cơ sở.

Gần đây, Ukraine công bố dự thảo kế hoạch riêng. Theo đó, Zaporizhzhia sẽ do Ukraine và Mỹ quản lý theo tỷ lệ 50/50. Nhà máy hiện vẫn là tâm điểm căng thẳng trong đàm phán Nga – Ukraine.

Theo: Dân Trí

Từ Khóa: